ΞΑΝΑ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ; ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΠΡΙΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΤΕ

Posted in ΥΓΕΙΑ by woman2womenblog

“Μια φορά καισαρική, για πάντα καισαρική”… υπήρξε σαν αξίωμα για πολλά χρόνια, εδώ στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες. Όμως, τα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά καισαρικής τομής παγκοσμίως έχουν οδηγήσει στην επανεξέταση των κινδύνων της καισαρικής τομής σε σχέση με την κολπικό τοκετό μετά από προηγηθείσα καισαρική. Έντονη συζήτηση γίνεται γύρω από αυτό το θέμα, με τις απόψεις να είναι διχασμένες. Συνεπώς, όταν έρχεται η ώρα να αποφασίσουν πολλές γυναίκες αναρωτιούνται: εγώ τελικά τι πρέπει να κάνω, ξανά καισαρική ή να επιχειρήσω μια φυσιολογική γέννα;

Η αλήθεια είναι πως η απάντηση δεν είναι τόσο εύκολη. Και οι δύο επιλογές έχουν πιθανούς κινδύνους, ο οποίοι διαφέρουν σε κάθε γυναίκα και σε κάθε εγκυμοσύνη ξεχωριστά.

Σε αυτό το άρθρο θα βρείτε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τον φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική τομή, ώστε να μπορείτε να το συζητήσετε με το γιατρό ή τη μαία σας, και να πάρετε μια συνειδητοποιημένη και υπεύθυνη απόφαση.

1) Τι είναι ο κολπικός τοκετός μετά από καισαρική τομή (VBAC);

Αν είστε έγκυος και γεννήσατε το προηγούμενό σας μωρό με καισαρική τομή, αυτή τη φορά έχετε δύο επιλογές για το πώς θα γεννήσετε:

μια εκλεκτική επαναλαμβανόμενη καισαρική τομή (ERCS: elective repeat caesarean section), ή
ένας φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική τομή (VBAC: vaginal birth after cesarean section). Το VBAC αναφέρεται στη γέννηση μέσω του κόλπου σε μια γυναίκα που είχε ήδη κάνει μια καισαρική τομή σε προηγούμενη κύηση. Ο κολπικός τοκετός περιλαμβάνει και τις περιπτώσεις στις οποίες ο τοκετός υποστηρίζεται με εμβρυουλκία (“κουτάλες”) ή ανναρώφηση (βεντούζα).

Τόσο ο κολπικός τοκετός, όσο και η επαναλαμβανόμενη καισαρική έχουν οφέλη και κινδύνους (βλ. παρακάτω).

Η δοκιμασία τοκετού μετά από καισαρική τομή (αγγλικά TOLAC: trial of labor after cesarean delivery) είναι η προσπάθεια να διεξάγεται ένα VBAC. Εάν είναι επιτυχής, θα έχει ως αποτέλεσμα τη φυσιολογική γέννηση. Αν δεν είναι επιτυχής, θα χρειαστείτε ξανά καισαρική τομή.

2) Πόσες πιθανότητες έχω να γεννήσω κολπικά μετά από μια καισαρική;

Εφόσον έχετε τις κατάλληλες προυποθέσεις για VBAC, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να το πετύχετε: περίπου το 60 έως 80% των γυναικών που επιχειρούν ένα VBAC θα γεννήσουν κολπικά.

Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που επηρεάζουν τις πιθανότητες επιτυχίας, τόσο από την μητέρα όσο και από το μωρό (βλ. παρακάτω). Παρόλα αυτά, είναι αδύνατο να προβλέψουμε με βεβαιότητα ποια γυναίκα θα καταφέρει να γεννήσει φυσιολογικά και ποια θα καταλήξει σε μια επαναλαμβανόμενη καισαρική.

Ένας προηγούμενος φυσιολογικός τοκετός, ιδιαίτερα ένα προηγούμενο VBAC, είναι ο καλύτερος προγνωστικός δείκτης επιτυχούς VBAC, και συνδέεται με ποσοστό επιτυχίας 85-90%.

3) Είμαι καλή υποψήφια για VBAC;

Το VBAC είναι κατάλληλο για την πλειοψηφία των γυναικών που:

είναι έγκυος με ένα έμβρυο (και όχι με δίδυμα ή παραπάνω),
το μωρό είναι τοποθετημένο με το κεφάλι κάτω (κεφαλική προβολή),
έχουν μια τελειόμηνη κύηση (37 εβδομάδες ή παραπάνω),
έχουν μία προηγηθείσα εγκάρσια καισαρική τομή.

4) Πότε αντενδείκνυται το VBAC;

Το VBAC δεν συνιστάται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

Τρεις ή περισσότερες προηγούμενες καισαρικές τομές. Δείτε παρακάτω σχετικά με δύο προηγηθείσες καισαρικές.
Έχει γίνει ρήξη μήτρας κατά τη διάρκεια προηγούμενης προσπάθειας τοκετού, καθώς αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος (7 φορές υψηλότερος) μιας υποτροπιάζουσας ρήξης της μήτρας στην επόμενη εγκυμοσύνη.
Η προηγούμενη καισαρική τομή ήταν “κλασική”. Στη συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών, κατά την διάρκεια της καισαρικής η μήτρα κόβεται οριζόντια, στο χαμηλότερο τμήμα της. Αυτό ονομάζεται κατώτερη εγκάρσια καισαρική τομή. Σπάνια απαιτείται μια κάθετη τομή της μήτρας, η οποία είναι γνωστή ως κλασική καισαρική τομή. Περιστασιακά, πραγματοποιείται τομή σε σχήμα J ή T. Και στις δύο περιπτώσεις της κάθετης και της J / T-τομής υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος ρήξης της μήτρας. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε ποια τομή πραγματοποιήθηκε στην προηγούμενή σας καισαρική. Να έχετε υπόψη σας πως ο τύπος της ουλής στο δέρμα δεν αντιστοιχεί κατ ‘ανάγκη εκείνο της μήτρας.
Μια προηγούμενη χειρουργική επέμβαση της μήτρας, όπως η αφαίρεση ινομυωμάτων (ινομυωματεκτομή), καθώς αυξάνει τον κίνδυνο ρήξης της μήτρας.
Υπάρχουν και άλλες επιπλοκές της εγκυμοσύνης που αποτελούν απόλυτη αντένδειξη για φυσιολογικό τοκετό, ανεξάρτητα από την παρουσία ή όχι προηγηθείσας καισαρικής (π.χ. προδρομικός πλακούντας)
Ισχιακή προβολή του εμβρύου (το μωρό έρχεται πρώτα με τους γλουτούς ή τα πόδια) ή άλλες μη φυσιολογικές θέσεις.
Πολύδυμη κύηση (με δίδυμα ή περισσότερα έμβρυα).

