ΞΑΝΑ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ; ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΠΡΙΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΤΕ

Posted in ΥΓΕΙΑ by woman2womenblog

“Μια φορά καισαρική, για πάντα καισαρική”… υπήρξε σαν αξίωμα για πολλά χρόνια, εδώ στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες. Όμως, τα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά καισαρικής τομής παγκοσμίως έχουν οδηγήσει στην επανεξέταση των κινδύνων της καισαρικής τομής σε σχέση με την κολπικό τοκετό μετά από προηγηθείσα καισαρική. Έντονη συζήτηση γίνεται γύρω από αυτό το θέμα, με τις απόψεις να είναι διχασμένες. Συνεπώς, όταν έρχεται η ώρα να αποφασίσουν πολλές γυναίκες αναρωτιούνται: εγώ τελικά τι πρέπει να κάνω, ξανά καισαρική ή να επιχειρήσω μια φυσιολογική γέννα;

Η αλήθεια είναι πως η απάντηση δεν είναι τόσο εύκολη. Και οι δύο επιλογές έχουν πιθανούς κινδύνους, ο οποίοι διαφέρουν σε κάθε γυναίκα και σε κάθε εγκυμοσύνη ξεχωριστά.

Σε αυτό το άρθρο θα βρείτε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τον φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική τομή, ώστε να μπορείτε να το συζητήσετε με το γιατρό ή τη μαία σας, και να πάρετε μια συνειδητοποιημένη και υπεύθυνη απόφαση.

1) Τι είναι ο κολπικός τοκετός μετά από καισαρική τομή (VBAC);

Αν είστε έγκυος και γεννήσατε το προηγούμενό σας μωρό με καισαρική τομή, αυτή τη φορά έχετε δύο επιλογές για το πώς θα γεννήσετε:

μια εκλεκτική επαναλαμβανόμενη καισαρική τομή (ERCS: elective repeat caesarean section), ή
ένας φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική τομή (VBAC: vaginal birth after cesarean section). Το VBAC αναφέρεται στη γέννηση μέσω του κόλπου σε μια γυναίκα που είχε ήδη κάνει μια καισαρική τομή σε προηγούμενη κύηση. Ο κολπικός τοκετός περιλαμβάνει και τις περιπτώσεις στις οποίες ο τοκετός υποστηρίζεται με εμβρυουλκία (“κουτάλες”) ή ανναρώφηση (βεντούζα).

Τόσο ο κολπικός τοκετός, όσο και η επαναλαμβανόμενη καισαρική έχουν οφέλη και κινδύνους (βλ. παρακάτω).

Η δοκιμασία τοκετού μετά από καισαρική τομή (αγγλικά TOLAC: trial of labor after cesarean delivery) είναι η προσπάθεια να διεξάγεται ένα VBAC. Εάν είναι επιτυχής, θα έχει ως αποτέλεσμα τη φυσιολογική γέννηση. Αν δεν είναι επιτυχής, θα χρειαστείτε ξανά καισαρική τομή.

2) Πόσες πιθανότητες έχω να γεννήσω κολπικά μετά από μια καισαρική;

Εφόσον έχετε τις κατάλληλες προυποθέσεις για VBAC, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να το πετύχετε: περίπου το 60 έως 80% των γυναικών που επιχειρούν ένα VBAC θα γεννήσουν κολπικά.

Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που επηρεάζουν τις πιθανότητες επιτυχίας, τόσο από την μητέρα όσο και από το μωρό (βλ. παρακάτω). Παρόλα αυτά, είναι αδύνατο να προβλέψουμε με βεβαιότητα ποια γυναίκα θα καταφέρει να γεννήσει φυσιολογικά και ποια θα καταλήξει σε μια επαναλαμβανόμενη καισαρική.

Ένας προηγούμενος φυσιολογικός τοκετός, ιδιαίτερα ένα προηγούμενο VBAC, είναι ο καλύτερος προγνωστικός δείκτης επιτυχούς VBAC, και συνδέεται με ποσοστό επιτυχίας 85-90%.

3) Είμαι καλή υποψήφια για VBAC;

Το VBAC είναι κατάλληλο για την πλειοψηφία των γυναικών που:

είναι έγκυος με ένα έμβρυο (και όχι με δίδυμα ή παραπάνω),
το μωρό είναι τοποθετημένο με το κεφάλι κάτω (κεφαλική προβολή),
έχουν μια τελειόμηνη κύηση (37 εβδομάδες ή παραπάνω),
έχουν μία προηγηθείσα εγκάρσια καισαρική τομή.

4) Πότε αντενδείκνυται το VBAC;

Το VBAC δεν συνιστάται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

Τρεις ή περισσότερες προηγούμενες καισαρικές τομές. Δείτε παρακάτω σχετικά με δύο προηγηθείσες καισαρικές.
Έχει γίνει ρήξη μήτρας κατά τη διάρκεια προηγούμενης προσπάθειας τοκετού, καθώς αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος (7 φορές υψηλότερος) μιας υποτροπιάζουσας ρήξης της μήτρας στην επόμενη εγκυμοσύνη.
Η προηγούμενη καισαρική τομή ήταν “κλασική”. Στη συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών, κατά την διάρκεια της καισαρικής η μήτρα κόβεται οριζόντια, στο χαμηλότερο τμήμα της. Αυτό ονομάζεται κατώτερη εγκάρσια καισαρική τομή. Σπάνια απαιτείται μια κάθετη τομή της μήτρας, η οποία είναι γνωστή ως κλασική καισαρική τομή. Περιστασιακά, πραγματοποιείται τομή σε σχήμα J ή T. Και στις δύο περιπτώσεις της κάθετης και της J / T-τομής υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος ρήξης της μήτρας. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε ποια τομή πραγματοποιήθηκε στην προηγούμενή σας καισαρική. Να έχετε υπόψη σας πως ο τύπος της ουλής στο δέρμα δεν αντιστοιχεί κατ ‘ανάγκη εκείνο της μήτρας.
Μια προηγούμενη χειρουργική επέμβαση της μήτρας, όπως η αφαίρεση ινομυωμάτων (ινομυωματεκτομή), καθώς αυξάνει τον κίνδυνο ρήξης της μήτρας.
Υπάρχουν και άλλες επιπλοκές της εγκυμοσύνης που αποτελούν απόλυτη αντένδειξη για φυσιολογικό τοκετό, ανεξάρτητα από την παρουσία ή όχι προηγηθείσας καισαρικής (π.χ. προδρομικός πλακούντας)
Ισχιακή προβολή του εμβρύου (το μωρό έρχεται πρώτα με τους γλουτούς ή τα πόδια) ή άλλες μη φυσιολογικές θέσεις.
Πολύδυμη κύηση (με δίδυμα ή περισσότερα έμβρυα).

5) Ποιοι παράγοντες μειώνουν τις πιθανότητες επιτυχίας ενός VBAC;

Γενικά, οι πιθανότητες επιτυχίας είναι χαμηλότερες όταν:

Ο λόγος για την προηγούμενη καισαρική είναι πιθανό να είναι πρόβλημα και αυτή τη φορά. Ας πούμε ότι μια γυναίκα που είχε ήδη μια κολπική γέννα και στη συνέχεια έκανε μια καισαρική επειδή το μωρό της ήταν σε ισχιακή προβολή (γλουτοί ή πόδια πρώτα) είναι πολύ πιο πιθανό να καταφέρει να γεννήσει με VBAC από κάποια άλλη που είχε κάνει καισαρική μετά την επίτευξη πλήρους διαστολή και εξώθηση για τρεις ώρες, το ότι μπορεί να υποδηλώνει πως αυτή η γυναίκα έχει στενή λεκάνη (η λεγόμενη κεφαλο-πυελική δυσαναλογία).
Γίνεται πρόκληση τοκετού (ο τοκετός δεν ξεκίνησε αυτόματα).
Είστε ηλικίας άνω των 40 ετών.
Είστε υπέρβαρη.
Το μωρό είναι μεγάλο (πάνω από 4 κιλά εκτιμώμενο βάρος).
Η κύηση είναι παρατεταμένη (περισσότερο από 40 εβδομάδες).
Υπάρχει μικρό χρονικό διάστημα ανάμεσα στις κυήσεις (λιγότερο από 19 μήνες).
Έχετε προεκλαμψία (υψηλή αρτηριακή πίεση) τη στιγμή του τοκετού.

Θα πρέπει να συζητήσετε με τον γιατρό σας σχετικά με τις πιθανότητες επιτυχίας συγκεκριμένα για την δικιά σας περίπτωση και να σταθμίσετε προσεκτικά τα οφέλη και τους κινδύνους.

6) Ποια είναι τα πλεονεκτήματα ενός VBAC;

Η καισαρική τομή είναι μια χειρουργική επέμβαση, και ως εκ τούτου συνδέεται με ορισμένους αυξημένους κινδύνους σε σχέση με την φυσιολοκιγή γέννα. Επομένως, ένα επιτυχημένο VBAC συνεπάγεται:

Βραχύτερη περίοδος ανάρρωσης.
Λιγότερος πόνος μετά τον τοκετό.
Χαμηλότερος κίνδυνος μόλυνσης.
Μειωμένη απώλεια αίματος, μειωμένη ανάγκη μετάγγισης αίματος.
Λιγότερες πιθανότητες να χρειαστεί μια επείγουσα υστερεκτομή (αφαίρεση μήτρας).
Χαμηλότερη πιθανότητα βλάβης άλλων οργάνων (ουροδόχου κύστης και εντέρου).
Χαμηλότερος κίνδυνος εμφάνισης θρόμβου αίματος (θρόμβωση) στα πόδια (εν τω βάθη φλεβική θρόμβωση) ή πνεύμονες (πνευμονική εμβολή).
Μειωμένος κίνδυνος πυελικών συμφήσεων (ουλώδης ιστός που σχηματίζεται μεταξύ των οργάνων, ο οποίος μπορεί να είναι υπεύθυνος για χρόνιο πόνο, υπογονιμότητα ή εντερική απόφραξη).
Μειωμένες πιθανότητες αναπνευστικά προβλήματα στο μωρό. Περίπου το 4-5% των νεογνών που γεννιούνται με προγραμματισμένη καισαρική έχουν αναπνευστικά προβλήματα, σε σύγκριση με 2-3% μετά το VBAC. Ο κίνδυνος είναι ελαφρώς υψηλότερος αν η καισαρική τομή έγινε πριν τις 39 εβδομάδες. Είναι γεγονός πως τα προβλήματα αναπνοής είναι αρκετά συνηθισμένα μετά από καισαρική τομή, αλλά συνήθως δεν διαρκούν πολύ.
Πολλές γυναίκες θέλουν να βιώσουν την εμπειρία μιας φυσιολογικής γέννας, και όταν το VBAC είναι επιτυχές, τις προφέρει αυτή την δυνατότητα.

Αν σχεδιάζετε να έχετε περισσότερα παιδιά, το VBAC μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε ορισμένα προβλήματα υγείας που συνδέονται με πολλαπλές καισαρικές τομές. Μάλιστα, κάποιες επιπλοκές της καισαρικής, όπως η αιμορραγία, η επείγουσα υστερεκτομή, οι τραυματισμοί του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης, οι σχηματισμοί συμφήσεων είναι όλες πιο συχνές όσο αυξάνεται ο αριθμός καισαρικών τομών. Επιπλέον, κάθε καισαρική αυξάνει τον κίνδυνο σε μελλοντικές εγκυμοσύνες επιπλοκών του πλακούντα, όπως ο επιπωματικός πλακούντας (ο πλακούντας είναι χαμηλά στη μήτρα και καλύπτει τον τράχηλο) και ο στιφρός πλακούντας (η πρόσφηση του πλακούντα είναι πολύ βαθιά στα τοιχώματα της μήτρας και δεν αποκολλάται σωστά κατά τον τοκετό). Και οι δύο καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε μαζική αιμορραγία (απειλητική για τη ζωή) και σε υστερεκτομή. Εάν γνωρίζετε ότι θέλετε περισσότερα παιδιά, πρέπει και αυτό να το λάβετε υπόψη στην απόφασή σας.

7) Ποιοι είναι οι κίνδυνοι ενός VBAC;

Μια από τις πιο επίφοβες επιπλοκές ενός VBAC είναι η ρήξης της μήτρας, δηλαδή όταν η ουλή της μήτρας σχίζεται ή διαχωρίζεται. Ακόμα κι αν έχετε τις καλύτερες προϋποθέσεις για ένα VBAC, υπάρχει ένας κίνδυνος 0,7% (δηλαδή 7 στις 1000 γυναίκες που υποβάλλονται σε VBAC) η μήτρα να σπάσει στο σημείο της προηγούμενης καισαρικής τομής. Εάν αυτό συμβεί, μπορεί να προκαλέσει μαζική, απειλητική για τη ζωή αιμορραγία στη μητέρα, και ενδεχομένως στέρηση οξυγόνου στο μωρό, με επακόλουθη εγκεφαλική βλάβη (σε 8 από τις 10.000 περιπτώσεις) ή ακόμη και θάνατος (2-3 στις 10.000 περιπτώσεις). Ενώ ο κίνδυνος αυτός είναι πολύ μικρός συνολικά, είναι υψηλότερος σε σύγκριση με μια προγραμματισμένη καισαρική τομή.
Ανεξάρτητα από τη ρήξη της μήτρας, το VBAC φέρει αυξημένο κίνδυνο μακροπρόθεσμης νευρολογικής βλάβης ή ακόμη και θάνατο του εμβρύου. Και πάλι, ο κίνδυνος είναι πολύ μικρός, αλλά είναι υψηλότερος στις γυναίκες που η προσπάθεια για VBAC απέτυχε σε σχέση με εκείνες που κατάφεραν να γεννήσουν κολπικά ή που γέννησαν με προγραμματισμένη καισαρική τομή.
Ενδέχεται να υποβάλλεστε σε πολλές ώρες προσπάθειας τοκετού και στο τέλος να κάνετε καισαρική. Η ανεπιτυχής δοκιμασία για VBAC συχνά προκαλεί μεγάλη απογοήτευση στις γυναίκες, καθώς οι προσδοκίες τους για φυσιολογικό τοκετό δεν πληρούνται.
Σε περίπτωση VBAC ενδέχεται ο τοκετός να χρίζει υποβοήθηση με αναρρόφηση ή εμβρυουλκία, τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο κάκωσης των μυών που ελέγχουν τον πρωκτό ή το ορθό (ρήξη του περινέου τρίτου ή τέταρτου βαθμού).
Μπορεί να χρειαστεί να γίνει μια έκτακτη καισαρική κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας τοκετού. Αυτό συμβαίνει στο 25% των γυναικών. Μια επείγουσα καισαρική τομή φέρει περισσότερους κινδύνους από μια προγραμματισμένη καισαρική. Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι για μια έκτακτη καισαρική είναι αν ο τοκετός επιβραδύνεται ή υπάρχει ανησυχία για την ευημερία του μωρού.

