ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΤΕ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ ΕΓΚΥΟΣ; 14 ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ

Ζούμε στην εποχή της πληροφορικής. Η γνώση είναι εύκολα προσβάσιμη: μπορούμε να μάθουμε σχεδόν τα πάντα, απλώς κάνοντας μια αναζήτηση στο Google. Αλλά η πολύ πληροφόρηση πολλές φορές οδηγεί στην παραπληροφόρηση.

Και όταν πρόκειται για θέματα γονιμότητας, δυστυχώς υπάρχει πολύ μεγάλη παραπληροφόρηση. Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη αυτό που έδειξε μια πρόσφατη έρευνα: οι γνώσεις σχετικά με την ωορρηξία, τη γονιμότητα και τη σύλληψη είναι περιορισμένες μεταξύ των γυναικών, και πολλές τείνουν να πιστεύουν ορισμένους μύθους και παρανοήσεις.

Παρακάτω θα βρείτε 14 μύθους σχετικά με τη γονιμότητα που πολλοί άνθρωποι πιστεύουν, αλλά η επιστήμη έχει διαψεύσει:

ΜΥΘΟΣ # 1. Όσον αφορά τη μητρότητα, τα 40 είναι τα νέα 30

Το προσδόκιμο ζωής είναι μεγαλύτερο, και έχουμε την τάση να αναβάλουμε τη μητρότητα λόγω επαγγελματικής σταδιοδρομίας ή σπουδών. Από αυτή την άποψη, οι σαραντάρες μπορούν εύκολα να θεωρηθούν όπως ήταν κάποτε οι τριαντάρες. Δυστυχώς όμως, δεν ισχύει το ίδιο για τις ωοθήκες μας: μέχρι την ηλικία των 30 ετών, μια γυναίκα έχει περίπου 20% πιθανότητες να συλλάβει κάθε μήνα, όταν φτάνει στα 40, οι πιθανότητες έχουν πέσει στο 5%.

Αυτή είναι μια από τις πιο συχνές παρανοήσεις: αγνοώντας τη πτώση της γονιμότητας λόγω ηλικίας, πολλές γυναίκες αναζητούν βοήθεια για να τεκνοποιήσουν στα 40 τους, όταν μπορεί να έχουν ήδη χάσει την ευκαιρία να γίνουν γονείς.

Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι υπάρχει ένα βιολογικό ρολόι, και χτυπάει! Εάν για προσωπικούς λόγους δεν μπορείτε να έχετε παιδιά στην κατάλληλη ηλικία γονιμότητας, υπάρχει δυνατότητα να παγώσετε τα ωάριά σας για να τα χρησιμοποιήσετε στο μέλλον.

ΜΥΘΟΣ #2. Ορισμένες στάσεις στο σεξ αυξάνουν τις πιθανότητες να μείνετε έγκυος

Πιθανόν να έχετε ακούσει ότι οι καλύτερες στάσεις για να μείνετε έγκυος είναι η “ιεραποστολική στάση” (η γυναίκα ανάσκελα, ο σύντροφος από πάνω) και η “στάση στα τέσσερα” (η γυναίκα στα χέρια και τα γόνατά της) επειδή παρέχουν τη βαθύτερη διείσδυση, επιτρέποντας στον άνδρα να εκσπερματίζει πιο κοντά στον τράχηλο της μήτρας.

Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να το αποδεικνύουν. Αυτή η πεποίθηση βασίζεται κυρίως σε μια μεμονωμένη μελέτη που εξέταζε τη θέση του πέους σε αυτές τις δύο στάσεις, αλλά δεν θίγει καθόλου τις πιθανότητες εγκυμοσύνης.

Επομένως, καμία στάση δεν φαίνεται να είναι καλύτερη όταν πρόκειται να μεγιστοποιήσετε τις πιθανότητες να συλλάβετε. Τα σπερματοζωάρια φτάνουν στον τράχηλο της μήτρας μόλις λίγα δευτερόλεπτα μετά την εκσπερμάτωση, και μέσα σε 5 λεπτά είναι στη σάλπιγγα, ανεξάρτητα από τη στάση στο σεξ.

ΜΥΘΟΣ # 3. Η ανύψωση των ποδιών στον αέρα για 20 λεπτά μετά το σεξ θα σας βοηθήσει να μείνετε έγκυος

Ίσως θα το έχετε ακούσει: “Ξάπλωσε στο κρεβάτι με τα πόδια ψηλά μετά από το σεξ για να αυξήσεις τις πιθανότητές να μείνεις έγκυος”. Δεν είναι αλήθεια όμως! Αυτό που συνήθως προτείνεται είναι να μείνετε ξαπλωμένη για 10-15 λεπτά μετά τη σεξουαλική επαφή, καθώς μέχρι τότε το σπέρμα θα έχει φτάσει στον τράχηλο, και πολλά σπερματοζωάρια θα βρίσκονται ήδη μέσα στη σάλπιγγα.

Παρόλα αυτά, μια νέα μελέτη αμφισβήτησε και τις δύο πεποιθήσεις: γυναίκες που υποβλήθηκαν σε σπερματέγχυση χωρίστηκαν σε δύο ομάδες – μία που έμεινε ξαπλωμένη με τα πόδια ψηλά για 15 λεπτά μετά τη διαδικασία, και μια που σηκώθηκε αμέσως. Αποδείχθηκε τελικά πως το 32% της ακίνητης ομάδας έμεινε έγκυος, σε σύγκριση με το 40% της ενεργούς ομάδας.

Επομένως, δεν χρειάζεται να βάλετε μαξιλάρια κάτω από τη λεκάνη κατά τη διάρκεια της επαφής, ούτε να κάνετε κυκλικές κινήσεις με τα πόδια σας στον αέρα για να μείνετε έγκυος.

ΜΥΘΟΣ # 4. Αν κάνουμε σεξ κάθε μέρα το σπέρμα γίνεται αδύναμο, μειώνοντας τις πιθανότητες σύλληψης

Πόσο συχνά πρέπει να κάνουμε έρωτα για να αυξήσουμε τις πιθανότητες εγκυμοσύνης; Θα βρείτε διάφορες συμβουλές στο διαδίκτυο: κάθε δεύτερη μέρα, 3 φορές την εβδομάδα, κάθε μέρα! Ποια από όλες είναι η σωστή; Ένα πράγμα είναι σαφές: η αποχή άνω των 5 ημερών βλάπτει την ποιότητα του σπέρματος. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά αν οι άνδρες εκσπερματίζουν κάθε μέρα ή μέρα παρά μέρα. Είναι γεγονός πως πολλοί ιατροί συνιστούν συνουσία κάθε δεύτερη μέρα, με την λογική ότι θα αυξήσει την ποιότητα του σπέρματος, ιδιαίτερα στους άνδρες με μικρότερο αριθμό σπερματοζωάριων (ολιγοζωοσπερμία). Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ακριβώς το αντίθετο: οι ολιγοζωοσπερμικοί άντρες έχουν καλύτερη ποιότητα σπέρματος με την καθημερινή εκσπερμάτιση!

Πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι το καθημερινό σεξ προσδίδει ένα μικρό προβάδισμα: οι υψηλότερες πιθανότητες εγκυμοσύνης (37% ανά κύκλο) συσχετίζονταν με την καθημερινή σεξουαλική επαφή, αν και το σεξ μέρα παρά μέρα είχε συγκρίσιμα ποσοστά εγκυμοσύνης (33%). Από την άλλη μεριά, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η “υποχρέωση” σεξουαλικής επαφής κάθε μέρα μπορεί να προκαλέσει περισσότερο άγχος στο ζευγάρι, με αποτέλεσμα την μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, χαμηλή αυτοεκτίμηση και τελικά μειωμένη συχνότητα σεξουαλικών επαφών.

Επομένως, η αναπαραγωγική αποτελεσματικότητα είναι υψηλότερη με σεξουαλικές επαφές κάθε μέρα ή μέρα παρά μέρα. Η βέλτιστη συχνότητα, ωστόσο, ορίζεται καλύτερα από την προτίμηση του κάθε ζευγαριού.

ΜΥΘΟΣ # 5. Κάνουμε σεξ μόνο όταν έχω ωορρηξία, δηλαδή την 14η μέρα του κύκλου

Η ωορρηξία (όταν πέφτει το ωάριο από τις ωοθήκες) λαμβάνει χώρα μία φορά το μήνα, συνήθως μεταξύ της 11ης και της 21ης ​​μέρας του κύκλου (ο κύκλος ξεκινάει την πρώτη ημέρα της περιόδου).

Κάθε γυναίκα έχει ωορρηξία με το δικό της ρυθμό. Παρόλο που συνήθως λέγεται ότι μια γυναίκα με κύκλο 28 ημερών έχει ωορρηξία στην 14η ημέρα του κύκλου, αυτό δεν είναι απαραιτήτως αληθές: μια μελέτη διαπίστωσε ότι λιγότερο από το 10 τοις εκατό των γυναικών με κανονικούς κύκλους 28 ημερών έχουν ωορρηξία την 14η ημέρα.