5) Ποιοι παράγοντες μειώνουν τις πιθανότητες επιτυχίας ενός VBAC;

Γενικά, οι πιθανότητες επιτυχίας είναι χαμηλότερες όταν:

Ο λόγος για την προηγούμενη καισαρική είναι πιθανό να είναι πρόβλημα και αυτή τη φορά. Ας πούμε ότι μια γυναίκα που είχε ήδη μια κολπική γέννα και στη συνέχεια έκανε μια καισαρική επειδή το μωρό της ήταν σε ισχιακή προβολή (γλουτοί ή πόδια πρώτα) είναι πολύ πιο πιθανό να καταφέρει να γεννήσει με VBAC από κάποια άλλη που είχε κάνει καισαρική μετά την επίτευξη πλήρους διαστολή και εξώθηση για τρεις ώρες, το ότι μπορεί να υποδηλώνει πως αυτή η γυναίκα έχει στενή λεκάνη (η λεγόμενη κεφαλο-πυελική δυσαναλογία).
Γίνεται πρόκληση τοκετού (ο τοκετός δεν ξεκίνησε αυτόματα).
Είστε ηλικίας άνω των 40 ετών.
Είστε υπέρβαρη.
Το μωρό είναι μεγάλο (πάνω από 4 κιλά εκτιμώμενο βάρος).
Η κύηση είναι παρατεταμένη (περισσότερο από 40 εβδομάδες).
Υπάρχει μικρό χρονικό διάστημα ανάμεσα στις κυήσεις (λιγότερο από 19 μήνες).
Έχετε προεκλαμψία (υψηλή αρτηριακή πίεση) τη στιγμή του τοκετού.

Θα πρέπει να συζητήσετε με τον γιατρό σας σχετικά με τις πιθανότητες επιτυχίας συγκεκριμένα για την δικιά σας περίπτωση και να σταθμίσετε προσεκτικά τα οφέλη και τους κινδύνους.

6) Ποια είναι τα πλεονεκτήματα ενός VBAC;

Η καισαρική τομή είναι μια χειρουργική επέμβαση, και ως εκ τούτου συνδέεται με ορισμένους αυξημένους κινδύνους σε σχέση με την φυσιολοκιγή γέννα. Επομένως, ένα επιτυχημένο VBAC συνεπάγεται:

Βραχύτερη περίοδος ανάρρωσης.
Λιγότερος πόνος μετά τον τοκετό.
Χαμηλότερος κίνδυνος μόλυνσης.
Μειωμένη απώλεια αίματος, μειωμένη ανάγκη μετάγγισης αίματος.
Λιγότερες πιθανότητες να χρειαστεί μια επείγουσα υστερεκτομή (αφαίρεση μήτρας).
Χαμηλότερη πιθανότητα βλάβης άλλων οργάνων (ουροδόχου κύστης και εντέρου).
Χαμηλότερος κίνδυνος εμφάνισης θρόμβου αίματος (θρόμβωση) στα πόδια (εν τω βάθη φλεβική θρόμβωση) ή πνεύμονες (πνευμονική εμβολή).
Μειωμένος κίνδυνος πυελικών συμφήσεων (ουλώδης ιστός που σχηματίζεται μεταξύ των οργάνων, ο οποίος μπορεί να είναι υπεύθυνος για χρόνιο πόνο, υπογονιμότητα ή εντερική απόφραξη).
Μειωμένες πιθανότητες αναπνευστικά προβλήματα στο μωρό. Περίπου το 4-5% των νεογνών που γεννιούνται με προγραμματισμένη καισαρική έχουν αναπνευστικά προβλήματα, σε σύγκριση με 2-3% μετά το VBAC. Ο κίνδυνος είναι ελαφρώς υψηλότερος αν η καισαρική τομή έγινε πριν τις 39 εβδομάδες. Είναι γεγονός πως τα προβλήματα αναπνοής είναι αρκετά συνηθισμένα μετά από καισαρική τομή, αλλά συνήθως δεν διαρκούν πολύ.
Πολλές γυναίκες θέλουν να βιώσουν την εμπειρία μιας φυσιολογικής γέννας, και όταν το VBAC είναι επιτυχές, τις προφέρει αυτή την δυνατότητα.

Αν σχεδιάζετε να έχετε περισσότερα παιδιά, το VBAC μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε ορισμένα προβλήματα υγείας που συνδέονται με πολλαπλές καισαρικές τομές. Μάλιστα, κάποιες επιπλοκές της καισαρικής, όπως η αιμορραγία, η επείγουσα υστερεκτομή, οι τραυματισμοί του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης, οι σχηματισμοί συμφήσεων είναι όλες πιο συχνές όσο αυξάνεται ο αριθμός καισαρικών τομών. Επιπλέον, κάθε καισαρική αυξάνει τον κίνδυνο σε μελλοντικές εγκυμοσύνες επιπλοκών του πλακούντα, όπως ο επιπωματικός πλακούντας (ο πλακούντας είναι χαμηλά στη μήτρα και καλύπτει τον τράχηλο) και ο στιφρός πλακούντας (η πρόσφηση του πλακούντα είναι πολύ βαθιά στα τοιχώματα της μήτρας και δεν αποκολλάται σωστά κατά τον τοκετό). Και οι δύο καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε μαζική αιμορραγία (απειλητική για τη ζωή) και σε υστερεκτομή. Εάν γνωρίζετε ότι θέλετε περισσότερα παιδιά, πρέπει και αυτό να το λάβετε υπόψη στην απόφασή σας.

7) Ποιοι είναι οι κίνδυνοι ενός VBAC;