Πρέπει να επισημάνουμε πως ενώ ένα επιτυχημένο VBAC είναι λιγότερο επικίνδυνο από μια προγραμματισμένη καισαρική τομή, ένα ανεπιτυχές VBAC που απαιτεί καισαρική φέρει μεγαλύτερο κίνδυνο από μια προγραμματισμένη καισαρική. Και ο κίνδυνος επιπλοκών είναι ακόμη υψηλότερος αν χρίζει επείγουσα καισαρική τομή.

8) Μπορώ να προχωρήσω σε VBAC εάν έχω ήδη κάνει δύο καισαρικές;

Σύμφωνα με τις αμερικάνικες (ACOG) και της βρετανικές (RCOG) κατευθυντήριες οδηγίες, το VBAC μπορεί να προσφέρεται σε γυναίκες που έχουν δύο προηγηθείσες εγκάρσιες καισαρικές τομές, μετά από λεπτομερή συμβουλευτική. Παρόλα αυτά, πρέπει να γνωρίζουν ότι ο κίνδυνος ρήξης της μήτρας αυξάνεται έως και 5 φορές (0,9 έως 3,7%).

Το VBAC μετά από δύο προηγούμενες καισαρικές είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενο, και ενδέχεται να μην είναι αποδεκτό από ορισμένους γιατρούς ή ιδρύματα.

9) Τι να περιμένω κατά τη διάρκεια ενός VBAC;

Το VBAC πρέπει να λαμβάνει χώρα σε νοσοκομείο ή μαειυτήριο που μπορεί να διαχειριστεί επείγουσες καταστάσεις που θα μπορούσαν να απειλούν τη ζωή της γυναίκας ή του εμβρύου, και ΔΕΝ πρέπει να επιχειρείται στο σπίτι.
Θα πρέπει να πληρούνται όλα τα κριτήρια και να μην υπάρχει καμία από τις αντενδείξεις για VBAC που έχουν αναφερθεί προηγουμένως.
Οι παράγοντες που μπορεί να μειώσουν ή να αυξήσουν την πιθανότητα επιτυχίας θα συζητηθούν διεξοδικά, επειδή είναι ξεχωριστοί για κάθε γυναίκα και για κάθε εγκυμοσύνη.
Οι καλύτερες υποψήφιες για VBAC είναι οι γυναίκες στις οποίες ο τοκετός ξεκινά αυτόματα, καθώς η πρόκληση τοκετού (με φάρμακα ή άλλες μεθόδους) μειώνει τις πιθανότητες επιτυχούς κολπικού τοκετού και φέρει 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών.
Γενικά συνιστάται να προσέρχεστε στο νοσοκομείο με τα πρώτα σημάδια τοκετού, για προσεκτική και έγκυρη αξιολόγηση.
Ο καρδιακός παλμός του μωρού θα παρακολουθείται συνεχώς κατά τη διάρκεια του τοκετού για να εξασφαλίζεται η ευημερία του μωρού, αφού οι αλλαγές στην καρδιακή λειτουργία είναι ένα από τα πρώιμα σημάδια προβλημάτων με την προηγούμενη καισαρική τομή.
Ένας ενδοφλέβιος καθετήρας είναι απαραίτητος για την άμεση αντιμετώπιση οποιασδήποτε ενδεχόμενης επιπλοκής.
Να αποφεύγετε να τρώτε οτιδήποτε κατά τη διάρκεια του τοκετού, σε περίπτωση που χρειαστεί να γίνει μια έκτακτη καισαρική αργότερα.
Επιτρέπονται τα φάρμακα για την ανακούφιση του πόνου, συμπεριλαμβανομένης και η επισκληρίδιος αναλγησίας.
Τα ακόλουθα σημάδια μπορεί να είναι ένδειξη ρήξης της μήτρας και χρίζουν μια επείγουσα καισαρική:
1. Συνεχιζόμενη βραδυκαρδία στο έμβρυο (η καρδιακή συχνότητα του μωρού πέφτει, είναι το συνηθέστερο σημάδι ρήξης της μήτρας).
2. Κολπική αιμορραγία.
3. Ευαισθησία στην ουλή της καισαρικής.
4. Πόνος ανάμεσα στις συσπάσεις.
5. Παύση συσπάσεων.
6. Πόνος που επιμένει ακόμα και με την επισκληρίδιο αναλγησία, ή υπερβολικές ανάγκη για επισκληρίδια φάρμακα.
7. Ψηλαφήση εμβρυϊκών μερών έξω από τη μήτρα.
8. Αιματουρία (αίμα στα ούρα).

Είναι σημαντικό να καταλάβετε πως η ρήξη της μήτρας μπορεί να είναι σιωπηρή, και ότι ακόμα και μια επείγουσα καισαρική μπορεί να μην αποτρέψει σοβαρές επιπλοκές, τόσο για εσάς όσο και για το μωρό σας.

Εν κατακλείδι:

Ένα επιτυχές VBAC έχει τις λιγότερες επιπλοκές.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος ανεπιθύμητων αποτελεσμάτων που σχετίζονται με το VBAC συμβαίνει όταν το VBAC καταλήξει σε επείγουσα καισαρική τομή.
Είναι συχνά αδύνατο να προβλέψουμε ποιες γυναίκες θα έχουν ένα επιτυχημένο VBAC και ποιες θα χρειαστούν μια επαναλαμβανόμενη καισαρική.
Ένα VBAC που ξεκινάει αυτόματα (χωρίς πρόκληση) έχει κίνδυνο 1: 150 ρήξης της μήτρας.
Η ρήξη της μήτρας είναι μια σπάνια, αλλά δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση, τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό της.
Ακόμα και όταν η καισαρική γίνεται αμέσως, ενδέχεται να μην μπορέσει να αποτρέψει σοβαρές επιπλοκές, τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό της.
Ο απόλυτος κίνδυνος σοβαρών προβλημάτων και θανάτου του εμβρύου που σχετίζονται με το VBAC είναι πολύ χαμηλός, αλλά υψηλότερος από την προγραμματισμένη καισαρική.
Τα νεογνά που γεννιούνται μέσω προγραμματισμένης καισαρικής τομής έχουν αυξημένο κίνδυνο αναπνευστικών προβλημάτων, τα οποία όμως είναι συνήθως βραχύβια.
Η προγραμματισμένη καισαρική σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών της πρόσφυσης του πλακούντα (επιπωματικός / στιφρός πλακούντας) σε μελλοντικές εγκυμοσύνες. Και άλλες επιπλοκές όπως οι πυελικές συμφύσεις είναι πιο συχνές όσο αυξάνεται ο αριθμός των καισαρικών.

Τα VBAC είναι πολύ αμφιλεγόμενο και μπορεί να είναι δύσκολο να αποφασίσετε αν είναι το καλύτερο για εσάς. Συζητήστε το διεξοδικά με τον/την γιατρό σας. Δώστε στον εαυτό σας αρκετό χρόνο για να ενημερωθείτε και να εξετάσετε προσεκτικά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε επιλογής.

Βιβλιογραφία

The American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) – Vaginal Birth After Cesarean Delivery FAQ 070, December 2017 (For patients)
ACOG Practice Bulletin Number 184 – Vaginal Birth After Cesarean Delivery, November 2017
Royal College of Obstetricians & Gynaecologists (RCOG) – Birth options after previous caesarean section – July 2016 (For patients)
Royal College of Obstetricians & Gynaecologists (RCOG) – Birth After Previous Caesarean Birth – Green-top Guideline No. 45, October 2015
National Health System (NHS) UK – Clinical Guideline for: The Management of Vaginal Birth After Caesarean (VBAC). July 2016

Photo credits

1.Parents.com; 2.EvolutionaryParenting.com; 3.goldengateobgyn.org; 4.Healthymummy.com; 5.YouTube.com; 6.Scarymummy.com; 7.geoscripts.meredith.services

5Jun2018

ΔΩΡΕΑ ΩΑΡΙΩΝ: ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ

Posted in ΥΓΕΙΑ by woman2womenblog

H υποβοηθούμενη αναπαραγωγή βοηθά χιλιάδες ζευγάρια με υπογονιμότητα να παρακάμψουν το πρόβλημά τους και να αποκτήσουν παιδιά. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, τα ωάρια της γυναίκας δεν είναι κατάλληλα, ικανά ή και δεν υπάρχουν καθόλου ώστε να γονιμοποιηθούν. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει η εναλλακτική λύση που προσφέρεται στα ζευγάρια της χρήσης ωαρίων από δότρια.

Η πρώτη εγκυμοσύνη με δωρεά ωαρίων αναφέρθηκε το 1983, και από τότε όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν αυτή τη διαδικασία για να πραγματοποιηθεί το όνειρό τους να αποκτήσουν παιδιά. Ο κύριος λόγος που οι γυναίκες ανατρέχουν σε αυτή τη διαδικασία είναι η σημερινή κοινωνική τάση κατά την οποία όλο και περισσότερο καθυστερούν να τεκνοποιήσουν, αναβάλλοντάς το για αργότερα στη ζωή τους, όταν η γονιμότητά τους είναι πλέον ελαττωμένη. Επιπρόσθετο λόγο αποτελεί η εξέλιξη της τεχνικής αυτής με την πάροδο των ετών, που έχει σαν αποτέλεσμα τα πολύ υψηλά πλέον ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης, στην οποία συνδράμουν και οι βελτιωμένες τεχνικές κατάψυξης.

Τι είναι η δωρεά ωαρίων;

Η δωρεά ωαρίων είναι μία μορφή εξωσωματικής γονιμοποίησης όπου χρησιμοποιούνται ωάρια που έχουν χορηγηθεί από άλλη γυναίκα και γονιμοποιηθεί από το σπέρμα του συζύγου της λήπτριας (ή από έναν δότη σπέρματος).

Τα έμβρυα που προκύπτουν μεταφέρονται στη μήτρα της λήπτριας που έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για να τα δεχθεί. Η διαφορά με την εξωσωματική γονιμοποίηση είναι ότι η δότρια ωαρίων δεν είναι και δέκτρια, δηλαδή πρόκειται περί δύο διαφορετικών γυναικών.

Σε περίπτωση εγκυμοσύνης, η λήπτρια θα έχει μια βιολογική, αλλά όχι γενετική σχέση με το παιδί, ενώ ο σύντροφός της (εφόσον αυτός παρείχε το σπέρμα) θα είναι σχετιζόμενος βιολογικά και γενετικά.

Πότε ενδεικνύεται η δωρεά ωαρίων;

Η χρήση δωρεάς ωαρίων δίνει τη δυνατότητα επίτευξης εγκυμοσύνης στις παρακάτω περιπτώσεις:

Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, μια κατάσταση στην οποία η εμμηνόπαυση έχει αρχίσει πολύ νωρίτερα από το συνηθισμένο, συνήθως πριν την ηλικία των 40 ετών. Οφείλεται σε ιδιοπαθή αίτια, ή είναι αποτέλεσμα ασθένειας, χημειοθεραπείας, ακτινοθεραπείας ή χειρουργικής αφαίρεσης των ωοθηκών. Επιπλέον, η μέθοδος αυτή είναι κατάλληλη για γυναίκες που έχουν γεννηθεί χωρίς ωοθήκες.
Μειωμένες ωοθηκικές εφεδρείες, που σημαίνει ότι τα ωάρια είναι λιγότερα, και χαμηλής ποιότητας. Αυτό συχνά οφείλεται στην ηλικία, επειδή η ποιότητα των ωαρίων (και συνεπώς η γονιμότητα) μειώνεται ραγδαία μετά την ηλικία των 35-40 ετών.
Γενετικά μεταδιδόμενες ασθένειες που ενδεχομένως, όταν χρησιμοποιούνται τα ωάρια της γυναίκας, μεταδίδονται στο παιδί και καθιστούν αδύνατη ή προβληματική την έκβαση μιας εγκυμοσύνης.
Προηγούμενο ιστορικό αποτυχίας με εξωσωματική γονιμοποίηση, ειδικά όταν η ποιότητα των ωαρίων φαίνεται να είναι το πρόβλημα.

Ποιες είναι οι δότριες ωαρίων;

1) Ανώνυμες, εθελόντριες δότριες: σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, η υποψήφια δότρια ωαρίων, καλύπτεται από ανωνυμία και υποχρεούται να υπογράψει ειδικά έγγραφα συγκατάθεσης για τη δωρεά του γενετικού της υλικού. Για να γίνει δεκτή μια γυναίκα σε ένα πρόγραμμα δωρεάς ωαρίων πρέπει να πληροί τις εξής προϋποθέσεις:

-Να έχει ηλικία από 18 έως 35 ετών.

-Να είναι υγιής, μη καπνίστρια και να μην υπάρχει προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό γενετικών ασθενειών.

Βάσει του νόμου η δότρια λαμβάνει ένα ποσό ως αποζημίωση για την τυχόν απώλεια ημερών εργασίας της, τις μετακινήσεις και άλλα έξοδα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια του κύκλου στον οποίο συμμετέχει. Σε κάθε περίπτωση, η δωρεά ωαρίων είναι μια πράξη αλτρουιστική, ανώνυμη και εθελοντική.

2) Προγράμματα εξωσωματικής γονιμοποίησης (“egg sharing”): γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση μπορεί να συμφωνήσουν να δωρίσουν τα περισσευούμενα ωάριά τους σε γυναίκες με υπογονιμότητα.

3) Γνωστή δότρια: γυναίκες που είναι γνωστές στην λήπτρια, συνήθωςαπό το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον της. Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία, η δωρεά ωαρίων είναι μία ανώνυμη διαδικασία, δηλαδή ούτε η δότρια δεν έχει δυνατότητα πρόσβασης στο παιδί που θα γεννηθεί αλλά ούτε και η λήπτρια στη δότρια. Επομένως στην Ελλάδα η δωρεά ωαρίων σε γνωστά πρόσωπα απαγορεύεται από το νόμο.

Έλεγχος της δότριας

Η υποψήφια δότρια, αφού έχει ενημερωθεί πλήρως για το πρόγραμμα δωρεάς ωαρίων, έχει συμπληρώσει την αίτηση και έχει γίνει δεκτή, θα πρέπει να υποβληθεί σε σειρά εξετάσεων για να διαπιστωθεί αν η κατάσταση της υγείας της και του γενετικού της υλικού είναι καλή και αν θα μπορεί να ανταποκριθεί σωστά στην ορμονική θεραπεία.