Γνωρίζουμε ότι τα σπερματοζωάρια μπορούν να επιβιώσουν στο αναπαραγωγικό σύστημα μιας γυναίκας για περίπου 5 ημέρες, και ότι μόλις απελευθερωθεί το ωάριο, θα πεθάνει σε περίπου 12-24 ώρες. Επομένως, η γόνιμη περίοδος – ή το “γόνιμο παράθυρο” – είναι ένα διάστημα 6 ημερών που λήγει την ημέρα της ωορρηξίας, ή την επόμενη.

Για να αυξήσετε τις πιθανότητές να μείνετε έγκυος, καλό είναι να κάνετε σεξ πριν και κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας, κάθε μέρα ή μέρα παρά μέρα. Αν οι κύκλοι σας είναι ακανόνιστοι και δεν μπορείτε να υπολογίσετε τις γόνιμες ημέρες, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα τεστ ωορρηξίας, ή να επισκεφθείτε τον ιατρό σας, που θα σας βοηθήσει να βρείτε τη δική σας γόνιμη περίοδο.

ΜΥΘΟΣ # 6. Το κάπνισμα δεν επηρεάζει τις πιθανότητες εγκυμοσύνης. Θα το κόψω μόλις μείνω έγκυος

Κατά πάσα πιθανότητα γνωρίζετε ότι το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι επικίνδυνο, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε αποβολή, πρόωρο τοκετό, πολύ μικρά μωρά στην γέννηση και, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, συγγενείς δυσπλασίες.

Αλλά θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το κάπνισμα είναι επιβλαβές και για τη γονιμότητα: ακόμα και πέντε τσιγάρα την ημέρα μειώνουν τη γονιμότητα, τόσο σε γυναίκες όσο και σε άνδρες, και αυτό συμπεριλαμβάνει και το παθητικό κάπνισμα. Έχει υπολογιστεί ότι οι καπνιστές έχουν 10-40% χαμηλότερης γονιμότητας ανά μήνα και έως και 13% των περιπτώσεων υπογονιμότητας οφείλονται στο κάπνισμα.

Στη γυναίκα, το κάπνισμα επηρεάσει την ωορρηξία, καθώς και την ικανότητα του γονιμοποιημένου ωαρίου να εμφυτευτεί στη μήτρα. Επιπλέον, η επίδραση του καπνού είναι τόσο επιβλαβής για τις ωοθήκες, που η εμμηνόπαυση εμφανίζεται, κατά μέσο όρο, ένα έως τέσσερα χρόνια νωρίτερα στις καπνίστριες σε σχέση με τις μη καπνίστριες.

Αλλά και οι άντρες επηρεάζονται από το τσιγάρο: στους καπνιστές παρατηρείται μειωμένος αριθμός, κινητικότητα και διαταραχή στη μορφολογία των σπερματοζωάριων, γεγονός που επηρεάζει την ικανότητα των σπερματοζωαρίων να γονιμοποιήσουν το ωάριο.

Επομένως, πριν προσπαθήσετε για μωρό, κάντε χάρη στον εαυτό σας και… σβήστε το τσιγάρο για πάντα!

ΜΥΘΟΣ # 7. Μην ανησυχείς για την ηλικία σου. Το πιο πολύ να κάνεις εξωσωματική γονιμοποίηση

Μεγάλη παραπληροφόρηση! Πολλές γυναίκες πιστεύουν πως, σε περίπτωση υπογονιμότητας που σχετίζεται με την ηλικία, μπορούν να ξεπεράσουν το πρόβλημά τους αν υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Στην πραγματικότητα, όπως και η φυσική γονιμότητα μειώνεται με την ηλικία, τα ποσοστά επιτυχίας με την εξωσωματική γονιμοποίηση μειώνονται σταθερά καθώς μια γυναίκα μεγαλώνει.

Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ, οι πιθανότητες μιας γυναίκας να γεννήσει ένα μωρό μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση είναι: κάτω των 35 ετών 33%, 38 έως 40 ετών 17%, ενώ σε γυναίκες ηλικίας 43 έως 44 ετών μόλις 3% (με δικά τους ωάρια).

Η εξωσωματική γονιμοποίηση δεν αποτελεί εγγύηση για τεκνοποίηση, και δεν επεκτείνει την αναπαραγωγική περίοδος μιας γυναίκας. Αυτή η εσφαλμένη αντίληψη έχει -δυστυχώς- μεγεθυνθεί από τις πολλές διασημότητες που έχουν τεκνοποιήσει σε ηλικίες άνω των 45 ετών. Ενώ κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να διατηρήσει την ιδιωτική του ζωή, πολλές από αυτές τις γυναίκες δεν έχουν μείνει έγκυες με τα δικά τους ωάρια, αλλά με ωάρια μιας νεότερης γυναίκας δότριας. 

Υπάρχει μόνο μια πολύ μικρή πιθανότητα βελτίωσης της γονιμότητας με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή μετά την ηλικία των 43 ετών. Παρόλα αυτά, μπορείτε να επιλέξετε τη δωρεά ωαρίων (ωάρια μιας νεότερης γυναίκας) εάν η υπογονιμότητα που σχετίζεται με την ηλικία σας εμποδίζει να τεκνοποιήσετε.

ΜΥΘΟΣ # 8. Μια γυναίκα δεν μπορεί να μείνει έγκυος εάν δεν έχει οργασμό

Για τους άνδρες, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: χωρίς οργασμό δεν υπάρχει εγκυμοσύνη, καθώς η εκσπερμάτωση συμβαίνει κατά τη διάρκεια του οργασμού. Αν και η αλήθεια είναι πως αυτό δεν είναι απολύτως σωστό: πριν από τον οργασμό μπορεί να απελευθερωθούν σπερματοζωάρια στα λεγόμενα προσπερματικά υγρά (διαβάστε εδώ).

Για τις γυναίκες όμως, η σύλληψη δεν έχει καμία σχέση με τον οργασμό. Μπορεί όμως ο γυναικείος οργασμός να αυξήσει τις πιθανότητες σύλληψης; 

Ανέκαθεν οι επιστήμονες έχουν αναρωτηθεί ποιος είναι ο σκοπός του γυναικείου οργασμού. Αν και η απάντηση δεν είναι ξεκάθαρη, έχουν προτείνει πολλές θεωρίες:

  • Μόνο η ευχαρίστηση που προκαλεί, έτσι ώστε οι γυναίκες να θέλουν να αναπαράγονται και να διατηρήσουν το ανθρώπινο είδος!
  • Η θεωρία του “πέλεκυ”: ο οργασμός κάνει τις γυναίκες να αισθάνονται χαλαρές και νυσταγμένες, ώστε να ξαπλώνουν μετά το σεξ και το σπέρμα να φτάνει πιο εύκολα στον προορισμό του.
  • Η θεωρία του “ρουφήγματος”: οι συσπάσεις της μήτρας “ρουφάνε” τα σπερματοζωάρια που απελευθερώνονται στον κόλπο και τα βοηθάνε να ταξιδέψουν μέχρι τις σάλπιγγες.
  • “Δέσιμο” του ζεύγους: Οι ορμόνες που παράγονται κατά τη διάρκεια του οργασμού (όπως η ωκυτοκίνη και η προλακτίνη) συμβάλλουν στη ανάκτηση συναισθημάτων προς τον σύντροφό της.

Ο οργασμός δεν είναι απαραίτητος για να μείνετε έγκυος, αλλά υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να έχετε έναν! Παρόλα αυτά, δεν είναι ασυνήθιστο οι γυναίκες που προσπαθούν να συλλάβουν να συνδέουν την επιθυμία για οργασμό με την επιθυμία τους να τεκνοποιήσουν. Αυτό οδηγεί σε ψυχολογική πίεση και δυσκολία στην επίτευξη οργασμού, προσθέτοντας απογοήτευση σε μια διαδικασία που θα έπρεπε να είναι ευχάριστη…

Προσπαθήστε να μην θεωρήσετε τον οργασμό ως στόχο να μείνετε έγκυος. Απολαύστε τον χρόνο με τον σύντροφό σας, χωρίς καμία πίεση. Αν έχετε οργασμό, καλώς. Αν όχι, μια χαρά και αυτό!

ΜΥΘΟΣ # 9. Έχουμε ήδη ένα παιδί, οπότε εύκολα θα ξαναμείνω έγκυος

Ίσως, αλλά δεν είναι εγγύηση. Πολλά άτομα εμφανίζουν δευτερογενή υπογονιμότητα, δηλαδή δυσκολία να συλλάβουν ένα δεύτερο ή επόμενο παιδί.