Μια από τις πιο επίφοβες επιπλοκές ενός VBAC είναι η ρήξης της μήτρας, δηλαδή όταν η ουλή της μήτρας σχίζεται ή διαχωρίζεται. Ακόμα κι αν έχετε τις καλύτερες προϋποθέσεις για ένα VBAC, υπάρχει ένας κίνδυνος 0,7% (δηλαδή 7 στις 1000 γυναίκες που υποβάλλονται σε VBAC) η μήτρα να σπάσει στο σημείο της προηγούμενης καισαρικής τομής. Εάν αυτό συμβεί, μπορεί να προκαλέσει μαζική, απειλητική για τη ζωή αιμορραγία στη μητέρα, και ενδεχομένως στέρηση οξυγόνου στο μωρό, με επακόλουθη εγκεφαλική βλάβη (σε 8 από τις 10.000 περιπτώσεις) ή ακόμη και θάνατος (2-3 στις 10.000 περιπτώσεις). Ενώ ο κίνδυνος αυτός είναι πολύ μικρός συνολικά, είναι υψηλότερος σε σύγκριση με μια προγραμματισμένη καισαρική τομή.
Ανεξάρτητα από τη ρήξη της μήτρας, το VBAC φέρει αυξημένο κίνδυνο μακροπρόθεσμης νευρολογικής βλάβης ή ακόμη και θάνατο του εμβρύου. Και πάλι, ο κίνδυνος είναι πολύ μικρός, αλλά είναι υψηλότερος στις γυναίκες που η προσπάθεια για VBAC απέτυχε σε σχέση με εκείνες που κατάφεραν να γεννήσουν κολπικά ή που γέννησαν με προγραμματισμένη καισαρική τομή.
Ενδέχεται να υποβάλλεστε σε πολλές ώρες προσπάθειας τοκετού και στο τέλος να κάνετε καισαρική. Η ανεπιτυχής δοκιμασία για VBAC συχνά προκαλεί μεγάλη απογοήτευση στις γυναίκες, καθώς οι προσδοκίες τους για φυσιολογικό τοκετό δεν πληρούνται.
Σε περίπτωση VBAC ενδέχεται ο τοκετός να χρίζει υποβοήθηση με αναρρόφηση ή εμβρυουλκία, τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο κάκωσης των μυών που ελέγχουν τον πρωκτό ή το ορθό (ρήξη του περινέου τρίτου ή τέταρτου βαθμού).
Μπορεί να χρειαστεί να γίνει μια έκτακτη καισαρική κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας τοκετού. Αυτό συμβαίνει στο 25% των γυναικών. Μια επείγουσα καισαρική τομή φέρει περισσότερους κινδύνους από μια προγραμματισμένη καισαρική. Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι για μια έκτακτη καισαρική είναι αν ο τοκετός επιβραδύνεται ή υπάρχει ανησυχία για την ευημερία του μωρού.

Πρέπει να επισημάνουμε πως ενώ ένα επιτυχημένο VBAC είναι λιγότερο επικίνδυνο από μια προγραμματισμένη καισαρική τομή, ένα ανεπιτυχές VBAC που απαιτεί καισαρική φέρει μεγαλύτερο κίνδυνο από μια προγραμματισμένη καισαρική. Και ο κίνδυνος επιπλοκών είναι ακόμη υψηλότερος αν χρίζει επείγουσα καισαρική τομή.

8) Μπορώ να προχωρήσω σε VBAC εάν έχω ήδη κάνει δύο καισαρικές;

Σύμφωνα με τις αμερικάνικες (ACOG) και της βρετανικές (RCOG) κατευθυντήριες οδηγίες, το VBAC μπορεί να προσφέρεται σε γυναίκες που έχουν δύο προηγηθείσες εγκάρσιες καισαρικές τομές, μετά από λεπτομερή συμβουλευτική. Παρόλα αυτά, πρέπει να γνωρίζουν ότι ο κίνδυνος ρήξης της μήτρας αυξάνεται έως και 5 φορές (0,9 έως 3,7%).

Το VBAC μετά από δύο προηγούμενες καισαρικές είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενο, και ενδέχεται να μην είναι αποδεκτό από ορισμένους γιατρούς ή ιδρύματα.

9) Τι να περιμένω κατά τη διάρκεια ενός VBAC;

Το VBAC πρέπει να λαμβάνει χώρα σε νοσοκομείο ή μαειυτήριο που μπορεί να διαχειριστεί επείγουσες καταστάσεις που θα μπορούσαν να απειλούν τη ζωή της γυναίκας ή του εμβρύου, και ΔΕΝ πρέπει να επιχειρείται στο σπίτι.
Θα πρέπει να πληρούνται όλα τα κριτήρια και να μην υπάρχει καμία από τις αντενδείξεις για VBAC που έχουν αναφερθεί προηγουμένως.
Οι παράγοντες που μπορεί να μειώσουν ή να αυξήσουν την πιθανότητα επιτυχίας θα συζητηθούν διεξοδικά, επειδή είναι ξεχωριστοί για κάθε γυναίκα και για κάθε εγκυμοσύνη.
Οι καλύτερες υποψήφιες για VBAC είναι οι γυναίκες στις οποίες ο τοκετός ξεκινά αυτόματα, καθώς η πρόκληση τοκετού (με φάρμακα ή άλλες μεθόδους) μειώνει τις πιθανότητες επιτυχούς κολπικού τοκετού και φέρει 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών.
Γενικά συνιστάται να προσέρχεστε στο νοσοκομείο με τα πρώτα σημάδια τοκετού, για προσεκτική και έγκυρη αξιολόγηση.
Ο καρδιακός παλμός του μωρού θα παρακολουθείται συνεχώς κατά τη διάρκεια του τοκετού για να εξασφαλίζεται η ευημερία του μωρού, αφού οι αλλαγές στην καρδιακή λειτουργία είναι ένα από τα πρώιμα σημάδια προβλημάτων με την προηγούμενη καισαρική τομή.
Ένας ενδοφλέβιος καθετήρας είναι απαραίτητος για την άμεση αντιμετώπιση οποιασδήποτε ενδεχόμενης επιπλοκής.
Να αποφεύγετε να τρώτε οτιδήποτε κατά τη διάρκεια του τοκετού, σε περίπτωση που χρειαστεί να γίνει μια έκτακτη καισαρική αργότερα.
Επιτρέπονται τα φάρμακα για την ανακούφιση του πόνου, συμπεριλαμβανομένης και η επισκληρίδιος αναλγησίας.
Τα ακόλουθα σημάδια μπορεί να είναι ένδειξη ρήξης της μήτρας και χρίζουν μια επείγουσα καισαρική:
1. Συνεχιζόμενη βραδυκαρδία στο έμβρυο (η καρδιακή συχνότητα του μωρού πέφτει, είναι το συνηθέστερο σημάδι ρήξης της μήτρας).
2. Κολπική αιμορραγία.
3. Ευαισθησία στην ουλή της καισαρικής.
4. Πόνος ανάμεσα στις συσπάσεις.
5. Παύση συσπάσεων.
6. Πόνος που επιμένει ακόμα και με την επισκληρίδιο αναλγησία, ή υπερβολικές ανάγκη για επισκληρίδια φάρμακα.
7. Ψηλαφήση εμβρυϊκών μερών έξω από τη μήτρα.
8. Αιματουρία (αίμα στα ούρα).

Είναι σημαντικό να καταλάβετε πως η ρήξη της μήτρας μπορεί να είναι σιωπηρή, και ότι ακόμα και μια επείγουσα καισαρική μπορεί να μην αποτρέψει σοβαρές επιπλοκές, τόσο για εσάς όσο και για το μωρό σας.