Ο έλεγχος της δότριας διαφέρει από κέντρο σε κέντρο, αλλά σε γενικές γραμμές η διερεύνηση συμπεριλαμβάνει εξέταση από παθολόγο ιατρό και γυναικολόγο για τον έλεγχο της φυσικής, ψυχολογικής και νοητικής της κατάστασης, του γενετικού της υλικού, και του αναπαραγωγικού της συστήματος.

Επιπλέον, υποβάλλονται στις ακόλουθες εργαστηριακές εξετάσεις:

- Ομάδα αίματος – Rhesus
- Ηπατίτιδες (Β,C)
- HIV
- Σύφιλη
- Ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης
- Τεστ δρεπανώσεως
- Κυστική ίνωση
- Fragile X
- Καρυότυπος

Έλεγχος της λήπτριας / του ζευγαριού

Καθοριστικό ρόλο για την επιτυχία του προγράμματος δωρεάς ωαρίων παίζει ο σωστός έλεγχος – προετοιμασία της λήπτριας.

Βάση της ελληνικής νομοθεσίας, μια γυναίκα θεωρείται κατάλληλη να λάβει ωάρια όταν η μήτρα της έχει φυσιολογική μορφολογία και λειτουργικότητα και δεν έχει περάσει το πεντηκοστό έτος ηλικίας.

Η προετοιμασία του ζευγαριού-λήπτη περιλαμβάνει συμβουλευτική συνάντηση με τον γιατρό για ιατρικές εξετάσεις όπως γίνεται και σε ένα κανονικό κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αρχικά, ο γιατρός λαμβάνει ένα ολοκληρωμένο ιατρικό ιστορικό και από τους δύο συντρόφους.

Η αξιολόγηση της γυναίκας περιλαμβάνει μια εμπεριστατωμένη φυσική και γυναικολογική εξέταση, ένα λεπτομερή υπερηχογραφικό έλεγχο και ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις. Συνοπτικά, ελέγχεται η λειτουργία των ωοθηκών, η ομάδα αίματος, όπως και η έκθεση σε ορισμένες λοιμώξεις. Επιπλέον, θα ληφθεί ένα τεστ Παπανικολάου και καλλιέργειες κολπικού εκκρίματος για ορισμένα μικρόβια (Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis, κ.α.).

Σε ορισμένες περιπτώσεις, αξιολογείται η κοιλότητα της μήτρας με ένα υστεροσαλπιγγογράφημα (ΥΣΓ), υπερηχο-υστερογραφία ή υστεροσκόπηση. Εάν η γυναίκα είναι ηλικίας άνω των 45 ετών, πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο διεξοδικότερης αξιολόγησης της καρδιακής λειτουργίας, του κινδύνου υπέρτασης της κύησης και του διαβήτη κύησης. Η επίπτωση της προχωρημένης μητρικής ηλικίας στην εγκυμοσύνη θα συζητηθεί εκτενώς, καθώς και οποιεσδήποτε ιατρικές καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν την εγκυμοσύνη.

Ένα τεστ εμβρυομεταφοράς πριν την προσπάθεια είναι πολύ σημαντικό, επειδή ενίοτε ο τράχηλος είναι πολύ κλειστός με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η μεταφορά των εμβρύων στην μήτρα και συνεπώς να μειώνονται σημαντικά οι πιθανότητες κύησης. Σε περίπτωση στενού ή παραμορφωμένου τραχηλικού αυλού συστήνεται διαστολή του τραχήλου.

Ένα δοκιμαστικό τεστ με τα ίδια φάρμακα προετοιμασίας του ενδομητρίου σε προηγούμενο κύκλο για να εκτιμηθεί η ανταπόκριση της μήτρας στα φάρμακα θεωρείται ιδανικό.

Η αξιολόγηση του άνδρα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μια ανάλυση σπέρματος, ομάδα αίματος και γενετική εξέταση, όπως υποδεικνύεται.

Βάση νόμου, το ζευγάρι-λήπτη πρέπει να εξεταστεί για σύφιλη, ηπατίτιδα Β και C, HIV-1 και HIV-2, που έχουν εξάμηνη ισχύ.

Η διαδικασία

Προετοιμασία της δότριας για την λήψη των ωαρίων

Η δότρια ακολουθεί τη διαδικασία μιας κανονικής εξωσωματικής γονιμοποίησης. Ως εκ τούτου, υποβάλλεται σε ωοθηκική διέγερση, δηλαδή λαμβάνει μια ορμονική αγωγή σε ενέσιμη μορφή με σκοπό να ανακτηθεί ένας ικανός αριθμός ωαρίων. Η παρακολούθηση γίνεται με υπερηχογράφημα και μέτρηση ορμονών σε τακτά χρονικά διαστήματα, και όταν αυτά δείξουν ότι έχουν παραχθεί αρκετά ώριμα ωοθυλάκια, χορηγούνται πρόσθετες ορμόνες και προγραμματίζεται η ωοληψία. Η διαδικασία αυτή γίνεται με την χρήση μίας βελόνας, διαμέσου του κόλπου, με την οποία αναρροφόυνται τα ωάρια με υπερηχογραφική καθοδήγηση. Η διαδικασία συνήθως γίνεται με ελαφρά αναισθησία («μέθη»).

Τα ωάρια που αποκτώνται, αξιολογούνται ως προς την ωριμότητα τους και στη συνέχεια γονιμοποιούνται με το σπέρμα του άνδρα, το οποίο έχει υποστεί επεξεργασία στο εργαστήριο. Το σπέρμα ενός δότη μπορεί να χρησιμοποιηθεί, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Το σπέρμα προσκομίζεται την ημέρα της λήψης των ωαρίων ή εναλλακτικά, εάν η παρουσία του συζύγου καθίσταται αδύνατη την ημέρα αυτή, υπάρχει η δυνατότητα κρυοσυντήρησής του σε προγενέστερο χρόνο.

Προετοιμασία της λήπτριας για την εμβρυομεταφορά

Προκειμένου τα έμβρυα να εμφυτεύονται στη μήτρα της λήπτριας, το ενδομήτριο (το κάλυμμα της κοιλότητας της μήτρας) πρέπει να προετοιμάζεται και να συγχρονίζεται με την δότρια.

Υπάρχουν πολλά πρωτόκολλα για την προετοιμασία του ενδομητρίου. Συνοπτικά, στις γυναίκες που έχουν περίοδο συνήθως χορηγείται ένα φάρμακο σε ενέσιμη μορφή για την προσωρινή καταστολή των ωοθηκών. Όταν η δότρια ξεκινά τα ορμονικά φάρμακα για την ωοθηκική διέγερση, η λήπτρια λαμβάνει οιστραδιόλη από το στόμα (ή σε μορφή “patch”) για να επιτευχθεί ανάπτυξη του ενδομητρίου. Υπερηχογραφική αξιολόγηση του πάχους του ενδομητρίου, και ενίοτε εξετάσεις αίματος, θα διενεργηθούν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Την επομένη της ημέρας που η δότρια λαμβάνει τις ορμόνες για την τελική ωρίμανση των ωαρίων, η λήπτρια αρχίζει θεραπεία με προγεστερόνη. Η προγεστερόνη προκαλεί ειδικές αλλαγές ωρίμανσης του ενδομητρίου που επιτρέπουν την εμφύτευση του εμβρύου. Η προγεστερόνη μπορεί να χορηγηθεί με ενδομυϊκή ένεση, κολπικά ή από το στόμα. Άλλα φάρμακα ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν, ανάλογα με την περίπτωση.

Τα έμβρυα μεταφέρονται στη μήτρα της λήπτριας, συνήθως μέσα σε τρεις έως πέντε ημέρες μετά την γονιμοποίηση των ωαρίων στο εργαστήριο. Η μεταφορά των εμβρύων γίνεται με χρήση ενός λεπτού καθετήρα που εισάγεται, διαμέσου του τράχηλου, μέσα στη μήτρα. Εάν το ζευγάρι-λήπτη έχει περισσευούμενα έμβρυα, αυτά θα κρυοσυντηρηθούν (κατάψυξη εμβρύων). Δίνεται δηλαδή δυνατότητα και για μελλοντική μεταφορά χωρίς να χρειάζεται άλλη δωρεά ωαρίων.

Η ορμονική θεραπεία με οιστραδιόλη και προγεστερόνη συνεχίζεται μέχρις ότου η λήπτρια κάνει το τεστ κυήσεως (β-χοριακή). Εάν το τεστ είναι θετικό, οι ορμόνες συνεχίζονται κατά την διάρκεια του πρώτου τριμήνου της κύησης.

Ποσοστά επιτυχίας

Επειδή οι δότριες είναι νέες και υγιείς γυναίκες, τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλότερα από αυτά της κλασσικής εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η ηλικία της λήπτριας δεν φαίνεται να επηρεάζει την επιτυχία της διαδικασίας. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΕΑΙΥΑ), το ποσοστό κύησης στην Ελλάδα είναι 54%, που αντιστοιχεί στα διεθνή δεδομένα.

Αξιοσημείωτο είναι να αναφερθεί ότι, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των προσπαθειών με δωρεά ωαρίων, τόσο μεγαλύτερες είναι και οι πιθανότητες επιτυχίας. Έτσι, εκτιμάται ότι το ποσοστό κύησης μετά την τρίτη προσπάθεια αγγίζει το 90% στις περισσότερες περιπτώσεις.

Πολλοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της διαδικασίας: ο σωστός έλεγχος και η προετοιμασία της λήπτριας και της δότριας, ο καλός συντονισμός τους, οι υψηλές εργαστηριακές προδιαγραφές και το άρτια καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό συμβάλουν θετικά στην επίτευξη εγκυμοσύνης στο πρόγραμμα δωρεάς ωαρίων.

Ασφάλεια της διαδικασίας δωρεάς ωαρίων

Για την δότρια:

Η δωρεά ωαρίων είναι μια πολύ ασφαλής διαδικασία. Όμως, δεν εντελώς ακίνδυνη. Τα φάρμακα που λαμβάνονται για τη διέγερση των ωοθηκών, η ωοληψία και η αναισθησία που απαιτείται είναι πιθανές αιτίες επιπλοκών. Εν συντομία, οι παρενέργειες των φαρμάκων είναι συνήθως ήπιες, καθώς μία από τις πιο επίφοβες επιπλοκές στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών, είναι πολύ σπάνιο σε αυτές τις περιπτώσεις. Οι υπόλοιποι κίνδυνοι εκτιμώνται ως εξής: κίνδυνοι από την αναισθησία: 1 / 10.000, κίνδυνος σοβαρής αιμορραγίας από τη ωοληψία: 1 / 2.500, κίνδυνος μόλυνσης: λιγότερο από 1/500.

Πρέπει να σημειωθεί πως σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζεται η γονιμοποιητική ικανότητα των γυναικών που αποφασίζουν να γίνουν δότριες ωαρίων. Στην πραγματικότητα δωρίζουν ωάρια που ούτως ή άλλως σε περίπτωση που δεν χρησιμοποιηθούν θα καταστρέφονται από τον οργανισμό τους.

Για την λήπτρια:

Το ενδεχόμενο να κολλήσει η λήπτρια κάποια ασθένεια από την δότρια είναι ουσιαστικά ανύπαρκτο, εφόσον ακολουθούνται οι διαδικασίες ελέγχων που ορίσει ο νόμος, ο οποίος σωστά εφαρμοζόμενος εξασφαλίζει την μη μετάδοση λοιμώξεων.

Ένας πιθανός κίνδυνος είναι η πολλαπλή εγκυμοσύνη (δίδυμα) εάν μεταφερθούν περισσότερα από ένα έμβρυα. Βάση νόμου, απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση η μεταφορά περισσότερο των δύο εμβρύων. Εάν το ζευγάρι είναι αντίθετο στο ενδεχόμενο δίδυμης κύησης, τότε υπάρχει η δυνατότητα μεταφοράς μόνο ενός εμβρύου.

Το ρίσκο που σχετίζεται με επιπλοκές της κύησης σε συνάρτηση με την προχωρημένη ηλικία της λήπτριας πρέπει να εκτιμηθεί ατομικά για κάθε περίπτωση.

Για το παιδί:

Μέχρι σήμερα, χιλιάδες παιδιά έχουν γεννηθεί με αυτή τη διαδικασία, και τα διαθέσιμα δεδομένα φαίνεται να είναι καθησυχαστικά, και αντίστοιχα με την κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση: το ποσοστό γεννητικών ανωμαλιών είναι ίδιο σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.

ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΩΡΕΑ ΩΑΡΙΩΝ

Η δωρεά ωαρίων είναι μια αλτρουιστική πράξη, εθελοντική και χωρίς οικονομικές απολαβές. Οι δότριες αποζημιώνονται μόνο για τις ημέρες εργασίας που χάνουν, στο πλαίσιο της διαδικασίας για τη δωρεά και για τα έξοδα μετακίνησης τους.
Η δωρεά ωαρίων και σπέρματος επιτρέπεται στην Ελλάδα με την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται η ανωνυμία της δότριας και του δότη.
Η δωρεά δεν επιτρέπεται σε γυναίκες άνω των 50 ετών.
Οι δότριες υπογράφουν δήλωση παραχώρησης των ωαρίων.
Οι δέκτες υπογράφουν μια δήλωση ότι είναι παντρεμένοι και δέχονται να υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση με δωρεά ωαρίων. Εάν δεν είναι παντρεμένοι, τότε υπογράφουν δήλωση σε συμβολαιογράφο ότι επιθυμούν να υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση με τη μέθοδο της δωρεάς ωαρίων.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

Στις 27 Ιανουαρίου 2005 δημοσιεύτηκε ο νόμος 3305/2005 σχετικά με την εφαρμογή της ιατρικής υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Ο ελληνικός νόμος για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είναι από τους πιο προοδευτικούς της Ευρώπης. Κατοχυρώνει και προστατεύει το ζευγάρι που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί με βάση τα δεδομένα της ιατρικής και της βιολογίας, καθώς και τις αρχές της βιοηθικής. Βασικός γνώμονας είναι κατά την εφαρμογή των μεθόδων της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής να λαμβάνεται υπόψη κυρίως το συμφέρον του παιδιού που θα γεννηθεί.

Βασικές αρχές της υπάρχουσας νομοθεσίας

Κάποια από τα σημαντικότερα άρθρα του νόμου που είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε είναι:

1) Οι μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι καθ’ όλα νόμιμοι και επιτρέπονται για τη γυναίκα μέχρι το πεντηκοστό έτος της ηλικίας της, καθώς αυτό θεωρείται το όριο για φυσική ικανότητα αναπαραγωγής.

2) Επιτρέπεται η δωρεά ωαρίων και σπέρματος, απαιτείται όμως και η έγγραφη συναίνεση του ή της συζύγου ή συντρόφου.

3) Επιτρέπεται η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση με τη συναίνεση των ενδιαφερόμενων προσώπων για να διαγνωσθεί αν τα γονιμοποιημένα ωάρια είναι φορείς γενετικών ανωμαλιών.