Η δευτερογενής υπογονιμότητα μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες που σχετίζονται με την ηλικία, τόσο για εσάς όσο και για το σύντροφό σας. Μερικές φορές, αναπτύσσεται μια νέα υποκείμενη ιατρική κατάσταση. Ενδεχομένως, ένα πρόβλημα γονιμότητας που πάντα υπήρχε μπορεί να χειροτερεύσει και να γίνει εμφανές. Μια προηγούμενη εγκυμοσύνη μπορεί να είναι και ο λόγος για τον οποίο δεν μένετε ξανά έγκυος: οι χειρουργικές επιπλοκές ή η μόλυνση μετά τον τοκετό μπορεί να έχουν προκαλέσει συμφύσεις, γεγονός που μπορεί με τη σειρά του να οδηγήσει σε υπογονιμότητα.

Τα πράγματα μπορεί να αλλάζουν με το χρόνο. Ακόμη και αν είχατε μείνει εύκολα έγκυος προηγουμένως, εάν δυσκολεύεστε αυτή την φορά να συλλάβετε, μιλήστε με το γιατρό σας, ο οποίος μπορεί να σας συμβουλέυσει για τα επόμενα βήματα που θα ακολουθήσετε.

ΜΥΘΟΣ # 10. Η υπογονιμότητα είναι αποκλειστικά ένα γυναικείο θέμα

Γενικά, οι αιτίες υπογονιμότητας χωρίζονται ως εξής:

  • Περίπου το ένα τρίτο των ζευγαριών πάσχει από ανδρική υπογονιμότητα.
  • Σε ένα άλλο τρίτο, το πρόβλημα είναι η γυναικεία υπογονιμότητα.
  • Το υπόλοιπο τρίτο είτε αντιμετωπίζει συνδυαστικά ανδρική και γυναικεία υπογονιμότητα, ή πρόκειται περί ανεξήγητης υπογονιμότητας, όπου το πρόβλημα δεν μπορεί να εντοπιστεί.

Οι συχνότερες αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας έχουν να κάνουν με προηγούμενη χειρουργική επέμβαση, λοίμωξη ή πρόβλημα που υπάρχει από τη γέννηση.

Οι πιο συχνές αιτίες γυναικείας υπογονιμότητας είναι: η ηλικία, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, σαλπιγγικά ή πυελικά προβλήματα, ενδομητρίωση και οικογενειακό ιστορικό.

Στο πλαίσιο της διερεύνησης για τον προσδιορισμό της αιτίας και της θεραπείας της υπογονιμότητας, τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες θα πρέπει να υποβληθούν σε κλινικές και εξειδικευμένες συμπληρωματικές εξετάσεις.

ΜΥΘΟΣ # 11. Η ηλικία του άνδρα δεν έχει σημασία

Ενώ μερικοί άνδρες μπορούν να τεκνοποιήσουν στην ηλικία των 50 ή 60 ετών, η ανδρική γονιμότητα δεν παραμένει αμετάβλητη με το πέρασμα του χρόνου: αρχίζει να μειώνεται στα 40 έτη, αν και λιγότερο δραστικά σε σύγκριση με τη γυναικεία γονιμότητα.

Καθώς ο άνδρας μεγαλώνει, η συγκέντρωση των κινητών και φυσιολογικών σπερματοζωάριων, καθώς και ο όγκος του σπέρματος ελαττώνονται. Συνεπώς, λόγω της ποιοτικής αλλοίωσης των παραμέτρων τους σπέρματος στους  άνδρες ηλικίας άνω των 40 ετών, οι πιθανότητες να προκληθούν αυτόματες αποβολές ή να γεννηθούν παιδιά με χρωμοσωμικές ανωμαλίες είναι μεγαλύτερες. Επιπλέον, τελευταίες επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει πως υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ ηλικίας του πατέρα σε συνδυασμό με αυξημένο κίνδυνο αυτισμού ή σχιζοφρένειας.

Συνεπώς, και η ηλικία του άντρα έχει σημασία. Ενώ οι άνδρες δεν έχουν μια απότομη και πλήρη πτώση της γονιμότητας όπως συμβαίνει στις γυναίκες, η “προχωρημένη πατρική ηλικία” είναι κάτι που πρέπει να γνωρίζουν τα ζευγάρια. Το βιολογικό ρολόι των ανδρών επίσης χτυπά!

ΜΥΘΟΣ # 12. Εάν φροντίζω καλά την υγεία μου, η γονιμότητά μου θα είναι μια χαρά

Υγιές σώμα και νους μπορεί να ενισχύσουν τη γονιμότητα σε ορισμένες περιπτώσεις. Όμως, οι περισσότερες αιτίες υπογονιμότητας δεν μπορούν να επιλυθούν με καλό τρόπο ζωής ή με καλή διατροφή και ιδιαίτερα η υπογονιμότητα που σχετίζεται με την ηλικία.

Είναι κοινή πεποίθηση ότι ορισμένοι τύποι διατροφής μπορούν να σας βοηθήσουν να μείνετε έγκυος. Όμως, δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η χορτοφαγική διατροφή, οι δίαιτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, οι δίαιτες εμπλουτισμένες με αντιοξειδωτικά ή με βιταμίνες αυξάνουν τις πιθανότητες να αποκτήσετε παιδί.

Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι πως το σωματικό βάρος μιας γυναίκας παίζει ρόλο στη γονιμότητα: εκείνες που είναι είτε πολύ αδύνατες είτε παχύσαρκες ενδέχεται να δυσκολεύονται να συλλάβουν. Εάν προσπαθείτε να μείνετε έγκυος, μάθετε ορισμένες συμβουλές για τον τρόπο ζωής προκειμένου να αυξήσετε τις πιθανότητες εγκυμοσύνης εδώ.

ΜΥΘΟΣ # 13. Αν ένας άνδρας μπορεί να εκσπερματίσει σημαίνει πως δεν έχει κανένα πρόβλημα γονιμότητας

Πολλοί μύθοι περιβάλλουν την ανδρική γονιμότητα και τη σεξουαλική τους απόδοση. Είναι ατυχώς ένας κοινός μύθος ότι αν η γονιμότητα ενός άνδρα είναι ελαττωμένη, αυτό σημαίνει ότι η σεξουαλική του απόδοση είναι το πρόβλημα. Αυτό δεν είναι αλήθεια! Οι κύριες αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας είναι τα προβλήματα με τον αριθμό, τη μορφολογία και την κινητικότητα των σπερματοζωάριων.

Ένας άλλος μύθος είναι ότι απλά κοιτάζοντας το σπέρμα μπορεί κανείς να καταλάβει εάν υπάρχει πρόβλημα γονιμότητας. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία σχέση με την ύπαρξη σπερματοζωαρίων στο σπέρμα και την ποσότητα του σπέρματος (σπερματικού υγρού). Ακόμη και οι άνδρες που δεν έχουν καθόλου σπερματοζωάρια (αζωοσπερμία) συνήθως έχουν φυσιολογική ποσότητα σπερματικού υγρού.

Συνεπώς, για τη συντριπτική πλειοψηφία των ανδρών με υπογονιμότητα, δεν υπάρχουν ορατά ή προφανή σημάδια υπογονιμότητας. Η φυσιολογική στυτική λειτουργία και η κανονική εκσπερμάτωση δεν εγγυώνται ότι το σπέρμα είναι σε καλή κατάσταση.

Τούτου λεχθέντος, η στυτική δυσλειτουργία ενδέχεται να είναι σύμπτωμα υπογονιμότητας. Μπορεί να οφείλεται σε χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης ή σε κάποιο παθολογικό αίτιο. Δυσκολία στην εκσπερμάτωση μπορεί επίσης να είναι ένα σημάδι ορισμένων ιατρικών προβλημάτων. Αλλά αυτά τα σημάδια ανδρικής υπογονιμότητας εντοπίζονται εύκολα.

Εάν δυσκολεύεστε να μείνετε έγκυος, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας. Μια ανάλυση σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα) θα δείξει ξεκάθαρα εάν το σπέρμα είναι κατάλληλο για γονιμοποίηση.

ΜΥΘΟΣ # 14. Το αντισυλληπτικό χάπι θα βλάπτει τη μελλοντική σας γονιμότητα

Όλες οι επιστημονικές μελέτες συμφωνούν: τα ορμονικά αντισυλληπτικά δεν προκαλούν υπογονιμότητα. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις μακροχρόνιας χρήσης αντισυλληπτικών ενδεχομένως αυξάνουν τις πιθανότητες εγκυμοσύνης, ή και διατηρούν τη γονιμότητα. Διαβάστε περισσότερα για το αντισυλληπτικό χάπι εδώ.