Εν κατακλείδι:

Ένα επιτυχές VBAC έχει τις λιγότερες επιπλοκές.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος ανεπιθύμητων αποτελεσμάτων που σχετίζονται με το VBAC συμβαίνει όταν το VBAC καταλήξει σε επείγουσα καισαρική τομή.
Είναι συχνά αδύνατο να προβλέψουμε ποιες γυναίκες θα έχουν ένα επιτυχημένο VBAC και ποιες θα χρειαστούν μια επαναλαμβανόμενη καισαρική.
Ένα VBAC που ξεκινάει αυτόματα (χωρίς πρόκληση) έχει κίνδυνο 1: 150 ρήξης της μήτρας.
Η ρήξη της μήτρας είναι μια σπάνια, αλλά δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση, τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό της.
Ακόμα και όταν η καισαρική γίνεται αμέσως, ενδέχεται να μην μπορέσει να αποτρέψει σοβαρές επιπλοκές, τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό της.
Ο απόλυτος κίνδυνος σοβαρών προβλημάτων και θανάτου του εμβρύου που σχετίζονται με το VBAC είναι πολύ χαμηλός, αλλά υψηλότερος από την προγραμματισμένη καισαρική.
Τα νεογνά που γεννιούνται μέσω προγραμματισμένης καισαρικής τομής έχουν αυξημένο κίνδυνο αναπνευστικών προβλημάτων, τα οποία όμως είναι συνήθως βραχύβια.
Η προγραμματισμένη καισαρική σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών της πρόσφυσης του πλακούντα (επιπωματικός / στιφρός πλακούντας) σε μελλοντικές εγκυμοσύνες. Και άλλες επιπλοκές όπως οι πυελικές συμφύσεις είναι πιο συχνές όσο αυξάνεται ο αριθμός των καισαρικών.

Τα VBAC είναι πολύ αμφιλεγόμενο και μπορεί να είναι δύσκολο να αποφασίσετε αν είναι το καλύτερο για εσάς. Συζητήστε το διεξοδικά με τον/την γιατρό σας. Δώστε στον εαυτό σας αρκετό χρόνο για να ενημερωθείτε και να εξετάσετε προσεκτικά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε επιλογής.

Βιβλιογραφία

The American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) – Vaginal Birth After Cesarean Delivery FAQ 070, December 2017 (For patients)
ACOG Practice Bulletin Number 184 – Vaginal Birth After Cesarean Delivery, November 2017
Royal College of Obstetricians & Gynaecologists (RCOG) – Birth options after previous caesarean section – July 2016 (For patients)
Royal College of Obstetricians & Gynaecologists (RCOG) – Birth After Previous Caesarean Birth – Green-top Guideline No. 45, October 2015
National Health System (NHS) UK – Clinical Guideline for: The Management of Vaginal Birth After Caesarean (VBAC). July 2016

Photo credits

1.Parents.com; 2.EvolutionaryParenting.com; 3.goldengateobgyn.org; 4.Healthymummy.com; 5.YouTube.com; 6.Scarymummy.com; 7.geoscripts.meredith.services

1Apr2018

ΣΩΣΤΟ Η ΛΑΘΟΣ; ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΑ ΧΑΠΙΑ

Posted in ΥΓΕΙΑ by woman2womenblog

Όταν εισήχθη στη δεκαετία του ’60, το αντισυλληπτικό χάπι έγινε σύμβολο της γυναικείας απελευθέρωσης

Το αντισυλληπτικό χάπι έκανε την εμφάνισή του πριν από 50 χρόνια. Αναδυόμενο σε μια περίοδο κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών, έδωσε στις γυναίκες τη δυνατότητα να επιλέξουν πώς και πότε να κάνουν οικογένεια και να απολαμβάνουν τη σεξουαλική τους ζωή. Δεν είναι απορίας άξιον λοιπόν που το χάπι θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες επιστημονικές εφευρέσεις του 20ού αιώνα και αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά σύμβολα της γυναικείας απελευθέρωσης.

Από την αρχή όμως για την επαναστατική αυτή μέθοδο αντισύλληψης υπήρξε διχασμός. Ορισμένοι πίστευαν πως θα δημιουργούσε “μια κοινωνία με αχαλίνωτη σεξουαλικότητα, ικανή να υπονομεύσει τα θεμέλια της οικογένειας”. Άλλοι φοβόντουσαν πιθανές βλαβερές επιπτώσεις στα τέκνα των γυναικών που τα ελάμβαναν.

Πενήντα χρόνια αργότερα, το χάπι παραμένει πιο αμφιλεγόμενο από ποτέ και – παραδόξως – όλο και περισσότερες γυναίκες “ελευθερώνονται” από τον “απελευθερωτή” τους: η δημοτικότητα του χαπιού είναι σε ελεύθερη πτώση, μια τάση που παρατηρείται σε πολλές χώρες. Οι λόγοι για αυτή τη μετατόπιση είναι πολλοί, αλλά ο φόβος για πιθανές παρενέργειες φαίνεται ότι είναι αυτός που τις απασχολεί περισσότερο. Αναμφισβήτητα, το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με την αναφορά αμέτρητων προσωπικών ιστοριών με δραματικούς τίτλους και την εξάπλωση πολυάριθμων φημών, έχουν επηρεάσει αρνητικά την αντίληψη των γυναικών όσον αφορά τους κινδύνους του χαπιού. Όμως είναι οι φόβοι αυτοί βάσιμοι; Πόσο επικίνδυνο είναι το χάπι; Τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα;

Ας δούμε τι απαντά η επιστήμη στις πιο συνηθισμένες φήμες σχετικά με το αντισυλληπτικό χάπι …

1) Το αντισυλληπτικό χάπι βλάπτει τη γονιμότητα

ΛΑΘΟΣ. Πολλές μελέτες έχουν τεκμηριώσει ξεκάθαρα ότι η ορμονική αντισύλληψη δεν προκαλεί στειρότητα. Ενίοτε η γονιμότητα καθηστερεί να επανέλθει πλήρως μέχρι και 6 μήνες μετά τη διακοπή του αντισυλληπτικού δισκίου, αλλά ένα χρόνο μετά την διακοπή του, οι γυναίκες που προσπαθούν να συλλάβουν είναι εξίσου πιθανό να μείνουν έγκυες (80%) με αυτές που δεν έχουν πάρει ποτέ το χάπι. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις μακροχρόνιας χρήσης ενδέχεται να υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εγκυμοσύνης εντός 6-12 μηνών μετά από τη διακοπή του.