4) Απαγορεύεται η επιλογή φύλου, εκτός αν πρόκειται να αποφευχθεί σοβαρή κληρονομική νόσος που συνδέεται με το φύλο.

5) Απαγορεύεται η κλωνοποίηση για αναπαραγωγικούς σκοπούς.

6) Επιτρέπεται η κρυοσυντήρηση γενετικού υλικού ή γονιμοποιημένου ωαρίου.

7) Επιτρέπεται η παρένθετη μητρότητα. Δηλαδή η περίπτωση κατά την οποία μια γυναίκα κυοφορεί και γεννά ύστερα από εξωσωματική γονιμοποίηση με χρήση ωαρίου ξένου προς την ίδια, για λογαριασμό μιας άλλης γυναίκας, η οποία επιθυμεί να αποκτήσει παιδί, αλλά αδυνατεί να κυοφορήσει για ιατρικούς λόγους. Η γυναίκα που θα κυοφορήσει το παιδί θα πρέπει να έχει υποβληθεί σε ιατρικές και ψυχολογικές εξετάσεις. Δεν θα πρέπει να υπάρχει οικονομική συναλλαγή εκτός από τα έξοδα της γυναίκας που θα κυοφορήσει για εξετάσεις, απώλεια εργασίας κλπ. Για την όλη διαδικασία απαιτείται ειδική άδεια από δικαστή.

8) Οι μονάδες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ιδρύονται και λειτουργούν με άδεια του αρμόδιου φορέα μετά από σύμφωνη γνώμη της Αρχής, η οποία ελέγχει αν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις. Για όποιες παραβάσεις θέτει διοικητικές και ποινικές κυρώσεις.

9) Θέτει όρια ηλικίας για τους δότες σπέρματος (νεότεροι από 40 ετών) και τις δότριες ωαρίων (νεότερες των 35 ετών).

10) Ανύπαντρες γυναίκες μπορούν να αποκτήσουν παιδί με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.

11) Οι δότες υποβάλλονται υποχρεωτικά σε κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο και δεν γίνονται δεκτοί αν πάσχουν από κληρονομικά, γενετικά ή μεταδοτικά νοσήματα. Δεν επιτρέπεται η χρήση νωπού σπέρματος από τρίτο δότη. Από δότη επιτρέπεται η χρήση μόνο κατεψυγμένου σπέρματος.

Μάθετε περισσότερα στο gofertile.eu

18Aug2016

Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΕΙ ΣΙΝΕΜΑ: 12 ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΤΑΞΙΔΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΡΦΙΑ

Posted in ΤΑΞΙΔΙΑ & ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ by woman2womenblog

Δεν είναι μυστικό πως η Ελλάδα είναι ένα από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως. Με την απαράμιλλη φυσική της ομορφιά και τη βαριά ιστορική κληρονομιά εδώ και χρόνια έχει προσελκύσει, όχι μόνο τουρίστες, αλλά και σκηνοθέτες, ηθοποιούς και παραγωγούς από όλον τον κόσμο. Ήδη από τη δεκαετία του ΄50 πολλές ταινίες γυρίστηκαν στην Ελλάδα, οι οποίες έκαναν την χώρα γνωστή σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, ενώ παράλληλα αποτύπωσαν ορισμένα ρομαντικά στερεότυπα και αντιλήψεις σχετικά με την αρχαία ελληνική ιστορία και τη μυθολογία, τον πολιτισμό, τις παραδόσεις και το σύγχρονο ελληνικό τρόπο ζωής.

Αν είστε λάτρεις του σινεμά, ακολουθήστε τα βήματα των αγαπημένων σας ηθοποιών μέσα από αυτήν την κινηματογραφική περιοδεία στην φυσική ομορφιά και το πολιτιστικό πλούτο της χώρας… Και αν είστε εγκλωβισμένοι στην πόλη και δεν μπορείτε να πάτε διακοπές, δεν πειράζει! Μαζευτείτε με κάποιους φίλους στην αυλή ή την βεράντα του σπιτιού σας, πάρτε λίγο ποπκόρν… και απολαύστε την Ελλάδα μέσα από τον κινηματογραφικό φακό!

1) ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ: Πριν τα μεσάνυχτα (Before Midnight,2013)

Κάντε μια βόλτα στα στενά δρομάκια της Πύλου και της Καρδαμύλης, πηγαίνετε για φαγητό στην περίφημη Lela’s taverna, επισκεφθείτε το σπίτι του Σερ Πάτρικ Λη Φέρμορ, και αν θέλετε περισσότερο glamour, κανονίστε μία διανυκτέρευση στο ξενοδοχείο Costa Navarino, για να θυμηθείτε τους Ethan Hawke και Julie Delpy στο γλυκόπικρο τρίτο μέρος της θαυμάσιας τριλογίας “Πριν …” του Richard Lindlaker. Διαβάστε περισσότερα για αυτήν την ταινία εδώ.

IMDB link

2) ΣΚΟΠΕΛΟΣ ΚΑΙ ΣΚΙΑΘΟΣ: Mamma Mia! (2008)

Αυτά τα δύο καταπράσινα νησιά των Σποράδων αποτελούν το φόντο αυτής της χαριτωμένης μουσικής κωμωδίας, η οποία είναι ένα απόλυτο must-see για τους fans των θρυλικών Abba. Στη Σκόπελο πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε το όμορφο εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη στο Καστρί, όπου γυρίστηκαν οι σκηνές του γάμου – στο οποίο πολλά ζευγάρια παντρεύτηκαν από τότε. Από εκεί μπορείτε να απολαύσετε μια εκπληκτική θέα στις πανέμορφες Σκιάθο και Αλόννησο.

IMDB link

3) ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ: Το Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι (Captain Corelli’s Mandolin, 2001)

Αυτή τη φορά τα σμαραγδένια νερά του Ιονίου αποτελούν το σκηνικό αυτής της κλασικής ερωτικής ιστορίας, βασισμένη στο βιβλίο του Louis de Bernières. Κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ιταλός λοχαγός Αντόνιο Κορέλι (Νίκολας Κέιτζ) ερωτεύεται την Κεφαλονίτισσα Πελαγία (Penelope Cruz). Από τότε, η Κεφαλονιά είδε μία θεαματική τουριστική αύξηση… Δεν είναι εύκολο να αντισταθείς στην ομορφιά της μόλις δεις την ταινία! Οι εκπληκτικές παραλίες Αντίσαμος και Χοργοτά, και τα πανέμορφα χωριά Σάμη και Κομιτάτα εμφανίζονται στην ταινία.

IMDB link

4) ΑΜΟΡΓΟΣ: Το απέραντο γαλάζιο (Le Grand Bleu, 1988)

Ο Λικ Μπεσόν σκηνοθέτησε αυτό τον πανέμορφο ύμνο στη φύση, την ελευθερία και τη φιλία, που λαμβάνει χώρα στα καταγάλανα νερά της Αμοργού. Η διάσημη παραλία της Αγίας Άννας και το μοναστήρι της Παναγίας Χοζοβιώτισσας εμφανίζονται στην ταινία, η οποία έχει παραμείνει ως ένα καλτ, all-time classic φιλμ.

IMDB link

5) ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ: Mediterraneo (1991)

Αυτή η θαυμάσια ιταλική κωμωδία, βραβευμένη με Όσκαρ, γυρίστηκε στην πανέμορφη Καστελλόριζο. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μια ομάδα Ιταλών στρατιωτών υπηρετεί σε ένα μικρό ελληνικό νησί. Ενώ στην αρχή οι ντόπιοι τους αντιμετωπίζουν με επιφυλακτικότητα, σιγά-σιγά όλοι συνειδητοποιούν πόσα κοινά έχουν μεταξύ τους… Τα πολύχρωμα, νεοκλασικά σπίτια στο λιμάνι θα σας μαγέψουν.

IMDB link

6) ΚΕΡΚΥΡΑ, ΜΕΤΕΩΡΑ: Για τα μάτια σας μόνο (For your eyes only, 1981)

Σε αυτή τη δωδέκατη ταινία του πράκτορα Τζέιμς Μποντ, ο φλεγματικός 007 πρέπει να εντοπίσει μια χαμένη συσκευή κρυπτογράφησης, η οποία τον οδηγεί στο όμορφο νησί της Κέρκυρας. Το Αχίλλειο στο Γαστούρι, η ατμοσφαιρική πόλη της Κέρκυρας και το νησί Κανόνι πρωταγωνιστούν στην ταινία. Σε μία από τις πιο εντυπωσιακές σκηνές, ο 007 αντιμετωπίζει τον εχθρό κυριολεκτικά αιωρούμενος στους βράχους των Μετεώρων! Παρά τις αρνητικές αντιδράσεις της μοναστικής κοινότητας των Μετεώρων, οι οποίοι προσπάθησαν να μποϊκοτάρουν την ταινία, “Για τα μάτια σας μόνο” έγινε μια τεράστια εισπρακτική επιτυχία.

IMDB link

7) ΑΘΗΝΑ, ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ, ΔΕΛΦΟΙ: Έρωτας αλά ελληνικά (My Life in Ruins, 2009)

Αν και όχι τόσο επιτυχημένη όσο η “Γάμος αλά ελληνικά”, στην δεύτερη της κωμωδία η Νία Βάρνταλος ενσαρκώνει μία Αμερικανίδα ακαδημαϊκός η οποία ταξιδεύει στην Ελλάδα για να βρει το mojo της (ή κέφι επί το ελληνικότερο). Με φόντο την ομορφιά των αρχαίων ελληνικών μνημείων -την Ακρόπολη, την Αρχαία Ολυμπία, και τους Δελφούς, η ίδια ανακαλύπτει και τη διαχρονική γοητεία των Ελλήνων αρσενικών.

IMDB link

8) ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ: Οι Εραστές του Καλοκαιριού (Summer lovers, 1982)

Όταν ένα συντηρητικό ζευγάρι Αμερικανών πηγαίνει για καλοκαιρινές διακοπές στη Σαντορίνη, η εκπληκτική ομορφιά του τοπίου, και τη γνωριμία τους με μία Γαλλίδα αρχαιολόγο θα τους οδηγήσει να αναπτύξουν μια ιδιαίτερη σχέση μεταξύ των τριών -και να περάσουν τις καλύτερες διακοπές της ζωής τους. Είναι βέβαιο πως αν δείτε αυτή την ταινία θα θέλετε να επισκεφτείτε αυτό το μαγευτικό νησί -όχι απαραίτητα να συμμετάσχετε σε ένα τρίο 😉 – αλλά για να περπατήσετε τα στενά, ατμοσφαιρικά δρομάκια της Οίας και των Φηρών, και να βουτήξετε στα καταγάλανα νερά του Αιγαίου.

IMDB link

9) ΥΔΡΑ: Το Παιδί και το Δελφίνι (Boy on a Dolphin, 1957)

Αυτή ήταν η πρώτη αμερικανική ταινία που γυρίστηκε στην Ελλάδα. Η Σοφία Λόρεν είναι μια φτωχή δύτρια που συλλέγει σφουγγάρια στο γραφικό νησί της Ύδρας. Σε μία από τις καταδύσεις, ανακαλύπτει ένα χρυσό άγαλμα ενός αγοριού σε ένα δελφίνι, το οποίο λέγεται ότι μπορεί να εκπληρώσει κάθε επιθυμία. Ακόμα και σήμερα θεωρείται ένα από τα κλασικά φιλμ του Χόλιγουντ.

IMDB link

10) ΜΥΚΟΝΟΣ: Shirley Valentine (1989)

Αυτό η βραβευμένη βρετανική ρομαντική κωμωδία – δράμα βασίζεται σε ένα θεατρικό έργο με τον ίδιο τίτλο. Μία μεσήλικη Αγγλίδα, απελπισμένη με τη ζωή της, έχει την ευκαιρία να ταξιδεύει στην Ελλάδα. Εμπνευσμένη από την ομορφιά της Μυκόνου, η ζωή της αλλάζει για πάντα … Φημολογείται πως το Shirley Valentine βασίζεται σε μια πραγματική ιστορία, και ότι έχει εμπνεύσει πολλές μεσήλικες γυναίκες να μετακομίσουν στην Ελλάδα ακολουθώντας τα βήματα της…

IMDB link

11) ΡΟΔΟΣ: Τα Κανόνια του Ναβαρόνε (The Guns of Navarone, 1961)

Εμπνευσμένη στη μάχη της Λέρου κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αυτή η κλασική ταινία περιγράφει μια φανταστική μάχη μεταξύ των Γερμανών και των Συμμάχων για την κυριαρχία του νησιού Ναβαρόνε. Πρωταγωνισούν οι Gregory Peck, David Niven, Ειρήνη Παπά και Άντονι Κουίν. Η ταινία γυρίστηκε στο νησί της Ρόδου, το οποίο μετά την ταινία έγινε παγκοσμίως γνωστό. Ο Άντονι Κουίν λάτρεψε τόσο πολύ τη Ρόδο, που αποφάσισε να αγοράσει μια παραλία στο νησί. Δεν τα κατάφερε όμως λόγω της διαβόητης ελληνικής γραφειοκρατίας, αλλά η πανέμορφη παραλία έχει κρατήσει το όνομά του: παραλία Άντονι Κουίν.

IMDB link

12) ΚΡΗΤΗ: Αλέξης Ζορμπάς (Zorba the Greek, 1964)

Φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα αυτή η πασίγνωστη Zorba the Greek, η οποία συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό να τοποθετήσει την Ελλάδα μεταξύ των κορυφαίων τουριστικών προορισμών στον κόσμο, και έκανε το συρτάκι ένα mainstream χορό. Το φιλμ βραβεύτηκε με 3 Όσκαρ, είναι βασισμένο στο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, με μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Γυρίστηκε στο νησί της Κρήτης, κυρίως στην πόλη των Χανίων, στο Ακρωτήρι Χανίων, τον Αποκόρωνα και στην παραλία Σταυρό, όπου λαμβάνει μέρος η περίφημη σκηνή με τον Άντονι Κουίν να χορεύει συρτάκι.

IMDB link

Photo Credits

1) hollywoodreporter.com, costanavarino.com; 2) simpsontravel.com, mysteriousgreece.com; 3) kefaloniavilladiana.com, greciandreams.com; 4) amorgos.gr, amorgos.gr; 5) fanpage.gr, kastellorizohotel.gr; 6) theredlist.com, gctravel.gr; 7) wikimedia.org, wikimedia.org; 8) truegreece.com, santorinipalacehotel.com; 9) yourgreekisland.com, intelligenttravel.nationalgeographic.com; 10) magashotel-mykonos.com, mykonos-hotels.com; 11) kiteprocenter.gr, exploremediterranean.com; 12) travelandleisure.com; holidays2crete.com

17Apr2016

STROMAE

Posted in ΤΑΞΙΔΙΑ & ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ by woman2womenblog

Μετά την Ελλάδα, θα ήθελα -μετά τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα- να κάνουμε ένα μουσικό ταξίδι στο Βέλγιο… Και αν σκέφτομαι Βέλγιο, ένας καλλιτέχνης έρχεται αμέσως στο μυαλό μου: ο Stromae.