Εν κατακλείδι:

Οι μύθοι και οι παρανοήσεις σχετικά με τη γονιμότητα και τη σύλληψη είναι δυστυχώς ευρέως διαδεδομένοι. Αυτό είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, καθώς η παραπληροφόρηση μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε περιττό άγχος αλλά και σε εσφαλμένες αποφάσεις …

Ενημερωθείτε! Συμβουλευτείτε τον γυναικολόγο σας, ο οποίος θα σας απαντήσει σε οποιεσδήποτε απορίες σας προβληματίζουν. Επιπλέον, ο γιατρός σας θα σας δώσει μερικές συμβουλές για αλλαγές στον τρόπο ζωής σας έτσι ώστε να βελτιστοποιήσετε τη γονιμότητά σας. Εφόσον το κρίνει απαραίτητο θα σας προτείνει ορισμένες συμπληρωματικές εξετάσεις, και να σας πει πότε θα τον/την ξανα επισκεφτείτε αν δεν προκύψει μια αυτόματη εγκυμοσύνη.

Και τέλος, μια φιλική συμβουλή: εάν θέλετε να μείνετε έγκυος, να κάνετε σεξ – όσο θέλετε, όποτε θέλετε – και να το απολαμβάνετε! Και μετά το πέρας της σεξουαλικής επαφής, κάντε ότι “σας καπνίσει” – χωρίς όμως να ανάψετε τσιγάρο 😉

Photo credits

Intro: pixabay.com; 1: rma-fl.com; 2: motherandbaby.co.uk; 3: romper.com; 4: pixabay.com; 5: wsaw.com; 6: babycenter.com; 7: nexter.org; 8: irishtimes.com; 9: health.clevelandclinic.org; 10: thefertilechickonline.com; 11: businessinsider.com; 12: hayatouki.com; 13: livescience.com; 14: pinterest.com

ΔΩΡΕΑ ΩΑΡΙΩΝ: ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ


H υποβοηθούμενη αναπαραγωγή βοηθά χιλιάδες ζευγάρια με υπογονιμότητα να παρακάμψουν το πρόβλημά τους και να αποκτήσουν παιδιά. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, τα ωάρια της γυναίκας δεν είναι κατάλληλα, ικανά ή και δεν υπάρχουν καθόλου ώστε να γονιμοποιηθούν. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει η εναλλακτική λύση που προσφέρεται στα ζευγάρια της χρήσης ωαρίων από δότρια.

Η πρώτη εγκυμοσύνη με δωρεά ωαρίων αναφέρθηκε το 1983, και από τότε όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν αυτή τη διαδικασία για να πραγματοποιηθεί το όνειρό τους να αποκτήσουν παιδιά. Ο κύριος λόγος που οι γυναίκες ανατρέχουν σε αυτή τη διαδικασία είναι η σημερινή κοινωνική τάση κατά την οποία όλο και περισσότερο καθυστερούν να τεκνοποιήσουν, αναβάλλοντάς το για αργότερα στη ζωή τους, όταν η γονιμότητά τους είναι πλέον ελαττωμένη. Επιπρόσθετο λόγο αποτελεί η εξέλιξη της τεχνικής αυτής με την πάροδο των ετών, που έχει σαν αποτέλεσμα τα πολύ υψηλά πλέον ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης, στην οποία συνδράμουν και οι βελτιωμένες τεχνικές κατάψυξης.

Τι είναι η δωρεά ωαρίων;

Η δωρεά ωαρίων είναι μία μορφή εξωσωματικής γονιμοποίησης όπου χρησιμοποιούνται ωάρια που έχουν χορηγηθεί από άλλη γυναίκα και γονιμοποιηθεί από το σπέρμα του συζύγου της λήπτριας (ή από έναν δότη σπέρματος).

Τα έμβρυα που προκύπτουν μεταφέρονται στη μήτρα της λήπτριας που έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για να τα δεχθεί. Η διαφορά με την εξωσωματική γονιμοποίηση είναι ότι η δότρια ωαρίων δεν είναι και δέκτρια, δηλαδή πρόκειται περί δύο διαφορετικών γυναικών.

Σε περίπτωση εγκυμοσύνης, η λήπτρια θα έχει μια βιολογική, αλλά όχι γενετική σχέση με το παιδί, ενώ ο σύντροφός της (εφόσον αυτός παρείχε το σπέρμα) θα είναι σχετιζόμενος βιολογικά και γενετικά.

Πότε ενδεικνύεται η δωρεά ωαρίων;

Η χρήση δωρεάς ωαρίων δίνει τη δυνατότητα επίτευξης εγκυμοσύνης στις παρακάτω περιπτώσεις:

  • Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, μια κατάσταση στην οποία η εμμηνόπαυση έχει αρχίσει πολύ νωρίτερα από το συνηθισμένο, συνήθως πριν την ηλικία των 40 ετών. Οφείλεται σε ιδιοπαθή αίτια, ή είναι αποτέλεσμα ασθένειας, χημειοθεραπείας, ακτινοθεραπείας ή χειρουργικής αφαίρεσης των ωοθηκών. Επιπλέον, η μέθοδος αυτή είναι κατάλληλη για γυναίκες που έχουν γεννηθεί χωρίς ωοθήκες.
  • Μειωμένες ωοθηκικές εφεδρείες, που σημαίνει ότι τα ωάρια είναι λιγότερα, και χαμηλής ποιότητας. Αυτό συχνά οφείλεται στην ηλικία, επειδή η ποιότητα των ωαρίων (και συνεπώς η γονιμότητα) μειώνεται ραγδαία μετά την ηλικία των 35-40 ετών.
  • Γενετικά μεταδιδόμενες ασθένειες που ενδεχομένως, όταν χρησιμοποιούνται τα ωάρια της γυναίκας, μεταδίδονται στο παιδί και καθιστούν αδύνατη ή προβληματική την έκβαση μιας εγκυμοσύνης.
  • Προηγούμενο ιστορικό αποτυχίας με εξωσωματική γονιμοποίηση, ειδικά όταν η ποιότητα των ωαρίων φαίνεται να είναι το πρόβλημα.

Ποιες είναι οι δότριες ωαρίων;

1) Ανώνυμες, εθελόντριες δότριες: σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, η υποψήφια δότρια ωαρίων, καλύπτεται από ανωνυμία και υποχρεούται να υπογράψει ειδικά έγγραφα συγκατάθεσης για τη δωρεά του γενετικού της υλικού. Για να γίνει δεκτή μια γυναίκα σε ένα πρόγραμμα δωρεάς ωαρίων πρέπει να πληροί τις εξής προϋποθέσεις:

-Να έχει ηλικία από 18 έως 35 ετών.

-Να είναι υγιής, μη καπνίστρια και να μην υπάρχει προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό γενετικών ασθενειών.

Βάσει του νόμου η δότρια λαμβάνει ένα ποσό ως αποζημίωση για την τυχόν απώλεια ημερών εργασίας της, τις μετακινήσεις και άλλα έξοδα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια του κύκλου στον οποίο συμμετέχει. Σε κάθε περίπτωση, η δωρεά ωαρίων είναι μια πράξη αλτρουιστική, ανώνυμη και εθελοντική.

2) Προγράμματα εξωσωματικής γονιμοποίησης (“egg sharing”): γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση μπορεί να συμφωνήσουν να δωρίσουν τα περισσευούμενα ωάριά τους σε γυναίκες με υπογονιμότητα.

3) Γνωστή δότρια: γυναίκες που είναι γνωστές στην λήπτρια, συνήθωςαπό το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον της. Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία, η δωρεά ωαρίων είναι μία ανώνυμη διαδικασία, δηλαδή ούτε η δότρια δεν έχει δυνατότητα πρόσβασης στο παιδί που θα γεννηθεί αλλά ούτε και η λήπτρια στη δότρια.  Επομένως στην Ελλάδα η δωρεά ωαρίων σε γνωστά πρόσωπα απαγορεύεται από το νόμο.

Έλεγχος της δότριας


Η υποψήφια δότρια, αφού έχει ενημερωθεί πλήρως για το πρόγραμμα δωρεάς ωαρίων, έχει συμπληρώσει την αίτηση και έχει γίνει δεκτή, θα πρέπει να υποβληθεί σε σειρά εξετάσεων για να διαπιστωθεί αν η κατάσταση της υγείας της και του γενετικού της υλικού είναι καλή και αν θα μπορεί να ανταποκριθεί σωστά στην ορμονική θεραπεία.

Ο έλεγχος της δότριας διαφέρει από κέντρο σε κέντρο, αλλά σε γενικές γραμμές η διερεύνηση συμπεριλαμβάνει εξέταση από παθολόγο ιατρό και γυναικολόγο για τον έλεγχο της φυσικής, ψυχολογικής και νοητικής της κατάστασης, του γενετικού της υλικού, και του αναπαραγωγικού της συστήματος.