Επιπλέον, η ορμονική αντισύλληψη συμβάλλει στην διατήρηση της γονιμότητας επειδή προστατεύει από τη φλεγμονώδη νόσο της πυέλου, την ενδομητρίωση, την έκτοπη κύηση, τις κύστεις των ωοθηκών, τον καρκίνο των ωοθηκών και της μήτρας (βλέπε παρακάτω).

2) Το χάπι μειώνει τη σεξουαλική επιθυμία

ΛΑΘΟΣ (ΩΣ ΕΠΙ ΤΟ ΠΛΕΙΣΤΟΝ). Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα αντισυλληπτικά χάπια δεν επηρεάζουν τη σεξουαλική επιθυμία: από 10 γυναίκες που παίρνουν το χάπι, 7 δεν παρατηρούν καμία αλλαγή στη σεξουαλική τους επιθυμία, 2 έχουν αυξημένη λίμπιντο και 1 παρουσιάζει λιγότερη όρεξη για σεξ.

Πρόσφατα, μια μελέτη έδειξε ότι το χάπι δεν “σκοτώνει” την επιθυμία για σεξ: οι συναφείς παράγοντες, όπως η σχέση με τον σύντροφο, το άγχος, η κόπωση, τα οικογενειακά προβλήματα, ο πρόσφατος τοκετός, έχουν πιο σημαντικό αντίκτυπο στη σεξουαλική επιθυμία από τον τύπο αντισύλληψης που χρησιμοποιείται.

3) Το αντισυλληπτικό χάπι παχαίνει

ΛΑΘΟΣ (ΩΣ ΕΠΙ ΤΟ ΠΛΕΙΣΤΟΝ). Μια πρόσφατη μεγάλη επιστημονική αναθεώρηση επιβεβαίωσε ότι τα αντισυλληπτικά χάπια δεν προκαλούν αύξηση βάρους στις περισσότερες γυναίκες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, με την έναρξη της λήψης του χαπιού μπορεί να υπάρχει μια προσωρινή αύξηση βάρους λόγω κατακράτησης υγρών, η οποία συνήθως υποχωρεί στους 2 με 3 μήνες.

Το σωματικό βάρος πολλών γυναικών μεταβάλλεται συχνά λόγω διαφόρων αλλαγών στον τρόπο ζωής τους. Επειδή αυτές οι αλλαγές στο βάρος είναι τόσο συνηθισμένες, πολλές γυναίκες το αποδίδουν, εσφαλμένα, στη χρήση του χαπιού.

4) Το χάπι αυξάνει τον κίνδυνο θρόμβωσης

ΣΩΣΤΟ. Ήδη από τη δεκαετία του ’60 γνωρίζουμε ότι τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά χάπια αυξάνουν τον κίνδυνο φλεβικής θρόμβωσης, δηλαδή του σχηματισμού ενός πήγματος αίματος που φράζει μια φλέβα, η οποία είναι μια σοβαρή και δυνητικά θανατηφόρα επιπλοκή. Τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά περιέχουν συνθετικές εκδοχές των ορμονών οιστρογόνου και προγεστερόνης. Είναι κυρίως το οιστρογόνο που προκαλεί φλεβική θρόμβωση, αλλά τα τελευταία χρόνια έγινε γνωστό ότι και ορισμένες μορφές προγεστερόνης αυξάνουν τον κίνδυνο φλεβοθρόμβωσης. Πράγματι, οι πιο “σύγχρονες” μορφές του συνδυασμένου χαπιού – οι αποκαλούμενες τρίτης και τέταρτης γενιάς – που περιέχουν γεστοδένη, δεσογεστρέλη και δροσπιρενόνη, συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο θρόμβωσης.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) αναφέρει ότι η συχνότητα εμφάνισης θρόμβωσης ανά 100.000 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας είναι η εξής:

5 έως 10 για μη έγκυες γυναίκες που δεν χρησιμοποιούν αντισυλληπτικά δισκία,
20 για γυναίκες που χρησιμοποιούν το συνδυασμένο χάπι παλαιάς (δεύτερης) γενιάς, που περιέχει λεβονοργεστρέλη,
40 για γυναίκες που παίρνουν χάπια τρίτης και τέταρτης γενιάς.

Γνωστοί παράγοντες κινδύνου για φλεβική θρόμβωση είναι το κάπνισμα, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η παχυσαρκία, η ηλικία άνω των 35 ετών και η οικογενειακή ή προσωπική ιστορία καρδιαγγειακών νοσημάτων. Όμως ένας ειδικός εργαστηριακός έλγχος μπορεί να ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες φλεβικής θρόμβωσης τόσο από τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου, όσο και από την λήψη αντισυλληπτικού χαπιού ή της κύησης. Αλλά για αυτό καλό είναι να συμβουλευτείτε τον ιατρό σας.

Ενώ τα στοιχεία αυτά σε πρώτη ανάγνωση μπορεί να φαίνονται τρομακτικά, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη πως:

Ελλείψει παραγόντων κινδύνου, το ρίσκο θρόμβωσης είναι πολύ χαμηλό.
Ο κίνδυνος θνησιμότητας από θρόμβωση είναι περίπου 1%. Συνεπώς, οι πιθανότητες για μια γυναίκα να πεθάνει ως αποτέλεσμα ενός θρόμβου που οφείλεται στη χρήση του χαπιού είναι περίπου 2 έως 4 ανά ένα εκατομμύριο γυναίκες.
Ο κίνδυνος θρόμβωσης παραμένει σημαντικά χαμηλότερος από εκείνον που σχετίζεται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό (ο οποίος εκτιμάται στο 1 στις 1000-2000 γεννήσεις).
Μάλιστα, όταν το 1995 στο Ηνωμένο Βασίλειο δόθηκε προειδοποίηση σχετικά με τον αυξημένο κίνδυνο θρόμβωσης με τα χάπια τρίτης γενιάς, η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε πανικό και οδήγησε πολλές γυναίκες να σταματήσουν το χάπι, με αποτέλεσμα να αυξηθούν σημαντικά οι γεννήσεις και οι αμβλώσεις την επόμενη χρονιά.

Συνοπτικά, οι πιθανότητες εμφάνισης θρομβωτικού επεισοδίου με την λήψη αντισυλληπτικών δισκίων είναι πολύ χαμηλές, ιδιαίτερα με συνδυασμένα χάπια που περιέχουν χαμηλή δόση οιστρογόνου (30 μικρογραμμάρια ή μικρότερη) και προγεστερόνη παλαιάς γενιάς (όπως η λεβονοργεστρέλη). Αυτή η μορφή αντισυλληπτικού χαπιού, δυστυχώς, δεν κυκλοφορεί στην Ελλάδα.