‘Ισως μερικοί από εσάς αναρωτιέστε, ποιος είναι ο Stromae;

Αφίσα του Stromae σε έναν τοίχο στο Ώστιν, Τέξας

Μπορεί να μην έχετε συγκρατήσει το όνομά του, αλλά κατά πάσα πιθανότητα θα έχετε ήδη ακούσει -και χορέψει- μία από τις απόλυτες επιτυχίες του: το Alors on dance, το οποίο το 2010 έφτασε στην κορυφή των charts στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Η φήμη του όμως έχει πλέον ξεπεράσει τα ευρωπαϊκά σύνορα: σε μία πρόσφατη περιοδεία κατάφερε να ξετρελαίνει και τους Αμερικάνους.

Αλλά ο Stromae -το όνομά του προέρχεται από την αντιστροφή των συλλαβών της λέξης Maestro– είναι επίσης ένα σούπερ σταρ στο YouTube: τα βίντεό του έχουν ένα δισεκατομμύριο προβολές!!

Ποιο είναι, άραγε, το μυστικό της επιτυχίας του Stromae, ιδιαίτερα λαμβάνοντας υπόψη πως τραγουδάει μόνο στα γαλλικά; Η μελωδική του μουσική; Οι βαθυστόχαστοι στίχοι; Το αινιγματικό του παρουσιαστικό;

Αν και η μουσική του έχει επιρροή από ηλεκτρονικούς και hip hop ήχους, δεν περιορίζεται μόνο σε αυτούς: κάποια τραγούδια έχουν αφρικανικούς, άλλα latin ρυθμούς, οι οποίοι αναμειγνύονται αρμονικά μεταξύ τους. Αλλά αυτό που κάνει τον Stromae να υπερέχει από άλλους καλλιτέχνες είναι ότι, στα δήθεν ελαφρά ακούσματα των τραγουδιών του, κρύβεται ένα ισχυρό κοινωνικό μήνυμα: μιλάνε για το AIDS, τον καρκίνο, τις σχέσεις, τα σεξουαλικά κλισέ … Ωστόσο ο Stromae πιστεύει πως το να καταλάβεις τους στίχους δεν είναι και απαραίτητο: «Κανείς δεν καταλαβαίνει Αγγλικά [στο Βέλγιο], αλλά όλοι ακούνε αγγλική μουσική, γιατί μπορούν να διαισθάνονται το συναίσθημα και το groove των τραγουδιών, και αυτό φτάνει για να χορέψουν και να νιώθουν τη μουσική», λέει χαρακτηριστικά.

Η εκκεντρική του εμφάνιση ήταν αναμφίβολα καθοριστική για την ευρεία του αναγνώριση: τα εξωτικά φυλετικά χαρακτηριστικά, το σκούρο δέρμα και τα πράσινα μάτια του -ο πατέρας του ήταν από τη Ρουάντα, η μητέρα του είναι Βελγίδα -καθώς και το εκφραστικό, μελαγχολικό του βλέμμα. Και φυσικά το εξίσου εξωτικό του ντύσιμο, το οποίο συνδυάζει με απόλυτο στιλ την βρετανική κομψότητα και την αφρικάνικη αισθητική.

Επομένως, ίσως το μυστικό της επιτυχίας του είναι πως ο Stromae συμβολίζει την Ευρώπη: είναι ένα μείγμα από διάφορες φυλές, στυλ και πολιτισμούς, προκλητικός και αντιφατικός, με απόλυτη προσοχή στην αισθητική, με ελαφρότητα αλλά και κοινωνικά ευαισθητοποιημένος…

Το πρώτο hit του Stromae ήρθε σχεδόν κατά τύχη: ενώ εργαζόταν ως μαθητευόμενος σε ένα βελγικό ραδιοφωνικό σταθμό, ο μουσικός παραγωγός άκουσε το “Alors on dance” και αποφάσισε να το παίξει. Η επιτυχία ήταν άμεση. Τα πιασάρικα beats του τραγουδιού παραδίδουν ένα μήνυμα: «Η ζωή είναι χάλια, ας χορέψουμε”, και το τραγούδι ήρθε στο κατάλληλο μέρος, τη κατάλληλη στιγμή: στην αρχή της οικονομικής κρίσης της Ευρώπης το 2009. Το βίντεο δείχνει έναν άντρα απελπισμένος με τη ζωή του και την κοινωνία, έτσι το μόνο που του έχει απομείνει είναι να χορέψει.

Το πρώτο του άλμπουμ, το Cheese, κυκλοφόρησε το 2010. Εκτός από το smash hit “Alors on Dance” περιέχει και άλλα ωραία κομμάτια, ίσως το αγαπημένο μου είναι το “Te quiero”.

Το αριστουργηματικό του δεύτερο άλμπουμ, το Racine Carrée (“Τετραγωνική Ρίζα”), το οποίο κυκλοφόρησε το 2013, είναι ακουστικά πιο ποικιλόμορφο και ολοκληρωμένο, ενώ διατηρεί παράλληλα τους βαθυστόχαστους στίχους. Συμπεριλαμβάνει πολλά υπέροχα τραγούδια, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν φτάσει στο νούμερο 1 των charts της Γαλλίας και του Βελγίου. Είναι δύσκολο -αν όχι αδύνατο- να επιλέξω μόνο ένα τραγούδι από αυτό το άλμπουμ. Αυτά είναι μερικά από τα αγαπημένα μου:

“Papaoutai” (“Papa où t’ai/Μπαμπά που είσαι”) μιλάει για απόντες πατέρες: ο πατέρας του Stromae σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας στη Ρουάντα, και ο ίδιος μεγάλωσε με τη μητέρα του. Στο πολύχρωμο, οπτικά άψογο βίντεο –με περισσότερα από 300 εκατομμύρια προβολές στο YouTube!– ένα αγόρι χρησιμοποιεί έναν κούκλο για να αντικαταστήσει τον πατέρα του:

“Formidable”, είναι η ιστορία ενός αστέγου. Το βίντεο έγινε viral στο YouTube: για να το κάνει χρησιμοποίησε κρυφές κάμερες σε μια στάση του τραμ και προσποιήθηκε πως ήταν μεθυσμένος.

“Tous Les Mêmes” (“Όλοι ίδιοι”), στο βίντεο ο Stromae εμφανίζεται ντυμένος μισός άνδρας, μισός γυναίκα, και αναλύει διάφορα στερεότυπα για τις διαφορές μεταξύ φύλων.

“Carmen” χρησιμοποιεί κινούμενα σχέδια για να περιγράψει τους κινδύνους της υπερβολικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης:

“Quand C’est?” (Πότε είναι; στα γαλλικά ακούγεται σαν “Καρκίνος”) είναι το τελευταίο του βίντεο, περίτεχνο και σκοτεινό, όπου εξερευνά τον φόβο και τον πόνο που μας προκαλεί ο καρκίνος:

Μάθε περισσότερα για τον Stromae εδώ:

Η σελίδα του στο Facebook

Ο λογαριασμός του στο Twitter

Το fashion label του Mosaert

13Dec2015

IMAM BAILDI

Posted in ΤΑΞΙΔΙΑ & ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ by woman2womenblog

Από τη Γαλλία, ταξιδεύουμε πίσω στην Ελλάδα, για να ακούσουμε το αγαπημένο μου ελληνικό συγκρότημα, τους Imam Baildi.

Το -πολύ εύστοχο- όνομα του συγκροτήματος περιγράφει ακριβώς τι πρόκειται να ακούσεις: έναv υπέροχο συνδυασμό διαφόρων “γεύσεων”, ανατολής και δύσης, παραδοσιακού και σύγχρονου…

Οι Imam Baildi ξεκίνησαν αρχικά ως ένα project όταν δύο αδέλφια, ο Ορέστης και ο Λύσανδρος Φαληρέας αποφάσισαν να “πειράξουν” παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια των 40s-50s-60s, από τα οποία πήρανε αποσπάσματα και τα “ρεμιξάρανε” με σύγχρονη ενορχήστρωση. Το αποτέλεσμα: το πρώτο, ομώνυμο τους άλμπουμ, Imam Baildi, που κυκλοφόρησε το 2007. Το ελληνικό κοινό τους αγκάλιασε με ενθουσιασμό, λαμβάνοντας εξαιρετικές κριτικές, ακόμα και από τους πιο σκληροπυρηνικούς λάτρεις της παραδοσιακής ελληνικής μουσικής.

Από το πρώτο τους άλμπουμ, επέλεξα το υπέροχο “Ο Πασατέμπος“:

Το δεύτερο άλμπουμ, The Imam Baildi Cookbook κυκλοφόρησε το 2010, και περιλαμβάνει διεθνείς συνεργασίες με το αμερικάνικο hip hop συγκρότημα Delinquent Habits και τον Maxwell Wright από το ισπανικό Ojos de Brujo, μεταξύ άλλων. Το Cookbook είχε ακόμη μεγαλύτερη αναγνώριση, φτάνοντας στην 5η θέση στο Ευρωπαϊκό Chart Μουσικής του Κόσμου.

Το τραγούδι που επέλεξα από αυτό το άλμπουμ, “Αργυλέ μου γιατί σβήνεις“:

Ο τρίτος τους δίσκος, Imam Baildi ΙΙΙ (2014), έχαιρε επίσης μεγάλης επιτυχίας, όχι μόνο στην Ευρώπη -το τραγούδι “Simioma» πήρε τη 2η θέση στον διαγωνισμό Funkhaus Europa’s contest for Best Global Pop Hit 2014- αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου πρόσφατα κυκλοφόρησε από την νεοϋορκέζικη δισκογραφική εταιρία The End Records.

Από αυτό το άλμπουμ, διάλεξα το “Μυστήριο“:

Η διεθνής αναγνώριση τους, τους παρακίνησε σε εκτεταμένες περιοδείες στην Ευρώπη, καθώς και στη συμμετοχή σε μεγάλα διεθνή φεστιβάλ, όπως το Roskilde (Δανία), Sziget (Ουγγαρία), Montreal Jazz Festival (Καναδάς), Lowlands (Ολλανδία), Transmusicales de Rennes (Γαλλία) και South by Southwest (ΗΠΑ), μεταξύ άλλων.

Η επιτυχημένη “συνταγή” Imam Baildi περιλαμβάνει, εκτός από τους αδελφούς Φαληρέα -οι οποίοι επωμίζονται την παραγωγή και τα κρουστά- τη σαγηνευτική φωνή της Ρένας Μόρφη, τους ταλαντούχους μουσικούς που παίζουν μπουζούκι, σαξόφωνο, κλαρίνα, τρομπέτα και ηλεκτρική κιθάρα, και τον crowd-manager MC Yinka που φροντίζει, κατά τη διάρκεια των live εμφανίσεων τους, να ξεσηκώσει το κοινό. Και κάθε συναυλία τους είναι πράγματι ένα “πανηγύρι”! Ρίξτε μια ματιά σε αυτή τη live εκτέλεση του “Samba Clarina” στο Sziget Festival στην Ουγγαρία. Μην μου πείτε ότι δεν θέλετε να σηκωθείτε να χορέψετε!

Διαβάστε περισσότερα στο imambaildi.com

15Sep2015

8 ΜΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΚΡΗΤΗ

Posted in ΤΑΞΙΔΙΑ & ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ by woman2womenblog

Μόλις επέστρεψες από διακοπές; Ήρθε η ώρα να ξαναφύγεις! Τι καλύτερο από μια απόδραση σε ένα ελληνικό νησί;

Η Κρήτη είναι μια ιδανική επιλογή, αφού διαθέτει μερικές από τις πιο όμορφες παραλίες της Ελλάδας. Αλλά ακόμα και αν δεν είσαι θαλασσινός τύπος, υπάρχουν βουνά, φαράγγια, σπήλαια, αρχαία μνημεία, όμορφα χωριά… Τόσα πολλά μέρη να επισκεφτείς, τόσα πολλά πράγματα να κάνεις, τη ημέρα όσο και τη νύχτα… και να μην ξεχάσουμε το καταπληκτικό φαγητό!

Όμως η Κρήτη είναι ένα μεγάλο νησί, το ότι σημαίνει πως θα χρειαστείς αρκετές εβδομάδες για να την εξερευνήσεις … Σε αυτό το post θα σας προτείνω ένα ταξίδι 8 ημερών στο δυτικό τμήμα της Κρήτης, για να ανακαλύψουμε όχι μόνο τη φυσική της ομορφιά, αλλά και την αρχιτεκτονική, την πλούσια ιστορία και την ιδιαίτερη κουλτούρα της…

Λοιπόν, τι περιμένεις; Πιάσε μια τσάντα, μπες σε ένα αεροπλάνο -ή ferry boat- και απόλαυσε την Κρήτη! …

Ημέρα 1: ΧΑΝΙΑ – ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ

“Το διαμάντι της Κρήτης», όπως αποκαλούν οι Κρητικοί την πόλη των Χανίων, είναι ένα μνημείο από μόνη της. Αυτό που κάνει τα Χανιά τόσο συναρπαστικά είναι το αμάλγαμα των πολιτισμών, οι οποίοι, με το πέρασμά τους άφησαν ο καθένας ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: το Μινωικό μεγαλείο, η Ενετική φινέτσα, η βυζαντινή πνευματικότητα, η Οθωμανική απλότητα, η νεοκλασική αίγλη…

Ένα καλό σημείο εκκίνησης, εάν φτάνετε νωρίς το πρωί είναι ένα πρωινό στο ατμοσφαιρικό Παλαιό λιμάνι, στιγμή της ημέρας όπου μπορείτε να θαυμάσετε, με απόλυτη ησυχία, το πανέμορφο λιμάνι και την κομψή αρχιτεκτονική των κτιρίων γύρω του. Υπάρχουν πολλές καφετέριες, εστιατόρια και γκαλερί τέχνης κατά μήκος του λιμανιού, τα οποία προσθέτουν στη γοητεία του τοπίου …

Το ατμοσφαιρικό Παλιό Λιμάνι των Χανίων

Περπατήστε μέχρι το φάρο για να απολαύσετε την πανοραμική θέα του λιμανιού, και στη συνέχεια κατευθυνθείτε προς ένα άλλο εμβληματικό κτίριο του Παλιού Λιμανιού: το Τζαμί του Κιουτσούκ Χασάν (ή Γιαλί Τζαμί). Κάντε μια βόλτα στα γραφικά στενά της παλαιάς πόλης, επισκεφθείτε τα μουσεία και τις εκκλησίες της, θαυμάστε τις συνοικίες Τοπανά, Καστέλι, Σπλάντζια, Χαλέπα και την Εβραϊκή Συνοικία.