Επιπλέον, υποβάλλονται στις ακόλουθες εργαστηριακές εξετάσεις:

    • Ομάδα αίματος – Rhesus
    • Ηπατίτιδες (Β,C)
    • HIV
    • Σύφιλη
    • Ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης
    • Τεστ δρεπανώσεως
    • Κυστική ίνωση
    • Fragile X
    • Καρυότυπος

Έλεγχος της λήπτριας / του ζευγαριού


Καθοριστικό ρόλο για την επιτυχία του προγράμματος δωρεάς ωαρίων παίζει ο σωστός έλεγχος – προετοιμασία της λήπτριας.

Βάση της ελληνικής νομοθεσίας, μια γυναίκα θεωρείται κατάλληλη να λάβει ωάρια όταν η μήτρα της έχει φυσιολογική μορφολογία και λειτουργικότητα και δεν έχει περάσει το πεντηκοστό έτος ηλικίας.

Η προετοιμασία του ζευγαριού-λήπτη περιλαμβάνει συμβουλευτική συνάντηση με τον γιατρό για ιατρικές εξετάσεις όπως γίνεται και σε ένα κανονικό κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αρχικά, ο γιατρός λαμβάνει ένα ολοκληρωμένο ιατρικό ιστορικό και από τους δύο συντρόφους.

Η αξιολόγηση της γυναίκας περιλαμβάνει μια εμπεριστατωμένη φυσική και γυναικολογική εξέταση, ένα λεπτομερή υπερηχογραφικό έλεγχο και ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις. Συνοπτικά, ελέγχεται η λειτουργία των ωοθηκών, η ομάδα αίματος, όπως και η έκθεση σε ορισμένες λοιμώξεις. Επιπλέον, θα ληφθεί ένα τεστ Παπανικολάου και καλλιέργειες κολπικού εκκρίματος για ορισμένα μικρόβια (Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis, κ.α.).

Σε ορισμένες περιπτώσεις, αξιολογείται η κοιλότητα της μήτρας με ένα υστεροσαλπιγγογράφημα (ΥΣΓ), υπερηχο-υστερογραφία ή υστεροσκόπηση. Εάν η γυναίκα είναι ηλικίας άνω των 45 ετών, πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο διεξοδικότερης αξιολόγησης της καρδιακής λειτουργίας, του κινδύνου υπέρτασης της κύησης και του διαβήτη κύησης. Η επίπτωση της προχωρημένης μητρικής ηλικίας στην εγκυμοσύνη θα συζητηθεί εκτενώς, καθώς και οποιεσδήποτε ιατρικές καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν την εγκυμοσύνη.

Ένα τεστ εμβρυομεταφοράς πριν την προσπάθεια είναι πολύ σημαντικό, επειδή ενίοτε ο τράχηλος είναι πολύ κλειστός με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η μεταφορά των εμβρύων στην μήτρα και συνεπώς να μειώνονται σημαντικά οι πιθανότητες κύησης. Σε περίπτωση στενού ή παραμορφωμένου τραχηλικού αυλού συστήνεται διαστολή του τραχήλου.

Ένα δοκιμαστικό τεστ με τα ίδια φάρμακα προετοιμασίας του ενδομητρίου σε προηγούμενο κύκλο για να εκτιμηθεί η ανταπόκριση της μήτρας στα φάρμακα θεωρείται ιδανικό.

Η αξιολόγηση του άνδρα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μια ανάλυση σπέρματος, ομάδα αίματος και γενετική εξέταση, όπως υποδεικνύεται.

Βάση νόμου, το ζευγάρι-λήπτη πρέπει να εξεταστεί για σύφιλη, ηπατίτιδα Β και C, HIV-1 και HIV-2, που έχουν εξάμηνη ισχύ.

Η διαδικασία

Προετοιμασία της δότριας για την λήψη των ωαρίων

Η δότρια ακολουθεί τη διαδικασία μιας κανονικής εξωσωματικής γονιμοποίησης. Ως εκ τούτου, υποβάλλεται σε ωοθηκική διέγερση, δηλαδή λαμβάνει μια ορμονική αγωγή σε ενέσιμη μορφή με σκοπό να ανακτηθεί ένας ικανός αριθμός ωαρίων. Η παρακολούθηση γίνεται με υπερηχογράφημα και μέτρηση ορμονών σε τακτά χρονικά διαστήματα, και όταν αυτά δείξουν ότι έχουν παραχθεί αρκετά ώριμα ωοθυλάκια, χορηγούνται πρόσθετες ορμόνες και προγραμματίζεται η ωοληψία. Η διαδικασία αυτή γίνεται με την χρήση μίας βελόνας, διαμέσου του κόλπου, με την οποία αναρροφόυνται τα ωάρια με υπερηχογραφική καθοδήγηση. Η διαδικασία συνήθως γίνεται με ελαφρά αναισθησία («μέθη»).

Τα ωάρια που αποκτώνται, αξιολογούνται ως προς την ωριμότητα τους και στη συνέχεια γονιμοποιούνται με το σπέρμα του άνδρα, το οποίο έχει υποστεί επεξεργασία στο εργαστήριο. Το σπέρμα ενός δότη μπορεί να χρησιμοποιηθεί, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Το σπέρμα προσκομίζεται την ημέρα της λήψης των ωαρίων ή εναλλακτικά, εάν η παρουσία του συζύγου καθίσταται αδύνατη την ημέρα αυτή, υπάρχει η δυνατότητα κρυοσυντήρησής του σε προγενέστερο χρόνο.

Προετοιμασία της λήπτριας για την εμβρυομεταφορά

Προκειμένου τα έμβρυα να εμφυτεύονται στη μήτρα της λήπτριας, το ενδομήτριο (το κάλυμμα της κοιλότητας της μήτρας) πρέπει να προετοιμάζεται και να συγχρονίζεται με την δότρια.

Υπάρχουν πολλά πρωτόκολλα για την προετοιμασία του ενδομητρίου. Συνοπτικά, στις γυναίκες που έχουν περίοδο συνήθως χορηγείται ένα φάρμακο σε ενέσιμη μορφή για την προσωρινή καταστολή των ωοθηκών. Όταν η δότρια ξεκινά τα ορμονικά φάρμακα για την ωοθηκική διέγερση, η λήπτρια λαμβάνει οιστραδιόλη από το στόμα (ή σε μορφή “patch”) για να επιτευχθεί ανάπτυξη του ενδομητρίου. Υπερηχογραφική αξιολόγηση του πάχους του ενδομητρίου, και ενίοτε εξετάσεις αίματος, θα διενεργηθούν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Την επομένη της ημέρας που η δότρια λαμβάνει τις ορμόνες για την τελική ωρίμανση των ωαρίων, η λήπτρια αρχίζει θεραπεία με προγεστερόνη. Η προγεστερόνη προκαλεί ειδικές αλλαγές ωρίμανσης του ενδομητρίου που επιτρέπουν την εμφύτευση του εμβρύου. Η προγεστερόνη μπορεί να χορηγηθεί με ενδομυϊκή ένεση, κολπικά ή από το στόμα. Άλλα φάρμακα ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν, ανάλογα με την περίπτωση.

Τα έμβρυα μεταφέρονται στη μήτρα της λήπτριας, συνήθως μέσα σε τρεις έως πέντε ημέρες μετά την γονιμοποίηση των ωαρίων στο εργαστήριο. Η μεταφορά των εμβρύων γίνεται με χρήση ενός λεπτού καθετήρα που εισάγεται, διαμέσου του τράχηλου, μέσα στη μήτρα. Εάν το ζευγάρι-λήπτη έχει περισσευούμενα έμβρυα, αυτά θα κρυοσυντηρηθούν (κατάψυξη εμβρύων). Δίνεται δηλαδή δυνατότητα και για μελλοντική μεταφορά χωρίς να χρειάζεται άλλη δωρεά ωαρίων.

Η ορμονική θεραπεία με οιστραδιόλη και προγεστερόνη συνεχίζεται μέχρις ότου η λήπτρια κάνει το τεστ κυήσεως (β-χοριακή). Εάν το τεστ είναι θετικό, οι ορμόνες συνεχίζονται κατά την διάρκεια του πρώτου τριμήνου της κύησης.

Ποσοστά επιτυχίας

Επειδή οι δότριες είναι νέες και υγιείς γυναίκες, τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλότερα από αυτά της κλασσικής εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η ηλικία της λήπτριας δεν φαίνεται να επηρεάζει την επιτυχία της διαδικασίας. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΕΑΙΥΑ), το ποσοστό κύησης στην Ελλάδα είναι 54%, που αντιστοιχεί στα διεθνή δεδομένα.

Αξιοσημείωτο είναι να αναφερθεί ότι, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των προσπαθειών με δωρεά ωαρίων, τόσο μεγαλύτερες είναι και οι πιθανότητες επιτυχίας. Έτσι, εκτιμάται ότι το ποσοστό κύησης μετά την τρίτη προσπάθεια αγγίζει το 90% στις περισσότερες περιπτώσεις.

Πολλοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της διαδικασίας: ο σωστός έλεγχος και η προετοιμασία της λήπτριας και της δότριας, ο καλός συντονισμός τους, οι υψηλές εργαστηριακές προδιαγραφές και το άρτια καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό συμβάλουν θετικά στην επίτευξη εγκυμοσύνης στο πρόγραμμα δωρεάς ωαρίων.

Ασφάλεια της διαδικασίας δωρεάς ωαρίων

  • Για την δότρια:

Η δωρεά ωαρίων είναι μια πολύ ασφαλής διαδικασία. Όμως, δεν εντελώς ακίνδυνη. Τα φάρμακα που λαμβάνονται για τη διέγερση των ωοθηκών, η ωοληψία και η αναισθησία που απαιτείται είναι πιθανές αιτίες επιπλοκών. Εν συντομία, οι παρενέργειες των φαρμάκων είναι συνήθως ήπιες, καθώς μία από τις πιο επίφοβες επιπλοκές στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών, είναι πολύ σπάνιο σε αυτές τις περιπτώσεις. Οι υπόλοιποι κίνδυνοι εκτιμώνται ως εξής: κίνδυνοι από την αναισθησία: 1 / 10.000, κίνδυνος σοβαρής αιμορραγίας από τη ωοληψία: 1 / 2.500, κίνδυνος μόλυνσης: λιγότερο από 1/500.

Πρέπει να σημειωθεί πως σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζεται η γονιμοποιητική ικανότητα των γυναικών που αποφασίζουν να γίνουν δότριες ωαρίων. Στην πραγματικότητα δωρίζουν ωάρια που ούτως ή άλλως σε περίπτωση που δεν χρησιμοποιηθούν θα καταστρέφονται από τον οργανισμό τους.

  • Για την λήπτρια:

Το ενδεχόμενο να κολλήσει η λήπτρια κάποια ασθένεια από την δότρια είναι ουσιαστικά ανύπαρκτο, εφόσον ακολουθούνται οι διαδικασίες ελέγχων που ορίσει ο νόμος, ο οποίος σωστά εφαρμοζόμενος εξασφαλίζει την μη μετάδοση λοιμώξεων.

Ένας πιθανός κίνδυνος είναι η πολλαπλή εγκυμοσύνη (δίδυμα) εάν μεταφερθούν περισσότερα από ένα έμβρυα. Βάση νόμου, απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση η μεταφορά περισσότερο των δύο εμβρύων. Εάν το ζευγάρι είναι αντίθετο στο ενδεχόμενο δίδυμης κύησης, τότε υπάρχει η δυνατότητα μεταφοράς μόνο ενός εμβρύου.

Το ρίσκο που σχετίζεται με επιπλοκές της κύησης σε συνάρτηση με την προχωρημένη ηλικία της λήπτριας πρέπει να εκτιμηθεί ατομικά για κάθε περίπτωση.

  • Για το παιδί:

Μέχρι σήμερα, χιλιάδες παιδιά έχουν γεννηθεί με αυτή τη διαδικασία, και τα διαθέσιμα δεδομένα φαίνεται να είναι καθησυχαστικά, και αντίστοιχα με την κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση: το ποσοστό γεννητικών ανωμαλιών είναι ίδιο σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.

ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΩΡΕΑ ΩΑΡΙΩΝ

  • Η δωρεά ωαρίων είναι μια αλτρουιστική πράξη, εθελοντική και χωρίς οικονομικές απολαβές. Οι δότριες αποζημιώνονται μόνο για τις ημέρες εργασίας που χάνουν, στο πλαίσιο της διαδικασίας για τη δωρεά και για τα έξοδα μετακίνησης τους.
  • Η δωρεά ωαρίων και σπέρματος επιτρέπεται στην Ελλάδα με την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται η ανωνυμία της δότριας και του δότη.
  • Η δωρεά δεν επιτρέπεται σε γυναίκες άνω των 50 ετών.
  • Οι δότριες υπογράφουν δήλωση παραχώρησης των ωαρίων.
  • Οι δέκτες υπογράφουν μια δήλωση ότι είναι παντρεμένοι και δέχονται να υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση με δωρεά ωαρίων. Εάν δεν είναι παντρεμένοι, τότε υπογράφουν δήλωση σε συμβολαιογράφο ότι επιθυμούν να υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση με τη μέθοδο της δωρεάς ωαρίων.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

Στις 27 Ιανουαρίου 2005 δημοσιεύτηκε ο νόμος 3305/2005 σχετικά με την εφαρμογή της ιατρικής υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Ο ελληνικός νόμος για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είναι από τους πιο προοδευτικούς της Ευρώπης. Κατοχυρώνει και προστατεύει το ζευγάρι που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί με βάση τα δεδομένα της ιατρικής και της βιολογίας, καθώς και τις αρχές της βιοηθικής. Βασικός γνώμονας είναι κατά την εφαρμογή των μεθόδων της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής να λαμβάνεται υπόψη κυρίως το συμφέρον του παιδιού που θα γεννηθεί.

Βασικές αρχές της υπάρχουσας νομοθεσίας

Κάποια από τα σημαντικότερα άρθρα του νόμου που είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε είναι:

1)     Οι μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι καθ’ όλα νόμιμοι και επιτρέπονται για τη γυναίκα μέχρι το πεντηκοστό έτος της ηλικίας της, καθώς αυτό θεωρείται το όριο για φυσική ικανότητα αναπαραγωγής.

2)     Επιτρέπεται η δωρεά ωαρίων και σπέρματος, απαιτείται όμως και η έγγραφη συναίνεση του ή της συζύγου ή συντρόφου.

3)     Επιτρέπεται η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση με τη συναίνεση των ενδιαφερόμενων προσώπων για να διαγνωσθεί αν τα γονιμοποιημένα ωάρια είναι φορείς γενετικών ανωμαλιών.

4)     Απαγορεύεται η επιλογή φύλου, εκτός αν πρόκειται να αποφευχθεί σοβαρή κληρονομική νόσος που συνδέεται με το φύλο.

5)     Απαγορεύεται η κλωνοποίηση για αναπαραγωγικούς σκοπούς.

6)     Επιτρέπεται η κρυοσυντήρηση γενετικού υλικού ή γονιμοποιημένου ωαρίου.

7)     Επιτρέπεται η παρένθετη μητρότητα. Δηλαδή η περίπτωση κατά την οποία μια γυναίκα κυοφορεί και γεννά ύστερα από εξωσωματική γονιμοποίηση με χρήση ωαρίου ξένου προς την ίδια, για λογαριασμό μιας άλλης γυναίκας, η οποία επιθυμεί να αποκτήσει παιδί, αλλά αδυνατεί να κυοφορήσει για ιατρικούς λόγους. Η γυναίκα που θα κυοφορήσει το παιδί θα πρέπει να έχει υποβληθεί σε ιατρικές και ψυχολογικές εξετάσεις. Δεν θα πρέπει να υπάρχει οικονομική συναλλαγή εκτός από τα έξοδα της γυναίκας που θα κυοφορήσει για εξετάσεις, απώλεια εργασίας κλπ. Για την όλη διαδικασία απαιτείται ειδική άδεια από δικαστή.

8)     Οι μονάδες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ιδρύονται και λειτουργούν με άδεια του αρμόδιου φορέα μετά από σύμφωνη γνώμη της Αρχής, η οποία ελέγχει αν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις. Για όποιες παραβάσεις θέτει διοικητικές και ποινικές κυρώσεις.

9)     Θέτει όρια ηλικίας για τους δότες σπέρματος (νεότεροι από 40 ετών) και τις δότριες ωαρίων (νεότερες των 35 ετών).

10)   Ανύπαντρες γυναίκες μπορούν να αποκτήσουν παιδί με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.

11)   Οι δότες υποβάλλονται υποχρεωτικά σε κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο και δεν γίνονται δεκτοί αν πάσχουν από κληρονομικά, γενετικά ή μεταδοτικά νοσήματα. Δεν επιτρέπεται η χρήση νωπού σπέρματος από τρίτο δότη. Από δότη επιτρέπεται η χρήση μόνο κατεψυγμένου σπέρματος.

Μάθετε περισσότερα στο gofertile.eu

ΦΘΑΛΙΚOΙ ΕΣΤΕΡΕΣ: ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΓΙΑ ΑΠΟΒΟΛΕΣ – ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

Embed from Getty Images

Μια πρόσφατη μελέτη ενοχοποιεί -για ακόμα μια φορά- ορισμένες περιβαλλοντικές τοξίνες, τις φθαλικές ενώσεις, ως υπεύθυνες για απώλεια κυήσεων. Συγκεκριμένα, σε γυναίκες που υποβάλλονταν σε τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (εξωσωματική γονιμοποίηση ή σπερματέγχυση) μετρήθηκαν τα επίπεδα φθαλικών ενώσεων, και απεδείχθη πως οι γυναίκες με τις μεγαλύτερες ποσότητες φθαλικών ενώσεων στα ούρα τους είχαν μέχρι και τρεις φορές αυξημένο κίνδυνο αποβολών. Η μελέτη παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Ετήσιο Συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ASRM).