Το χάπι που περιέχει μόνο προγεστερόνη (“minipill”), είναι μια μορφή από του στόματος αντισύλληψης με χαμηλή δόση προγεστερόνης, το οποίο δεν περιέχει καθόλου οιστρογόνα. Παρόλο που η αποτελεσματικότητά του είναι ελαφρώς χαμηλότερη σε σύγκριση με το συνδυασμένο χάπι, το minipill δεν αυξάνει τον κίνδυνο φλεβικής θρομβοεμβολής ή αρτηριακών θρομβωτικών επεισοδίων (βλ. παρακάτω). Δυστυχώς ούτε αυτά τα χάπια κυκλοφορούν στην Ελλάδα.

5) Το χάπι αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού

ΣΩΣΤΟ. Μια πρόσφατη μεγάλη μελέτη ανασκόπησης σχετικά με τα αρτηριακά αγγειακά ατυχήματα (έμφραγμα του μυοκαρδίου και ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) που σχετίζονται με το χάπι έδειξε ότι ο συνολικός κίνδυνος αρτηριακής θρόμβωσης αυξήθηκε κατά 60% στις γυναίκες που χρησιμοποιούσαν αντισυλληπτικά χάπια σε σύγκριση με μη χρήστες. Σε αντίθεση με την φλεβική θρόμβωση, ο κίνδυνος δεν διέφερε ανάλογα με τον τύπο της συνθετικής προγεστερόνης. Ωστόσο, ήταν διπλάσιο σε γυναίκες που έπαιρναν χάπια με υψηλότερες δόσεις οιστρογόνων (τα παλαιότερα σκευάσματα αντισυλληπτικών χαπιών).

Συνεπώς, το συνδυασμένο χάπι που περιέχει λεβονοργεστρέλη και χαμηλή δόση οιστρογόνο (30 μg ή λιγότερο) είναι η ασφαλέστερη μορφή από του στόματος ορμονικής αντισύλληψης. Το minipill είναι επίσης μια καλή επιλογή σε γυναίκες υψηλού κινδύνου (βλ. προηγουμένως).

6) Οι γυναίκες που καπνίζουν δεν πρέπει να πάρουν το χάπι

ΣΩΣΤΟ. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι το κάπνισμα μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα της ορμονικής αντισύλληψης. Οι καπνίστριες που παίρνουν το χάπι εμφανίζουν πιο συχνά αιμορραγία σε σχέση με γυναίκες που δεν καπνίζουν, γεγονός που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ότι η αποτελεσματικότητα του χαπιού είναι ελαττωμένη. Πρέπει όμως να διεξαχθούν περισσότερες μελέτες για να κατανοηθεί καλύτερα η επίδραση του καπνίσματος στη δράση του χαπιού.

Αλλά αυτό που γνωρίζουμε σίγουρα είναι πως οι καπνίστριες που λαμβάνουν συνδυασμένα αντισυλληπτικά χάπια έχουν αυξημένο κίνδυνο φλεβικής θρόμβωσης και καρδιακής νόσου (βλ. παραπάνω). Αυτός ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για τις γυναίκες που καπνίζουν περισσότερα από 15 τσιγάρα την ημέρα, είναι ηλικίας άνω των 35 ετών ή παίρνουν σκευάσματα με υψηλά επίπεδα οιστρογόνων.

Αν είστε μικρότερη των 35 ετών και καπνίζετε, θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτική σχετικά με τη χρήση του αντισυλληπτικού χαπιού, και η απόφαση να το πάρετε θα πρέπει να εξατομικεύεται, λαμβάνοντας υπόψη άλλους παράγοντες κινδύνου όπως το προσωπικό και οικογενειακό ιστορικό υπέρτασης, υψηλής χοληστερόλης ή καρδιακών παθήσεων. Οι καπνίστριες ηλικίας 35 ετών και πάνω δεν πρέπει να λαμβάνουν το συνδυασμένο αντισυλληπτικό χάπι.

Αν καπνίζετε, μπορείτε να επιλέξετε το minipill, το οποίο δεν φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο φλεβικής θρομβοεμβολής ή αρτηριακών θρομβωτικών επεισοδίων. Διαφορετικά θα πρέπει να συζητήσετε με το ιατρό σας σχετικά με μια άλλη αντισυλληπτική μέθοδο, όπως το ενδομήτριο σπείραμα (“σπιράλ”).

7) Το χάπι προκαλεί αλλαγές στη διάθεση και κατάθλιψη

ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΟ. Οι περισσότερες μελέτες δεν έχουν δείξει καμία επίδραση του χαπιού στην κατάθλιψη και στις αλλαγές της διάθεσης. Μάλιστα, ορισμένες μελέτες έχουν βρει ακόμη και μία προστατευτική δράση. Το 2016, μια εκτεταμένη ανασκόπηση της ορμονικής αντισύλληψης και των αλλαγών στη διάθεση επιβεβαίωσε τα υπάρχοντα στοιχεία και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι “… οι αρνητικές αλλαγές στη διάθεση είναι σπάνιες και η συνδυασμένη ορμονική αντισύλληψη μπορεί να χορηγηθεί με ασφάλεια”.

Ωστόσο, άλλη πρόσφατη δημοσίευση έρχεται να αμφισβητήσει αυτόν τον ισχυρισμό. Δανοί ερευνητές εξέτασαν τα αρχεία περισσότερων από ένα εκατομμύριο γυναικών που χρησιμοποιούσαν ορμονική αντισύλληψη. Διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που παίρνανε το συνδυασμένο χάπι είχαν 23% αυξημένες πιθανότητες να χρειαστεί να πάρουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα σε σχέση με εκείνες που δεν έλαβαν ορμονική αντισύλληψη. Για όσες χρησιμοποιούσαν το minipill (και άλλες μεθόδους που περιέχουν μόνο προγεστερόνη, όπως το ορμονικό σπιράλ), ο κίνδυνος ήταν 34% μεγαλύτερος. Αυξήθηκε ακόμα περισσότερο, έως και 80% για τα κορίτσια ηλικίας 15 έως 19 ετών στο συνδυασμένο χάπι.