Ο φάρος, ένα εμβληματικό μνημείο των Χανίων

Μετά από την περιπλάνηση στην πόλη, ήρθε η ώρα να χαλαρώσετε! Σε ένα τέταρτο οδικώς θα έχουμε φτάσει στην Αγία Μαρίνα, μία πολυσύχναστη περιοχή με όμορφες παραλίες με χρυσαφένια άμμο και ζεστά νερά …

Αγία Μαρίνα. Όμορφη αμμουδιά, μόνο λίγα λεπτά από τα Χανιά

Εκτός από πολλά ξενοδοχεία και εστιατόρια, η Αγία Μαρίνα, μαζί με το γειτονικό Πλατανιά διαθέτουν μερικά από τα καλύτερα beach bars και clubs του νησιού, τα οποία προσφέρονται για ολοήμερο ξεφάντωμα…

Αγία Μαρίνα. Theatro beach bar

ΗΜΕΡΑ 2: ΦΑΛΑΣΑΡΝΑ – ΜΑΡΑΘΙ

Η παραλία στα Φαλάσαρνα (μαζί με το Ελαφονήσι και το Μπάλο) θεωρείται μία από τις πιο όμορφες παραλίες της Κρήτης και, σύμφωνα με το CNN, μία από τις 100 καλύτερες παραλίες του κόσμου. Έχει καταπληκτική χρυσή άμμο και γαλαζοπράσινα, κρυστάλλινα νερά … Βρίσκεται περίπου 53 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων, και είναι εύκολα προσβάσιμη με αυτοκίνητο ή ακόμα και με λεωφορείο.

Φαλάσαρνα, μια από τις πιο όμορφες παραλίες της Κρήτης

Το μόνο μειονέκτημα αυτής της παραλίας: είναι εκτεθειμένη σε ισχυρούς ανέμους, συνεπώς συχνά έχει μεγάλα κύματα. Αυτό ωστόσο κάνει τα Φαλάσαρνα έναν πολύ δημοφιλή προορισμό για τους λάτρεις της ιστιοσανίδας.

Αν στα Φαλάσαρνα πιάνει πολύ κύμα και δεν είστε έμπειρος windsurfer, μην πανικοβληθείτε. Η παραλία Μαράθι, που βρίσκεται μόλις 16 χιλιόμετρα από τα Χανιά, είναι μια πολύ καλή εναλλακτική λύση. Αυτή η ωραία παραλία, που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της χερσονήσου του Ακρωτηρίου, είναι καλά φυλαγμένη από τους ανέμους, και δεν έχει ποτέ κύματα… Μπορεί να μην είναι τόσο θεαματική όσο η Φαλάσαρνα, αλλά έχει ζεστά, καθαρά νερά και χρυσή, λεπτή άμμο, πολλές ταβέρνες και καφετέριες δίπλα στη θάλασσα, και ωραία θέα προς τις ακτές του κόλπου της Σούδας και τα Λευκά Όρη… Αρκετοί λόγοι για να επισκεφθείτε το Μαράθι, ειδικά εκείνοι από εσάς που ταξιδεύετε με μικρά παιδιά.

Παραλία Μαράθι. Ρηχά, ήρεμα νερά, ωραία αμμουδιά, ιδανική για παιδιά …

ΗΜΕΡΑ 3: ΑΠΟΚΟΡΩΝΑΣ

Ίσως λιγότερο γνωστή από τις παγκοσμίου φήμης παραλίες της Κρήτης, η περιοχή του Αποκόρωνα αξίζει οπωσδήποτε μια επίσκεψη. Περιτριγυρισμένη από τα Λευκά Όρη, φτάνοντας μέχρι το Κρητικό Πέλαγος, αυτή η περιοχή ευλογημένη από τη φύση με ποτάμια, λίμνες, σπήλαια, αμπελώνες, ελαιώνες, έχει βυζαντινά μοναστήρια, ενετικά κάστρα, μια αρχαία πόλη και 75 παραδοσιακά χωριά. Η πλούσια φύση του Αποκόρωνα και η ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική του, τον έχουν προικίσει με μια απαράμιλλη ομορφιά.

Ετοιμάστε τη φωτογραφική σας μηχανή για μια στάση στον πανέμορφο Βάμο, ένα καλοδιατηρημένο χωριό με αυθεντική κρητική αρχιτεκτονική. Κοντά στο Βάμο θα βρείτε το επιβλητικό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Καρύδι. Άλλα χωριά που αξίζει να επισκεφθείτε είναι: το γραφικό Γαβαλοχώρι, το ευχάριστο χωριό Βρύσσες και τις πηγές Αργυρούπολης με άφθονα τρεχούμενα νερά και πλατάνια, τα παραθαλάσσια θέρετρα Καλύβες, Αλμυρίδα και Γεωργιούπολη, και το καταπράσινο χωριό Αρμένοι, φημισμένο για το υπέροχο ποταμάκι με τα κρυστάλλινα νερά, τα πλατάνια… και τις ταβέρνες του!

Ένα άλλο μέρος που πρέπει να επισκεφθείτε στον Αποκόρωνα είναι η λίμνη Κουρνά. Αυτή η πανέμορφη λίμνη είναι τόσο βαθιά (22,5 m) που οι ντόπιοι πίστευαν ότι δεν έχει πυθμένα. Το υπέροχο του περιβάλλον προστατεύεται από το πρόγραμμα Natura 2000, και για να το θαυμάσει κανείς μπορεί να κολυμπά στη λίμνη, να νοικιάζει ένα πενταλό, ή απλά να κάθεται σε μία από τις ταβέρνες ή καφετέριες με θέα στη λίμνη. Η λίμνη Κουρνά είναι επίσης μια καλή επιλογή όταν οι παραλίες έχουν πολλά κύματα.

Η πανέμορφη λίμνη Κουρνά, η μοναδική λίμνη γλυκού νερού της Κρήτης

ΗΜΕΡΑ 4: ΠΑΡΑΛΙΑ ΠΛΑΚΙΑ

Και ένα μπάνιο στο Λιβυκό Πέλαγος επιβάλλεται… Οι παραλίες στη νότια πλευρά του νησιού είναι συνήθως πιο ήσυχες, με λιγότερα κύματα και με λιγότερο κόσμο σε σχέση με εκείνες στη βόρεια πλευρά του νησιού. Η παραλία του Πλακιά, που βρίσκεται 40 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Ρεθύμνου, είναι μια μεγάλη και πλατιά αμμουδιά με κρυστάλλινα και ζεστά νερά, η οποία βρίσκεται σε έναν κλειστό κόλπο περιτριγυρισμένο από βουνά. Η ανατολική πλευρά του κόλπου είναι η πιο ήσυχη, και συνήθως είναι «πιασμένη» από γυμνιστές.

Παραλία του Πλακιά. Η τοποθεσία της σε έναν κλειστό κόλπο την κάνει μια ήρεμη παραλία με ζεστά νερά

Αν σας αρέσει ο γυμνισμός, κατευθυνθείτε προς την πιο ήσυχη ανατολική πλευρά της παραλίας

ΗΜΕΡΑ 5: ΖΩΝΙΑΝΑ – ΑΝΩΓΕΙΑ

Εάν θέλετε να πάρετε μια γεύση από “την πραγματική Κρήτη”, πρέπει να αφιερώσετε μια ημέρα των διακοπών σας για να επισκεφτείτε τα Ανώγεια και τα Ζωνιανά. Η αυθεντική, άγρια ομορφιά της περιοχής θα σας συναρπάσει, και είναι μία από τα λίγα μέρη του νησιού όπου μπορείτε ακόμα να δείτε άνδρες που φορούν την παραδοσιακή κρητική ενδυμασία. Το σήμα κατατεθέν της περιοχής; Η πινακίδες γεμάτες με τρύπες από σφαίρες! Η κουλτούρα των όπλων καλά κρατά στην Κρήτη, ειδικά σε αυτή την περιοχή…

Ο δρόμος για να φτάσετε στα Ζωνιανά, 53 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο, ανεβαίνοντας 630 μέτρα στον Ψηλορείτη, θα σας δώσει ήδη μια πρώτη γεύση του τι σας περιμένει.

Η άγρια ομορφιά του Ψηλορείτη

Παρότι το χωριό των Ζωνιανών δεν έχει ιδιαίτερο τουριστικό ενδιαφέρον (εκτός από ένα μουσείο κέρινων ομοιωμάτων), το σπήλαιο των Ζωνιανών, που ονομάζεται σπήλαιο Σφεντόνη αξίζει μια επίσκεψη. Υπάρχουν περισσότερα από 4500 σπήλαια στην Κρήτη, αλλά μόνο τρία είναι ανοικτά στο κοινό, και το σπήλαιο Σφεντόνη είναι το μεγαλύτερο από αυτά.

Η είσοδος στο σπήλαιο Σφεντόνη

Αφού μπαίνουμε στο σπήλαιο, ο ξεναγός μας εξηγεί πώς σχηματίστηκαν οι σταλαγμίτες και οι σταλακτίτες, μας μιλά για τα ζώα που ζουν μέσα του (περίπου 400 νυχτερίδες, μεταξύ άλλων), και μας λέει για την ιστορία και τους μύθους γύρω από αυτό.

Η ομορφιά του σπηλαίου τονίζεται από τον πολύχρωμο φωτισμό, ο οποίος δημιουργεί ένα φαντασμαγορικό οπτικό θέαμα…

Το εσωτερικό του σπηλαίου Σφεντόνη, με πολλές σταλαγμίτες και σταλακτίτες

Ο επόμενος προορισμό μας, σε απόσταση 15 λεπτών από τα Ζωνιανά, είναι το παραδοσιακό χωριό των Ανωγείων.

Στο δρόμο προς τα Ανώγεια μπορεί και να βρείτε…λίγη κίνηση

Τα θρυλικά Ανώγεια, σκαρφαλωμένα στις πλαγιές του Ψηλορείτη σε υψόμετρο 740 μέτρων, έχουν μια οδυνηρή ιστορία (τα κάψανε δύο φορές, πρώτα οι Τούρκοι και μετά οι Γερμανοί) και έναν ισχυρό χαρακτήρα, ο οποίος συνεχίζει να περνά από γενιά σε γενιά. Η πλατεία του Αγίου Γεωργίου είναι το ιδανικό μέρος για να πιείτε έναν καφέ ή να δοκιμάσετε τοπικούς μεζέδες συνοδευμένοι από την περίφημη τσικουδιά (τσικουδιά ή ρακή; Αυτό το ανατρεπτικό άρθρο θα σας διαφωτήσει).

Ντόπιοι και τουρίστες σε ένα παραδοσιακό καφενείο στα Ανώγεια

Αφού ξεκουραστήκατε -και εφόσον δεν το παρακάνατε με την τσικουδιά…- κάντε μια βόλτα στους δρόμους του χωριού και θαυμάστε τα μοναδικά κρητικά υφαντά και άλλα δείγματα λαϊκής τέχνης.

Τα υφαντά μονοπωλούν τους δρόμους των Ανωγείων

ΗΜΕΡΑ 6: ΕΛΑΦΟΝΗΣΙ

Σήμερα έπεσε ο αέρας: είναι η τέλεια μέρα να επισκεφτούμε το Ελαφονήσι. Προσωπικά ανυπομονούσα να δω αυτή την πασίγνωστη παραλία, και δεν με απογοήτευσε καθόλου: η Ελαφονήσι είναι μια από τις πιο όμορφες παραλίες που έχω δει ποτέ. Βρίσκεται σε απόσταση 76 χιλιομέτρων από τα Χανιά, στο νοτιοδυτικό τμήμα της Κρήτης. Είναι γεγονός πως συνήθως έχει πολύ κόσμο, ιδιαίτερα τον Αύγουστο, αλλά ακόμα και έτσι είναι το απόλυτο must.

Αυτό που κάνει το Ελαφονήσι ένα τόσο εξωτικό μέρος είναι οι νησίδες άμμου που σχηματίζουν μία λιμνοθάλασσα με ρηχά και κρυστάλλινα νερά, και κυρίως η άμμος σαν πούδρα που ενίοτε παίρνει ροζ απόχρωση από την σκόνη θρυμματισμένων κοχυλιών.

Η εξωτική ομορφιά της Ελαφονήσι

Ψηλή λευκή και ροζ άμμος, κρυστάλλινα νερά … Παράδεισος στη Γη

ΗΜΕΡΑ 7: ΡΕΘΥΜΝΟ

Δεν νοείται ταξίδι στην δυτική Κρήτη χωρίς να επισκεφτείτε την όμορφη Ρέθυμνο. Αυτή η κομψή πόλη, η τρίτη μεγαλύτερη της Κρήτης, έχει καταφέρει να κρατήσει έναν αέρα «χωριού», και να διατηρήσει άθικτη την ενετική και οθωμανική της κληρονομιά.

Το Ενετικό Λιμάνι είναι ένα ωραίο μέρος για να πιείτε έναν καφέ ή να φάτε υπέροχο κρητικό φαγητό σε μια παραδοσιακή ταβέρνα. Εν τω μεταξύ, μπορείτε να θαυμάσετε το μικρό αλλά ισχυρό λιμενοβραχίονα, ο οποίος για οχτώ ολόκληρους αιώνες αντιμετωπίζει με υπερηφάνεια τα σκληρά κύματα του Κρητικού Πελάγους. Ο επιβλητικός φάρος, παρόλο που χτίστηκε από τους Τούρκους, ταιριάζει απόλυτα με το βενετσιάνικο στυλ.

Το υπέροχο φρούριο Φορτέτζα δεσπόζει στην πόλη, και αξίζει μια επίσκεψη στο εσωτερικό του. Χτίστηκε από τους Ενετούς τον 16ο αιώνα για να προστατεύσει την πόλη από τους Τούρκους πειρατές, και εκτός από τον εντυπωσιακό τοίχο 1300 μέτρων, μπορούμε να θαυμάσουμε κάποια άλλα έργα από την εποχή της Ενετοκρατίας: δεξαμενές νερού, φυλάκια, στρατώνες και οπλοστάσια.

Το τζαμί χτίστηκε κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας (στη θέση ενός βενετσιάνικου καθεδρικού ναού). Έχει έναν εντυπωσιακό θόλο με όμορφα ψηφιδωτά.

Από την Φορτέτζα μπορείτε να θαυμάσετε την πανοραμική θέα του Ρεθύμνου

Έπειτα, περιπλανηθείτε στα στενά δρομάκια της καλά διατηρημένη παλιάς πόλης, ανακαλύψτε γραφικές γωνιές και αρχιτεκτονικούς θησαυρούς … Και μπορείτε παρεμπιπτόντως να ψωνίσετε αναμνηστικά, τοπικά προϊόντα ή έργα λαϊκής τέχνης.