Για αρκετά χρόνια τώρα ακούμε για τις τοξικές παρενέργειες των φθαλικών ενώσεων, αλλά τι είναι ακριβώς; Πού τις βρίσκουμε; Είναι πραγματικά επιβλαβείς; Διαβάστε αυτό το άρθρο για να μάθετε περισσότερα σχετικά με αυτές τις αινιγματικές τοξίνες…

Τι είναι οι φθαλικές ενώσεις; 

Οι φθαλικές ενώσεις (ή φθαλικοί εστέρες) είναι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για να μαλακώσουν τα πλαστικά και να τα καταστούν πιο εύκαμπτα (είναι επίσης γνωστές ως πλαστικοποιητές). Οι ουσίες αυτές δεν δεσμεύονται στα πλαστικά, ως εκ τούτου, απελευθερώνονται συνεχώς στον αέρα, στα τρόφιμα ή στα υγρά. Ορισμένες φθαλικές ενώσεις χρησιμοποιούνται και ως διαλυτές άλλων υλικών.

Πού τις βρίσκουμε;

Οι φθαλικές ενώσεις χρησιμοποιούνται σε μια εκπληκτική γκάμα προϊόντων. Συνήθως τις συναντάμε σε:

  • Πλαστικά μπουκάλια.Phthalates plastic bottles
  • Πλαστικά δοχεία και πλαστικό περιτύλιγμα.
  • Καλλυντικά: σε κρέμες και λοσιόν (για καλύτερη απορρόφηση και για να απαλύνουν το δέρμα), σε αρώματα (για να διαρκέσουν περισσότερο), σε λακ (για μείωση της δυσκαμψίας), σε βερνίκια νυχιών (για να μην ξεφλουδίσουν), σε αποσμητικά, σαπούνια, σαμπουάν και σχεδόν σε κάθε καλλυντικό με άρωμα, ακόμα και σε αυτά για μωρά.
  • Οικιακά προϊόντα: αποσμητικά χώρου, βαφές, πλαστικά δάπεδα.
  • Πλαστικά παιχνίδια και βρεφικά προϊόντα (πχ κρίκοι οδοντοφυΐας).
  • Ορισμένες ιατρικές συσκευές, όπως σακούλες συλλογής αίματος, σωλήνες διασωλήνωσης, ενδοφλέβιοι καθετήρες.
  • Αντικείμενα από βινύλιο ή PVC.
  • Οι φθαλικοί εστέρες υπάρχουν ακόμη και σε φαινομενικά απρόσμενες πηγές. Ένα παράδειγμα είναι το γάλα: ακόμη και σε γυάλινα μπουκάλια, έχουν βρεθεί υψηλά επίπεδα φθαλικών ενώσεων, πιθανώς προερχόμενες από την πλαστική σωλήνωση που χρησιμοποιείται στις μηχανές αρμέγματος.

Εκθετόμαστε σε φθαλικούς εστέρες διαμέσου:

  • Κατάποσης: όταν τρώμε φαγητά από πλαστικές συσκευασίες, με την κατανάλωση υγρών από πλαστικά μπουκάλια, με πιπίλισμα πλαστικών αντικειμένων (π.χ., βρεφικά παιχνίδια, κρίκοι οδοντοφυΐας).
  • Απορροφήσεως: με την χρήση καλλυντικών προϊόντων. Σύμφωνα με το CDC, γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας έχουν τα υψηλότερα επίπεδα φθαλικών ενώσεων, πιθανώς λόγω της χρήσης καλλυντικών.
  • Εισπνοής: όταν αναπνέουμε σκόνη ή αναθυμιάσεις από προϊόντα που περιέχουν βινύλιο (πλαστικά πατώματα, το εσωτερικό των αυτοκινήτων, κουρτίνες μπάνιου, κλπ).

Ποιες είναι οι φθαλικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται πιο συχνά;

Phthalates perfume

Αυτές οι χημικές ουσίες έχουν πολύ δύσκολα ονόματα, αλλά υπάρχουν μερικές που καλό θα ήταν να έχετε κατά νου (δείτε τις παρακάτω μελέτες):

Σε καλλυντικά: κυρίως διβουτυλφθαλικό (DBP) που χρησιμοποιείται σε βερνίκια νυχιών, διμεθυλοφθαλικό (DMP) σε λακ για τα μαλλιά, και φθαλικό διαιθύλιο (DEP) στα αρώματα. Σύμφωνα με τον έλεγχο της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) στα καλλυντικά, το DBP και το DMP ανιχνεύθηκαν  σε ελάχιστες περιπτώσεις, ενώ το DEP ακόμα χρησιμοποιείται τακτικά. Η χρήση των DBP και DEHP έχει απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρόλα αυτά ακόμα εξακολουθούν να βρίσκονται σε καλλυντικά προϊόντα.

-Σε συσκευασίες τροφίμων: κυρίως δι- (2-εθυλεξυλ) φθαλικό εστέρα (DEHP). Το Bisphenol-Α (ΒΡΑ) δεν είναι φθαλική ένωση, αλλά χρησιμοποιείται επίσης ως πλαστικοποιητής σε συσκευασίες τροφίμων και πλαστικά μπουκάλια.

-Σε χρώματα, αντικείμενα πλαστικά ή από PVC, διαλύτες και κόλλες: DEHP, διισοβουτύλιο φθαλικό εστέρα (DIBP) και DBP (ονομάζεται επίσης DnBP).

-Σε παιδικά παιχνίδια και προϊόντα παιδικής φροντίδας: Στις ΗΠΑ, οι φθαλικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα προϊόντα έχουν χωριστεί σε τρεις κατηγορίες:
Phthalates toy ducks

  1. μόνιμη απαγόρευση (απαγορεύει την πώληση παιχνιδιών ή προϊόντων παιδικής  φροντίδας που περιέχουν συγκεντρώσεις άνω του 0,1% των: DBP, BBP και DEHP,
  2. προσωρινή απαγόρευση (απαγορεύει σε προσωρινή βάση την πώληση οποιουδήποτε παιδικού παιχνιδιού που μπορεί να μπει στο στόμα του παιδιού, ή οποιουδήποτε αντικειμένου παιδικής φροντίδας που περιέχει συγκεντρώσεις άνω του 0,1% των DNOP, DINP, DIDP, και
  3. ελεύθερης χρήσης, σύμφωνα με το άρθρο 108 του νόμου περί τη Βελτίωση της ασφάλειας των καταναλωτικών προϊόντων του 2008: DMP, DEP, DIBP, DCHP, DIHEPP, DIOP, DPHP.

Παρόμοιες συστάσεις ισχύουν στην Ευρώπη, όπου απαγορεύονται και οι ίδιες 6 ουσίες.

Ποια είναι τα στοιχεία που συνδέουν τις φθαλικές ενώσεις με αποβολές;

Εκτός από την πρόσφατη αμερικανική μελέτη (όπου μετρήθηκαν οι μεταβολίτες του DEHP), δύο προηγούμενες μελέτες είχαν βρει μια σχέση μεταξύ φθαλικών ενώσεων και αποβολών:

Το 2012, μια μελέτη από την Δανία διαπίστωσε αυξημένο κίνδυνο πρόωρης απώλειας κύησης σε γυναίκες με υψηλά επίπεδα προϊόντων διάσπασης του DEHP στα ούρα τους. Πιο πρόσφατα, σε μια κινέζικη μελέτη, συγκρίνοντας τα δείγματα ούρων γυναικών που είχαν αποβολές με αυτά υγιειών γυναικών, διαπιστώθηκε ότι οι αποβολές προκύψανε σε γυναίκες με υψηλότερα επίπεδα τριών φθαλικών ενώσεων: DEP, DBP και δι-ισοβουτυλ φθαλικό εστέρα (DIBP).

Επιπλέον, αυξημένο κίνδυνο αποβολών σε γυναίκες με υψηλά επίπεδα BPA βρήκε μια αμερικάνικη μελέτη.

 

Η πλήρης εξάλειψη φθαλικών ενώσεων και BPA από τη ζωή μας είναι σχεδόν αδύνατη, αλλά μπορείτε να πάρετε κάποια απλά μέτρα να μειώσετε την έκθεση σε αυτές τις ουσίες, ειδικά αν προσπαθείτε να συλλάβετε, είστε έγκυος ή έχετε μικρά παιδιά

Υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι για την υγεία;

Οι φθαλικοί εστέρες είναι ευρέως γνωστοί ως ενδοκρινείς διαταράκτες: μιμούνται τις ορμόνες, παρεμβαίνοντας με τη λειτουργία τους. Ορισμένες πιθανές συνέπειες αυτού είναι:

Επίδραση στη γονιμότητα των ανδρών: η έκθεσης των ανδρών στις φθαλικές ενώσεις σχετίζεται με μειωμένη γονιμότητα.