Υπάρχουν μερικά σημαντικά σημεία που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για αυτά τα αποτελέσματα:

Η κατάθλιψη είναι μια περίπλοκη κατάσταση, η αιτία της οποίας δεν είναι ακόμη τελείως κατανοητή. Διάφοροι παράγοντες φαίνεται να παίζουν ρόλο: γενετικοί, περιβαλλοντικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί. Επομένως, είναι πολύ δύσκολο να αξιολογηθεί η σχέση μεταξύ κατάθλιψης και ορμονικής αντισύλληψης.
Η μελέτη της Δανίας δεν αποδεικνύει ότι οι ορμόνες είναι υπεύθυνες για την κατάθλιψη – η “συσχέτιση” δεν σημαίνει απαραίτητα “αιτιώδη συνάφεια”.
Ο κίνδυνος διάγνωσης της κατάθλιψης αυξάνεται στους δύο έως τρεις πρώτους μήνες της χρήσης αντισυλληπτικών, αλλά μετά αρχίζει να ελαττώνεται.
Ακόμη και αν επιβεβαιωθούν αυτά τα ευρήματα, ο αριθμός των προσβεβλημένων γυναικών παραμένει μικρός: 2,2 στις 100 γυναίκες που χρησιμοποιούν αντισυλληπτικά χάπια παθαίνουν κατάθλιψη, σε σύγκριση με 1,7 στις 100 που δεν τα παίρνουν.

Συμπερασματικά, το χάπι μπορεί να έχει αντίκτυπο στη διάθεση ορισμένων γυναικών, αλλά χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να διαπιστωθεί εάν τα ορμονικά αντισυλληπτικά είναι πράγματι η αιτία κατάθλιψης και αλλαγών της διάθεσης.

8) Το χάπι είναι 100% αξιόπιστο

ΛΑΘΟΣ. Θεωρητικά, με τέλεια χρήση, το χάπι είναι 99,7% αποτελεσματικό στην πρόληψη μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα του χαπιού: μη τυπική χρήση (ξεχάσατε να το πάρετε, δεν το παίρνετε σωστά), ορισμένα φάρμακα ή ιατρικά προβλήματα, κλπ… Επομένως, όταν πρόκειται για πραγματικές συνθήκες, το χάπι είναι περίπου 92% αποτελεσματικό: περίπου 8 στις 100 γυναίκες που παίρνουν το συνδυασμένο χάπι θα μείνουν έγκυες σε ένα χρόνο.

Σε κάθε περίπτωση, το αντισυλληπτικό χάπι παραμένει μια από τις πιο αξιόπιστες μεθόδους αντισύλληψης.

9) Εάν παίρνεις το χάπι δεν χρειάζεται το προφυλακτικό

ΛΑΘΟΣ. Μια έρευνα που διεξήχθη στη Γαλλία έδειξε ότι “… μία στις δέκα νέες γυναίκες ηλικίας 15 έως 20 ετών δεν γνωρίζει ότι το χάπι δεν προστατεύει από τον ιό HIV και τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις”. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, το χάπι είναι πολύ αποτελεσματικό για την αποτροπή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, αλλά δεν προσφέρει καθόλου προστασία για σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Στην πραγματικότητα, η μόνη αντισυλληπτική μέθοδος που προστατεύει από τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις είναι το προφυλακτικό. Διαβάστε περισσότερα εδώ.

10) Το αντισυλληπτικό χάπι προκαλεί καρκίνο

ΣΩΣΤΟ ΚΑΙ ΛΑΘΟΣ. Το χάπι πιθανώς αυξάνει τον κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου, αλλά προστατεύει από άλλους. Συνολικά, με τη χρήση αντισυλληπτικών δισκίων μειώνεται ο κίνδυνος καρκίνου του ενδομητρίου και των ωοθηκών, ενώ ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού και τραχήλου της μήτρας ενδέχεται να είναι αυξημένος.

Η προστατευτική δράση ενάντια στον καρκίνο των ωοθηκών και του ενδομητρίου (το κάλυμμα της κοιλότητας της μήτρας) έχει αποδειχθεί συστηματικά σε πολλές μελέτες. Αυτή η επίδραση αυξάνεται με το χρονικό διάστημα που χρησιμοποιούνται τα αντισυλληπτικά χάπια και συνεχίζεται για πολλά χρόνια αφού η γυναίκα σταματήσει να τα παίρνει.

Η μακροχρόνια χρήση αντισυλληπτικών από το στόμα σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Αυτή η συσχέτιση δεν είναι πλήρως κατανοητή, καθώς σχεδόν όλοι οι καρκίνοι του τραχήλου της μήτρας προκαλούνται από ορισμένους τύπους του ιού του ανθρώπινου θηλώματος (HPV). Ενδεχομένως, οι γυναίκες που παίρνουν το χάπι δεν χρησιμοποιούν συστηματικά προφυλακτικό, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο να εκτεθούν στον HPV.

Μια μετανάλυση 70 μελετών έδειξε αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού στις γυναίκες που λαμβάνουν ή πήραν πρόσφατα ορμονική αντισύλληψη. Ο κίνδυνος ήταν υψηλότερος για τις γυναίκες που άρχισαν να χρησιμοποιούν τα αντισυλληπτικά ως έφηβες. Ωστόσο, 10 χρόνια μετά την παύση της χρήσης τους, ο κίνδυνος ήταν αντίστοιχος με εκείνος των γυναικών που δεν τα είχαν χρησιμοποιήσει ποτέ.

Εφόσον οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει έχουν αξιολογήσει κυρίως τα παλαιότερα χάπια με μεγαλύτερες δόσεις ορμονών, μέχρι πρότινος πιστεύαμε πως τα χάπια νεότερης γενιάς που διατίθενται τα τελευταία χρόνια θα ήταν ασφαλέστερα όσον αφορά τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Ωστόσο, μια νέα μελέτη από τη Δανία διαπίστωσε ότι ακόμη και με τα σημερινά χάπια, οι χρήστες ορμονικής αντισύλληψης παρουσίασαν αύξηση κατά 20% του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε σύγκριση με μη χρήστες. Οι πιθανότητες ήταν μεγαλύτερες μεταξύ των γυναικών που χρησιμοποίησαν ορμόνες για περισσότερο από 10 χρόνια. Ο κίνδυνος ήταν παρόμοιος σε μέγεθος με αυτόν των παλαιότερων τύπων χαπιών.

Το αν η χρήση αντισυλληπτικών από το στόμα αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του ήπατος δεν είναι σαφές: ενώ μερικές μελέτες διαπίστωσαν περισσότερες περιπτώσεις ηπατοκυτταρικού καρκινώματος (ενός τύπου καρκίνου του ήπατος) σε γυναίκες που πήραν το χάπι για περισσότερο από 5 χρόνια, άλλες δεν επιβεβαίωσαν αυτόν τον συσχετισμό.

Η ορμονική αντισύλληψη φαίνεται ότι έχει προστατευτική επίδραση στον καρκίνο του παχέος εντέρου, αλλά αυτό δεν έχει ακόμη αποδειχθεί με βεβαιότητα.