Και το τέλειο τέλος για μια ημέρα στο Ρέθυμνο είναι ένας περίπατος στην παραλία και ένα δείπνο σε μία από τις πολλές ταβέρνες με θέα τη θάλασσα και το επιβλητικό Φορτέτζα.

ΗΜΕΡΑ 8: ΜΠΑΛΟΣ – ΝΥΧΤΑ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ

Ένα grand finale για το ταξίδι μας: μια επίσκεψη στο μαγευτικό Μπάλο. Σε αυτήν την απομονωμένη παραλία μπορείτε να φτάσετε με καράβι (φεύγει από την Κίσσαμο) ή με αυτοκίνητο, αλλά να είστε προσεκτικοί: είναι ένα χωματόδρομο σε πολύ κακή κατάσταση, και στη συνέχεια θα πρέπει να περπατήσετε περίπου μισή ώρα, που το καλοκαίρι μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο (ιδίως η επιστροφή, ανηφορικά).

Αλλά φτάνοντας, η θέα της παραλίας θα σας ανταμείψει: απλά συγκλονιστική. Δικαίως ο Μπάλος είναι η πιο φωτογραφημένη παραλία της Κρήτης. Το επιβλητικό βράχο που αναδύεται από τη θάλασσα, η λευκή άμμος και τα ρηχά γαλαζοπράσινα νερά μας θυμίζουν ένα έργο τέχνης… Η περιοχή διαθέτει σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, και προστατεύεται από το πρόγραμμα Natura 2000.

Το τελευταίο βράδυ στο νησί δεν μπορεί να πάει χαμένο! Επιλέγουμε τα Χανιά. Και τι να πρωτοκάνεις στα Χανιά τη νύχτα! Μπορείτε απλά να περπατήσετε κατά μήκος του πολυσύχναστο λιμανιού, να φάτε κάτι σε ένα από τα παραδοσιακά ταβερνάκια του ιστορικού κέντρου, να πιείτε ένα ποτό σε ένα μπαρ ή κλαμπ στο λιμάνι, στην Ακτή Μιαούλη ή στην παραλία Κουμ Καπί, ή αλλιώς να χαλαρώσετε σε ένα μπαράκι στη trendy Χατζημιχάλη Νταλιάνη…

Μια παραδοσιακή ταβέρνα στα Χανιά

Μπαρ, καφετέριες, κλαμπ… Με φόντο το υπέροχο Παλιό Λιμάνι

Φεύγουμε από το νησί αφού υποσχεθήκαμε στoυς εαυτόυς μας να γυρίσουμε πίσω για να εξερευνήσουμε πολλά μέρη που δεν προλάβαμε να δούμε… Ας ελπίζουμε ότι θα είναι σύντομα…

Φωτογραφίες: Όλες οι φωτογραφίες ανήκουν στην woman2womenblog.com, εκτός από: Theatro cafe bar: theatrochania.com, ενετικό λιμάνι του Ρεθύμνου: Wikimedia commons

10Aug2015

ΦΥΣΙΚΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ ΣΤΟ ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟ

Posted in ΕΜΠΝΕΥΣΕ ΜΕ, Εγκυμοσύνη, ΥΓΕΙΑ by woman2womenblog

Μοναδική. Συνκλωνιστική. Μαγική. Είναι δύσκολο να βρεις μια λέξη που να περιγράψει την εμπειρία ενός φυσιολογικού τοκετού. Ως μητέρα -που είχα την τύχη να βιώσει αυτή την εμπειρία -και ως μαιευτήρας, έχοντας ξεγεννήσει χιλιάδες μωρά, δεν μπορώ παρά να θαυμάσω κάθε φορά την ομορφιά ενός φυσιολογικού τοκετού, σαν να ήταν μια τέλεια σχεδιασμένη χορογραφία…

Αλλά το γεγονός ότι κάτι είναι φυσικό δεν σημαίνει ότι στερείται κινδύνων ή επιπλοκών. Έτσι, ένας φυσικός τοκετός στο μαιευτήριο επιτρέπει σε μια γυναίκα να γεννήσει με ελάχιστες παρεμβάσεις, διασφαλίζοντας παράλληλα την κατάλληλη φροντίδα σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά. Και πιστέψτε με, μερικές φορές στραβώνουν τα πράγματα, και τότε μπορεί να έχουμε μόνο λίγα λεπτά για να σώσουμε τη μητέρα ή το μωρό …

Είναι αλήθεια πως τα νοσοκομεία μπορεί να επηρεάσουν τη διαδικασία της φυσικής γέννας, με μέτρα όπως η παρακολούθηση του εμβρύου με καρδιοτοκογράφημα ή ο ορρός που βάζουμε στη μαμά -συνήθως μη διαπραγματεύσιμες παρεμβάσεις κατά την διάρκεια ενός τοκετού εντός μαιευτηρίου… Να ξέρετε όμως πως αυτά τα μέτρα είναι πολύτιμα, και μπορεί να είναι σωτήρια σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Φυσικός τοκετός χωρίς φάρμακα στο μαιευτήριο; Βεβαίως που γίνεται! Αρκεί να συνυπάρχουν μια μαμά με πολύ ισχυρή θέληση και μια υποστηρικτική ομάδα (εννοείται ότι πρέπει να υπάρχουν και καλές προϋποθέσεις για φυσικό τοκετό)…

Σε αυτό το άρθρο, η KM μοιράζεται μαζί μας την εμπειρία της ενός φυσικού τοκετού σε μαιευτήριο, και παρέχει μερικές συμβουλές για να ξεπεραστούν τα εμπόδια που ενδέχεται να παρουσιαστούν κατά τη διαδικασία της γέννας…

Ο δικός μου φυσικός τοκετός στο μαειτήριο: Πως να ξεπεράσετε ορισμένα εμπόδια για να έχετε μια γέννα σαν την δικιά μου

“Γέννησα φυσιολογικά, χωρίς επισκληρίδιο, και θεωρώ τις δεκαπέντε ώρες που διήρκησε ο τοκετός μου ως μερικές από τις καλύτερες της ζωής μου. Ο σύζυγός μου απεδείχθη σπουδαίος συνοδός τοκετού – μια ευχάριστη έκπληξη, ιδιαίτερα επειδή αποφασίσαμε να μην προσλάβουμε μαία ή doula.

Με την έναρξη του τοκετού αφεθήκαμε στις μελωδίες του Don Carlos «Rivers of Babylon» και του Simon and Garfunkel «I am a Rock», μεταξύ άλλων χαλαρωτικών ήχων της δικιάς μας «Chill Mix για τοκετό», μουγρίσαμε σαν αγελάδες, και ο άνδρας μου ανέλαβε τα μασάζ στην πλάτη με μπάλες του τένις. Τις πρώτες δέκα ώρες στο σπίτι και καθ’ οδόν προς το μαιευτήριο ένιωθα σαν να πήγαινα σε μία πολύ αναμενόμενη συνάντηση: γέλιο, ομαδική εργασία, και πολύ χυμό καρπουζιού (ήταν Αύγουστος, στην Ελλάδα!)… συν κάποιο υποφερτό πόνο που παλέψαμε μαζί.

Αυτό που βρήκα λιγότερο ευχάριστο στην εμπειρία του τοκετού μου δεν ήταν ο πόνος. Ήταν η διαδικασία της παραλαβής στο μαειυτήριο, στην οποία ο σύζυγός μου και εγώ έπρεπε να χωριστούμε. Κατανοώ ότι τα μαειυτήρια δίνουν προτεραιότητα στις ιατρικές πρακτικές -και στην νομική αυτοπροστασία- πάνω από την συναισθηματική ευεξία. Οι διαδικασίες ρουτίνας, όπως ο ορός εφαρμόζονται για να επιτρέψουν γρήγορη και εύκολη πρόσβαση σε ιατρική επέμβαση, όχι για να χαλαρώνουν την έγκυο γυναίκα για να γεννήσει το μωρό. Δεν περιμέναμε ότι το νοσοκομειακό περιβάλλον θα ενθαρρύνει τον φυσικό τοκετό, οπότε δουλέψαμε με την γυναικολόγο μου αρκετό καιρό πριν για να αντιμετωπίσουμε τα εμπόδια που θα μπορούσαμε να προβλέψουμε.

Είχα διαβάσει το Birthing from Within και το Ina May’s Guide to Childbirth (ένα από αυτά προτείνει να μουγκρίσουμε σαν αγελάδα για να χαλαρώσουμε και να ανοίξει ο τράχηλος της μήτρας), και είχαμε παρακολουθήσει μαθήματα τοκετού στην Ευτοκία και στο Babycenter’s online birthing course. Ήμασταν πεπεισμένοι ότι όσο λιγότερη άσκοπη ιατρική παρέμβαση γινόταν, τόσο το καλύτερο και για τους δύο μας, μαμά και μωρό. Το να αποφεύγουμε άσκοπη παρέμβαση μου φαίνεται κοινή λογική, αλλά η γυναικολόγος μου μας θύμισε ότι η κοινή λογική δεν είναι και τόσο κοινή. Και τονίζω ότι επρόκειτο να γεννήσω στην χώρα με το υψηλότερο ποσοστό γεννήσεων με καισαρική στον κόσμο (70%), σύμφωνα με την Human Rights in Childbirth case study.

Παρακάτω αναφέρω τις ανησυχίες που είχαμε σχετικά με το μαιευτήριο, και πως καταφέραμε να τις αντιμετωπίσουμε:

A. Τα δικαιώματά μου πάνω στο σώμα μου. Η γυναικολόγος μου με κράτησε ενηήμερη για όλες τις επιλογές μου. Η εμπειρία της με τον φυσιολογικό τοκετό, η προθυμία της να εξηγήσει την κάθε μας επιλογή, η υποστηριχτική της στάση απέναντι στις προσπάθειες μας να είμαστε πλήρως ενημερωμένοι, δημιούργησαν έναν αμοιβαίο σεβασμό. Όταν μας πρότεινε παρεμβάσεις, αυτές γίνανε αφού είχαμε συναινέσει. Είχα μια κολπική εξέταση με αποκόλληση των μεμβρανών μια ημέρα πριν την πιθανή μου ημερομηνία τοκετού, και η ιατρός μου έσπασε τα νερά όταν είχα περίπου 8 εκατοστά διαστολής.

Β. Η ευθύνη μου απέναντι στο μωρό μου. Το να προστατέψω την εμπειρία του τοκετού το αισθάνθηκα σαν την πρώτη μου επιτυχία στην ανατροφή του παιδιού μου. Η ανάμνηση αυτή εξακολουθεί να μου παρέχει ένα βαθύ αίσθημα ικανοποίησης και εμπιστοσύνης στον εαυτό μου, πολύτιμα όπλα για αυτό το «άθλημα αντοχής» που αποτελεί η μητρότητα.

Γ. Ο χρόνος ανάρρωσης. Χάρη στο φυσικό τοκετό ήμουν σε θέση να περπατήσω μέχρι την τουαλέτα χωρίς βοήθεια αμέσως μετά τον τοκετό, και να πηγαίνω μέχρι το γραφείο της νοσοκόμας να ζητήσω να μου φέρουν πίσω το μωρό μου.

Δ. Επιτυχημένος θηλασμός. Επέλεξα το rooming-in –δηλαδή να είμαι μαζί με το μωρό συνέχεια στο δωμάτιο-, και για να τηρηθεί αυτή η επιλογή, ζητούσα το μωρό μου πίσω όταν μου το παίρνανε, επειδή ακόμα και με το rooming-in, το μωρό μας περνούσε αρκετό χρόνο μακριά από μας. Η γυναικολόγος μου ενημέρωσε το προσωπικό του νοσοκομείου ότι θέλαμε αποκλειστικό θηλασμό και ζήτησε να μην του χορηγούν ξένο γάλα ή νερό. Η αναχώρηση μας από το μαιευτήριο στις 24 ώρες διασφάλισε ότι οποιοδήποτε τυχόν τάισμα κατά λάθος στην απουσία του μωρού από το δωμάτιο μας δεν θα ήταν εμπόδιο στο στόχο μου για αποκλειστικό θηλασμό.

Ε. Η ευκαιρία να συνδεθώ με το μωρό μου. Η γυναικολόγος μου έκανε ότι περνούσε από το χέρι της για να μειώσει το χρόνο που θα ήμασταν χώρια: κανόνισε να περνάμε αρκετό χρόνο μαζί οι τρεις μας αμέσως μετά τον τοκετό. Επίσης, υπέγραψε τον “πρόωρο” εξιτήριο στις 24 ώρες.