Δεδομένου ότι το χάπι φαίνεται να μειώνει τη συχνότητα ορισμένων καρκίνων και να αυξάνει τον κίνδυνο άλλων, ανακύπτει μια ενδιαφέρουσα ερώτηση: Το χάπι αυξάνει τον συνολικό κίνδυνο καρκίνου; Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Μια πρόσφατα μελέτη ανέλυσε επιδημιολογικά δεδομένα περισσότερων από 40.000 γυναικών που παρακολουθήθηκαν για περισσότερο από 40 χρόνια. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι χρήστες από του στόματος αντισυλληπτικών προστατεύονται από τον καρκίνο του παχέος εντέρου, του ενδομητρίου και των ωοθηκών, και αυτό το ευεργετικό αποτέλεσμα διαρκεί για πολλά χρόνια μετά τη διακοπή του χαπιού. Αντιθέτως, παρατηρήθηκε αυξημένος κίνδυνος καρκίνου του μαστού και τραχήλου της μήτρας με τωρινή και πρόσφατη λήψη του χαπιού, κίνδυνος που φαίνεται να χάνεται εντός περίπου 5 ετών μετά τη διακοπή της αντισύλληψης από το στόμα, χωρίς να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος με το χρόνο. Αυτά τα αποτελέσματα είναι καθησυχαστικά και παρέχουν ισχυρές αποδείξεις ότι οι περισσότερες γυναίκες δεν εκτίθενται σε μακροχρόνιο κίνδυνο καρκίνου εάν επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν από του στόματος αντισύλληψη. Μάλιστα, πολλές γυναίκες είναι πιθανόν ακόμη και να προστατευθούν.

11) Το χάπι έχει πολλές ενοχλητικές παρενέργειες

ΣΩΣΤΟ ΚΑΙ ΛΑΘΟΣ. Ορισμένες γυναίκες δεν θέλουν να πάρουν το χάπι επειδή φοβούνται ενοχλητικά συμπτώματα. Πράγματι, το αντισυλληπτικό χάπι είναι ένα φάρμακο, και ως εκ τούτου ενδέχεται να προκαλέσει παρενέργειες.

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τη χρήση συνδυασμένων αντισυλληπτικών δισκίων περιλαμβάνουν αλλαγές στην περίοδο, ναυτία, πρήξιμο ή πόνο του στήθους, πονοκέφαλο, αμηνόρροια (να μην έρθει καθόλου η περίοδος), εκκρίσεις από τον κόλπου και διαταραχές της όρασης σε γυναίκες που φοράνε φακούς επαφής. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, αλλαγές στη διάθεση, ή προσωρινή αύξηση βάρους λόγω κατακράτησης υγρών (βλ. παραπάνω). Γενικά, αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν αποτελούν σημάδι ασθένειας και συνήθως υποχωρούν εντός των πρώτων μηνών από τη έναρξη της λήψης του χαπιού.

Ενώ ορισμένες γυναίκες ενδέχεται να παρουσιάσουν ενοχλητικά συμπτώματα, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως το χάπι παρέχει και πολλά οφέλη για την υγεία:

Μειωμένος κίνδυνος ορισμένων μορφών καρκίνου (βλ. παραπάνω)
Βελτιωμένη οστική πυκνότητα (αποφυγή οστεοπόρωσης σε μεγαλύτερες γυναίκες)
Προστασία από τη φλεγμονώδη νόσο της πυέλου
Πρόληψη κύστεων των ωοθηκών
Μείωση προβλημάτων της έμμηνου ρύσης
Πρόληψη των εμμηνορρυσιακών ημικρανιών (με ορισμένες μορφές χαπιών συνεχόμενης λήψης)
Προστασία από αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου
Μείωση του πόνου της ωορρηξίας
Θεραπεία της ακμής
Θεραπεία αιμορραγίας από ινομυώματα
Θεραπεία δυσμηνόρροιας (πόνοι περιόδου)
Θεραπεία της τριχοφυΐας
Θεραπεία του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου (PMS)
Μείωση των συμπτωμάτων ενδομητρίωσης
Μείωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών
Πρόκληση αμηνόρροιας σε διάφορες περιπτώσεις, πχ όταν επιθυμείτε να σταματήσετε την περίοδό σας για κάποιο χρονικό διάστημα. Με τα χάπια μπορείτε επίσης να προκαλέσετε ή να καθυστερήσετε την περίοδό σας.

Τελικά, πόσο επικίνδυνο είναι το χάπι;

Δεν υπάρχει η τέλεια μέθοδος αντισύλληψης, μακάρι να υπήρχε! Και είναι αλήθεια πως η ορμονική αντισύλληψη, όπως και κάθε άλλο φάρμακο, ενδέχεται να προκαλέσει ενοχλητικές παρενέργειες και σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Αυτό μήπως σημαίνει ότι κανείς δεν πρέπει να πάρει το χάπι; Φυσικά και όχι! Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι οι σοβαροί κίνδυνοι είναι πολύ σπάνιοι και τα ενοχλητικά συμπτώματα είναι συνήθως μικρής διάρκειας. Επιπλέον, το χάπι προσφέρει πολλά μη αντισυλληπτικά οφέλη για την υγεία.

Αλλά όταν συζητάμε για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των χαπιών, μερικές φορές ξεχνάμε ένα πολύ σημαντικό ζήτημα: το χάπι είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές αντισυλληπτικές μεθόδους. Και η αποτελεσματική αντισύλληψη εμποδίζει μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, η οποία μπορεί να έχει όχι μόνο καταστροφικές ψυχολογικές συνέπειες αλλά η αντιμετώπησή της ενδεχομένως να επισύει σοβαρές επιπλοκές, που μπορεί να σας ακολουθήσουν στο υπόλοιπο της ζωής σας.

Επομένως, τα πιθανά προβλήματα του χαπιού θα πρέπει να αναλυθούν σε αντιπαραβολή με τα πλεονεκτήματα. Δηλαδή, δεν πρέπει να δίνεται έμφαση μόνο στα μειονεκτήματα, αλλά να λαμβάνουμε σοβαρώς υπόψιν όλα τα θετικά οφέλη του χαπιού. Φυσικά, κάθε γυναίκα που σκέφτεται να πάρει το χάπι πρέπει να συζητήσει διεξοδικά με τον ιατρό της, που σε συνδιασμό με το ιστορικό της, θα την οδηγήσει σε αποφυγή όσο το δύνατον αποτελεσματικότερη των πιθανών κινδύνων ώστε η λήψη του αντισυλληπτικού χαπιού να αποφέρει την επιθυμητή, ευεργετηκή δράση που σίγουρα υπερτερεί των μειονεκτημάτων.