Οκτώ συμβουλές για να έχετε έναν φυσικό τοκετό στο μαιευτήριο:

Να ξέρετε τι να περιμένετε. Είχαμε διαβάσει για αυτή τη στιγμή, κάπου στα τελευταία εκατοστά διαστολής, που σκέφτεσαι «δεν νομίζω ότι μπορώ να το κάνω αυτό». Επειδή το γνωρίζαμε εκ τον προτέρων παραμείναμε ψύχραιμοι και αργότερα γελάσαμε με το προβλέψιμο της στιγμής. Το ότι ο τοκετός (και ο θηλασμός) είναι κάτι φυσικό, δεν σημαίνει ότι έρχεται εύκολα ή χωρίς την ανάγκη για γνώση.
Να είστε συνειδητοποιημένοι σχετικά με το τι θέλετε, και να έχετε μια ομάδα στο ίδιο «μήκος κύματος» με σας. Ο σύζυγός μου και εγώ γράψαμε το πλάνο τοκετού (βλέπε παρακάτω) και το συζητήσαμε μεταξύ μας, με την γυναικολόγο μου και με το προσωπικό του μαιευτηρίου μέχρι να φτάσουμε σε πιο ρεαλιστική εκδοχή. Η διαδικασία του γραφήματος αυτού του πλάνου ήταν ανεκτίμητη, μας βοήθησε να είμαστε πιο ενημερωμένοι και να προετοιμαστούμε κατάλληλα για την επιτυχία.
Να μην πηγαίνετε στο μαιευτήριο από πολύ νωρίς. Ακολουθώντας την συμβουλή της γυναικολόγου μου, φύγαμε από το σπίτι μας όταν οι συσπάσεις ήταν κάθε τρία λεπτά, περίπου δέκα ώρες μετά την έναρξη του τοκετού. Είμαστε ευγνώμονες για αυτή τη συμβουλή, αλλά φαντάζομαι ότι αυτό μπορεί να μην ισχύει για κάθε περίπτωση.
Να φροντίζετε να νιώθετε στο μαιευτήριο σαν στο σπίτι σας. Στο μαιευτήριο χαμηλώσαμε τα φώτα, βάλαμε τη μουσική μας και -ομολογουμένως- φέραμε μια μικρή βαλίτσα γεμάτη με διάφορες προσωπικές πινελιές, οι οποίες τελικά δεν χρειάστηκαν. Στα τελευταία στάδια του τοκετού στο μαιευτήριο ήμουν τελείως επικεντρωμένη στην διαδικασία του τοκετού, και ο σύζυγός μου και η μουσική ήταν το μόνο που χρειαζόμουνα για να είμαι χαλαρή. Εξακολουθώ να πιστεύω όμως πως το να έχω μία μικρή τσάντα με διάφορα αντικείμενα ήταν παρήγορο.
Να έχετε τουλάχιστον έναν «αρχηγό» που θα εκφωνήσει αυτά που θέλετε. Προς το τέλος του τοκετού ήρθε η στιγμή που ήμουν «αλλού» και μου ήταν δύσκολο ακόμα και να μιλήσω. Ήμουν τυχερή να έχω τον σύζυγό μου και την γυναικολόγο μου να απομακρύνουν -καλοπροαίρετες- νοσοκόμες που μου προσφέρανε επισκληρίδιο προς το τέλος του τοκετού, πρόταση δελεαστική, αλλά που θα ήταν για μένα μη επιθυμητή. Μετά τη γέννα μοιράστηκα το δωμάτιο με μια μαμά στην οποία χορηγήθηκε όψιμα επισκληρίδιος, ενώ είχε ήδη κάνει σχεδόν όλη την δύσκολη δουλειά.
Να επιλέξετε rooming-in, και να ζητήσετε να σας φέρουν το μωρό σας πίσω! Στην εμπειρία μου τα μωρά που κάνουν rooming-in περνάνε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα σε ένα θάλαμο στον οποίο οι γονείς δεν επιτρέπεται να παραβρεθούν, και μετά τον καθιερωμένο καθημερινό έλεγχο πολλές φορές δεν επιστρέφουν άμεσα, παρά μόνο αν τα ζητήσετε.
Ζητήστε όσες συμβουλές χρειάζεστε για τη φροντίδα του μωρού σας και του εαυτού σας – πώς να αλλάξει μια πάνα, πώς να κρατήσει το μωρό για να το καθαρίσετε, το σωστό τρόπο να πιάσει το μωρό τη θηλή, πώς να θηλάσετε ξαπλωμένη. Πολλές από αυτές τις διαδικασίες είναι πιο εύκολο να τις μάθουμε στην πράξη παρά μέσα από τα βιβλία. Παρατήρησα ότι το προσωπικό του νοσοκομείου είναι συνηθισμένο στους γονείς που τους δίνουν τα μωρά τους να τους τα φροντίζουν, αλλά που χάνουν την ευκαιρία για μάθηση ενώ είναι στο μαιευτήριο.
Να φύγετε από το μαιευτήριο το συντομότερο δυνατόν, εκτός και αν θεωρήσετε ότι το μαιευτήριο είναι πιο ξεκούραστο από το σπίτι σας (η γυναικολόγος μου υπενθύμισε ότι το νοσοκομείο μπορεί να είναι ένα ωραίο διάλειμμα όταν υπάρχουν και άλλα παιδιά που περιμένουν στο σπίτι). Εγώ γέννησα στο μοναδικό μαιευτήριο που επέτρεπε τότε την έξοδο στις 24 ώρες, με την προϋπόθεση ότι όλα είναι καλά. Αισθάνθηκα πως θα ήταν πολύ πιο χαλαρά στο σπίτι μου και δεν θα χρειαζόταν να ζητήσω το μωρό μου πίσω.

Ο σύζυγος προσθέτει:

Η προετοιμασία είναι το κλειδί για να έχετε μια μοναδική εμπειρία τοκετού. Για να στηρίξω τη σύζυγό μου θεώρησα σημαντικό να συμμετέχω, όχι μόνο με την παρουσία μου στον τοκετό, αλλά και πριν από τον τοκετό. Διάβασα τα βιβλία που η Κατερίνα αναφέρει, το Birthing from Within και το Ina May’s Guide to Childbirth, τα οποία ήταν κρίσιμα για να κατανοώ ακριβώς τι συμβαίνει – και τι να περιμένω – σε όλα τα στάδια του τοκετού, και πώς ο πανικός μπορεί να χαλάει όλη την διαδικασία. Να προετοιμαστώ πολύ καιρό πριν μου επέτρεψε να παραμείνω ήρεμος και συγκεντρωμένος. Επιπλέον, το να συμμετέχω ενεργά δημιούργησε μια αίσθηση κοινής προσπάθειας, και έναν ισχυρό δεσμό με την Κατερίνα, τα οποία μας προκαλέσανε αισθήματα εμπιστοσύνης και ασφάλειας μεταξύ μας κατά τη διάρκεια του τοκετού.

Και κάτι ακόμα: αν είστε συνεργάτης τοκετού και φοβόσαστε πως δεν θα συμπεριφερθείτε «σοβαρά» κατά τη διάρκεια του τοκετού, να το ξεπεράσετε! Τα βιβλία είχαν πολλές χρήσιμες συμβουλές για το τι έπρεπε να κάνω σε συγκεκριμένες περιπτώσεις να βοηθήσω την Κατερίνα να ξεπεράσει τους φόβους της και να διώξω τις εντάσεις που συχνά προκύπτουν. Εάν επρόκειτο να ανοίξει ολόκληρο το σώμα της για να αφήσει έναν άνθρωπο να βγει, το να μου ζητήσει να μουγκρίζω σαν αγελάδα ήταν το λιγότερο που θα μπορούσα να κάνω!

ΠΛΑΝΟ ΤΟΚΕΤΟΥ (BIRTH WISHES)

Πιθανή ημερομηνία τοκετού: Κυριακή 11 Αυγούστου 2013

Το μωρό: το πρώτο μας, κορίτσι, το οποίο σκοπεύουμε να ονωμάσουμε CLLB

Μαιευτήρας Γυναικολόγος: Dr. Liliana Colombero

Είμαστε σύμφωνοι με κάθε παρέμβαση που η ιατρός κα. Colombero θεωρεί αναγκαία για την ασφάλεια της μητέρας και του μωρού. Ζητάμε, εκτός από περίπτωση έκτακτης ανάγκης, να ενημερωθούμε πριν από κάθε διαδικασία και να έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε ερωτήσεις σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε επιλογής. Γνωρίζουμε ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν ξαφνικά. Παρακάτω είναι το καλύτερο σενάριο, όπως εμείς το φανταζόμαστε σήμερα, 9 Αυγούστου 2013. Σας ευχαριστούμε για το χρόνο που αφιερώσατε να διαβάσετε τις επιθυμίες μας για τον τοκετό.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

Στην παραλαβή, θα ήθελα:

Προετοιμασία
• Να μην γίνεται ξύρισμα, εφόσον το έχω ήδη κάνει.
• Να μην γίνεται κλύσμα εάν το έντερό μου θα έχει ήδη αδειάσει από μόνο του.
• Να έχω έναν ηπαρινησμένο φλεβοκαθετήρα, αντί του συνήθους ορρού, με την προϋπόθεση ότι δεν πρόκειται να γίνει επισκληρίδιος ή καισαρική τομή.

Περιβάλλον
• Να ακούσω μουσική και να περιορίσουμε τους εξωτερικούς θορύβους.
• Να χαμηλώσουμε τα φώτα όταν η ορατότητα δεν είναι σημαντική.
• Να μπορέσω να πίνω νερό ή άλλα υγρά.

ΤΟΚΕΤΟΣ

Εφόσον το μωρό και εγώ είμαστε καλά, θα ήθελα να:
• Αποφύγετε η καισαρική τομή.
• Αποφύγετε η χρήση οκυτοκύνης.
• Δοκιμαστεί την αποκόλληση των μεμβρανών πριν από την χρήση οκυτοκύνης.
• Προχωρήσει ο τοκετός χωρίς χρονικά όρια.
• Μην μου προσφερθεί επισκληρίδιος, εκτός και αν τη ζητήσω.

Όταν έρθει η ώρα να εξωθώ, θα ήθελα να:
• Δοκιμάσω διαφορετικές στάσεις.
• Επιχειρήσουμε μασάζ ή πίεση στο περίνεο.
• Σπρώξω ενστικτωδώς όταν έχω την αίσθηση.
• Λάβω οδηγίες για το πώς να σπρώξω όταν βγαίνει το κεφάλι του μωρού, για να μειώσουμε τις πιθανότητες ρήξης του περινέου.
• Αποφύγετε η περινεοτομή, εκτός εάν η Dr. Colombero θεωρεί ότι το σχίσιμο θα είναι πολύ εκτεταμένο αν δεν γίνεται.
Μετά τη γέννηση, θα ήθελα να:
• Τοποθετείται το μωρό πάνω μου αμέσως για επαφή δέρμα με δέρμα.
• Μην κοπεί ο ομφάλιος λώρος μέχρι να σταματήσει να σφύξει.
• Προσπαθώ να θηλάσω αμέσως.
• Περιμένετε τον πλακούντα να βγει από μόνο του, όσο το δυνατόν περισσότερο.
• Αναβάλουμε τις διαδικασίες (αποτυπώματα, θεραπείες, εξετάσεις) για λίγη ώρα για να μπορώ να θηλάζω και να συνδεθώ με το μωρό μου.
• Μένουμε μαζί με το σύζυγο και το μωρό μου όσο το δυνατόν περισσότερο κατά τη διάρκεια της ανάνηψης.

ΕΑΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ

• Θα ήθελα να είναι ξύπνια και να έχω επαφή δέρμα με δέρμα με το μωρό όσο το δυνατόν συντομότερα.

• Παρακαλούμε να ράβετε τη μήτρα σε δύο στρώματα για να αυξήσουμε τις πιθανότητές μου για VBAC (φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική τομή) στο μέλλον.

• Θα ήθελα να μείνω μαζί με το μωρό μου κατά τη διάρκεια της ανάνηψης, και να θηλάζω όσο το δυνατόν συντομότερα.

ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ

Ενώ αναρρώνω, θα ήθελα να:
• Έχω 24-ωρο rooming-in με το μωρό μας.
• Εκτελεστούν οι περισσότερες διαδικασίες στο μωρό στην παρουσία μας, εφόσον είναι δυνατόν.
• Θηλάσω αποκλειστικά.
• Μιλήσω με έναν σύμβουλο θηλασμού, το συντομότερο δυνατό.
• Αποφύγετε το τάισμα του μωρού με ξένο γάλα ή νερό με ζάχαρη. Να μην δοθεί πιπίλα στο μωρό μου χωρίς τη συγκατάθεσή μου.
• Πηγαίνουμε στο σπίτι το συντομότερο δυνατό, αν όλα είναι καλά.»

Ένα τελευταίο υποσημείωνα της γυναικολόγου: Ο τοκετός που η ΚΜ περιγράφει έλαβε μέρος το 2013. Θεωρώ πως από τότε έχουν γίνει πολύ γενναίες προσπάθειες από τα μαιευτήρια να υποστηρίξουν τον φυσικό τοκετό και το θηλασμό. Μάλιστα, τα περισσότερα μαιευτήρια έχουν πάρει την πιστοποίηση “Baby friendly” (δηλαδή φιλικά προς το θηλασμό) από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας… Είναι γεγονός ότι ακόμα πρέπει να γίνει αρκετή δουλειά, αλλά πιστεύω πως είμαστε σε καλό δρόμο…

Έχετε κάποια εμπειρία για να μοιραστείτε μαζί μας; Μπορείτε να βοηθήσετε και άλλες γυναίκες! Στείλτε μας την ιστορία σας στο woman2womenblog@gmail.com

3Oct2014

Η ΤΕΛΕΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ

Posted in ΤΑΞΙΔΙΑ & ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ by woman2womenblog

Το καλοκαίρι έχει φύγει, και ίσως γι ‘αυτό άρχισα να ονειρεύομαι ότι είμαι σε μια τέλεια παραλία, ξαπλωμένη κάτω από τον ήλιο πίνοντας μια Pina Colada … Νερά τιρκουάζ, ήρεμα, και ζεστά, άμμος σαν πούδρα, ένα ήσυχο και εξωτικό περιβάλλον …. αυτή είναι η δική μου αντίληψη μιας τέλειας παραλίας ….

Ιδού 5 παραλίες στις οποίες έχω πάει και θα επιθυμούσα να είμαι εκεί αυτή τη στιγμή! …

This slideshow requires JavaScript.

Playa Paraiso, Cayo Largo, Κούβα

Παραλία Παράδεισος, όνομα και πράγμα! Με εντυπωσιακά τιρκουάζ νερά και άμμο που μοιάζει με ζάχαρη, αυτή η καταπληκτική παραλία, που βρίσκεται στο νησί Cayo Largo, νότια της Κούβας, σε κάνει εύκολα να πιστεύεις ότι βρίσκεσαι στον παράδεισο …

Tulum, Γιουκατάν, Μεξικό

Αυτή η μοναδική παραλία βρίσκεται στη Ριβιέρα Μάγια, περίπου 145 χλμ νότια του Κανκούν, και συνδυάζει την ομορφιά της θάλασσας της Καραϊβικής με την επιβλητική θέα ενός αρχαιολογικού χώρου των Μάγια …

Ελαφονήσι, Κρήτη, Ελλάδα

Μαγευτική και εξωτική, με ρηχά γαλαζοπράσινα νερά που σου δίνουν την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε μια λιμνοθάλασσα, και ψιλή λευκή άμμο, που γίνεται κατά τόπους ροζ …

Jericoacoara, Ceara, Βραζιλία

Μικρό ψαροχώρι, που βρίσκεται περίπου 300 χλμ δυτικά της Fortaleza, έγινε εθνικό πάρκο το 2002. Απομονωμένη παραλία, που για να φτάσεις εκεί αποτελεί ήδη μια εμπειρία, η οποία θα σε ανταμείψει: μια ατελείωτη εξωτική παραλία, με τεράστιους αμμόλοφους, φοίνικες και ένα εντυπωσιακό ηλιοβασίλεμα …

Mauna Kea, Big Island, Χαβάη

Μία υπέροχη παραλία. Η άμμος είναι λεπτή και απαλή, νιώθεις σαν να περπατάς σε ζάχαρη άχνη! Το νερό είναι ζεστό και υπάρχει πολύ ενδιαφέρον βυθός …

Συμφωνείτε με αυτή τη λίστα; Ποια είναι για σας η τέλεια παραλία;

Photo credits:

Playa Paraiso: Fabio Massarenti, Flickr.com; Tulum: Jeff Stvan, Flickr.com; Elafonissi: annie_stru, Flickr.com; Jericoacoara: Stefano Liboni, Flickr.com; Mauna Kea: jdan57, Flickr.com.