Γενετικές ανωμαλίες στα αρσενικά μωρά: αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ανωμαλίες στα γεννητικά όργανα των αγοριών, όταν οι έγκυες γυναίκες εκτέθηκαν σε υψηλά επίπεδα ορισμένων φθαλικών ενώσεων. Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε αυξημένο κίνδυνο υποσπαδία (το άνοιγμα της ουρήθρας βρίσκεται στην κάτω πλευρά του πέους) σε επαγγελματική έκθεση των εγκύων γυναικών.

Νευρολογικά προβλήματα σε νεογνά, βρέφη και παιδιά: όπως διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΗ), μείωση του δείκτη νοημοσύνης, προβλήματα συμπεριφοράς.

Παχυσαρκία: τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.

Άσθμα: στα παιδιά, όταν οι έγκυες γυναίκες εκτέθηκαν σε υψηλά επίπεδα φθαλικών ενώσεων.

Παρέμβαση με την εφηβεία στα κορίτσια: τα στοιχεία δεν είναι ξεκάθαρα σε αυτό το θέμα, ενώ ορισμένες μελέτες διαπίστωσαν ότι οι φθαλικές ενώσεις σχετίζονται με πρώιμη εφηβεία, άλλες ανέφεραν καθυστερημένη εφηβεία.

Καρκίνος του μαστού: μια μικρή μελέτη έδειξε αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού, αλλά τα στοιχεία δεν είναι πειστικά. Υπάρχει μια μεγάλη μελέτη που διεξάγεται στις ΗΠΑ, η οποία θα παρέχει πιο σαφείς απαντήσεις σε αυτό το θέμα.

Τι μπορώ να κάνω για να μειώσω την έκθεση σε φθαλικές ενώσεις;

Phthalates glass food containers

Η εξάλειψη των φθαλικών ενώσεων και BPA από τη ζωή μας είναι σχεδόν αδύνατη -αυτές οι ουσίες είναι εξαιρετικά διαδεδομένες-, αλλά μπορείτε να πάρετε κάποια απλά μέτρα να μειώσετε την έκθεση σε αυτές τις τοξίνες, ειδικά αν προσπαθείτε να συλλάβετε, είστε έγκυος ή έχετε μικρά παιδιά:

  1. Διαβάστε τις ετικέτες στα προϊόντα προσωπικής φροντίδας. Δυστυχώς, οι εταιρίες δεν είναι υποχρεωμένες να αναφέρουν τις φθαλικές ενώσεις στα καλλυντικά τους, και μπορούν να τα προσθέτουν σαν «άρωμα». Πολλές εταιρείες έχουν απομακρύνει οικειοθελώς τις φθαλικές ενώσεις από τα προϊόντα τους, έτσι μπορείτε να ψάξετε για προϊόντα που φέρουν την ένδειξη “phthalate- free” (χωρίς φθαλικές ενώσεις).
  2. Περιορίστε τη χρήση καλλυντικών σε μωρά και μικρά παιδιά.
  3. Μην χρησιμοποιήστε πλαστικά δοχεία για να ζεσταίνεται τρόφιμα ή υγρά στο φούρνο μικροκυμάτων, ή να χρησιμοποιήσετε μόνο δοχεία “phthalate- free”. Οι φθαλικές ενώσεις μπορούν να περάσουν από τα δοχεία (ή το πλαστικό περιτύλιγμα) στα τρόφιμα όταν θερμαίνονται, ιδιαίτερα στα λιπαρά φαγητά. Μην τοποθετείτε πλαστικά δοχεία στο πλυντήριο πιάτων (η θερμότητα αυξάνει την απελευθέρωση φθαλικών ενώσεων).
  4. Αντικαταστήστε πλαστικά μπουκάλια, ποτήρια, πιάτα και δοχεία τροφίμων με εκείνα από γυαλί, πορσελάνη ή ανοξείδωτο ατσάλι, ειδικά για ζεστά τρόφιμα και ποτά.
  5. Ελέγξτε τις ετικέτες σε πλαστικά μπουκάλια και δοχεία: να επιλέξετε μόνο εκείνα με κωδικούς ανακύκλωσης 1, 2, 4, ή 5. Πλαστικά από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (ΡΕΤ) ή πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας (HDPE) είναι ασφαλέστερα από αυτά είναι κατασκευασμένα από PVC (γράφει “PET” ή “HDPE” στην ετικέτα ή το κάτω μέρος του μπουκαλιού).
  6. Χρησιμοποιήστε μόνο παιχνίδια και οδοντόβουρτσες με την ένδειξη “phthalate-free”. Υπάρχουν αυστηροί κανονισμοί που απαγορεύουν τις πιο επικίνδυνες φθαλικές ενώσεις στα παιχνίδια και στα προϊόντα μωρών, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη.
  7. Μειώστε τη κατανάλωση τροφίμων σε κονσέρβες, επειδή συχνά η επένδυση των κονσερβών περιέχει BPA. Προτιμήστε τα φρέσκα προϊόντα ή εκείνα σε γυάλινα δοχεία. Αποφύγετε και τα γάλατα σε μεταλλικό κουτί (συμπεριλαμβανομένων τα γάλατα για παιδιά).
  8. Phthalates baby bottlesΕπιλέξτε μόνο μπιμπερό και παιδικά ποτήρια χωρίς BPA. Μάλιστα, το BPA απαγορεύτηκε σε όλα τα προϊόντα για μωρά το 2011 στην Ευρώπη, και το 2012 στις ΗΠΑ.
  9. Όταν χρησιμοποιείτε βαφές ή διαλύτες, αερίστε καλά τον χώρο. Προτιμήστε φυσικά χρώματα, χωρίς φθαλικές ενώσεις (συνήθως περιέχουν DBP).
  10. Αποφύγετε προϊόντα από βινύλιο, όπως κουρτίνες για το μπάνιο, αδιάβροχα ή έπιπλα, επειδή οι αναθυμιάσεις από τα προϊόντα αυτά περιέχον φθαλικές ενώσεις.
  11. Κρατήστε το σπίτι σας καθαρό, διότι οι φθαλικές ενώσεις παραμένουν στη σκόνη.
  12. Αποφύγετε τα αποσμητικά χώρου, προτιμήστε τα αιθέρια έλαια.

Έχει γίνει κάτι πάνω σε αυτό το θέμα;

Phthalates safe cosmetics

Καθώς ο κόσμος γίνεται όλο και πιο ενημερωμένος για τις βλαβερές συνέπειες των φθαλικών ενώσεων, περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στους καταναλωτές. Ιστοσελίδες όπως η Campaign for Safe Cosmetics (Εκστρατεία για Ασφαλή Καλλυντικά) έχουν υποστηρίξει ενεργά την εξάλειψη των επικίνδυνων χημικών ουσιών από τα καλλυντικά και τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας. Ως αποτέλεσμα, ορισμένες εταιρείες και καταστήματα στο εξωτερικό έχουν λάβει μέτρα για τη μείωση τοξικών ουσιών στα προϊόντα τους.

Αλλά και σε κυβερνητικό επίπεδο λαμβάνονται πρωτοβουλίες. Οι ευρωπαϊκές αρχές έχουν περιορίσει τη χρήση φθαλικών ενώσεων σε ορισμένα προϊόντα για μωρά, καλλυντικά και πλαστικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, και περισσότερες φθαλικές ενώσεις θα απαγορευθούν σύντομα σε ιατρικές, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές. Πρόσφατα, μια πολύ εκτεταμένη έκθεση για τον καταναλωτή από την Επιτροπή για την Ασφάλεια των Προϊόντων των ΗΠΑ ανέλυσε τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με κάθε φθαλικό εστέρα και εναλλακτικές ουσίες και διατύπωσε συστάσεις, οι οποίες ελπίζουμε ότι θα οδηγήσουν σε απαγόρευση ορισμένων φθαλικών ενώσεων που αποδείχθηκε ότι είναι τοξικές.

Photo credits

Getty Images; Reciclado creativo, Flickr.com; Etienne, Flickr.com; Pixabay.com; Target.com; Alicia Voorhies, Flickr.comjillsamter.com

ΚΑΤΑΨΥΞΗ ΩΑΡΙΩΝ: ΝΑ ΤΗΝ ΚΑΝΩ Η ΟΧΙ;

Η Άννα είναι 36 ετών, είναι ελεύθερη και ακόμα δεν έχει βρει τον κατάλληλο σύντροφο. Αισθάνεται ότι το βιολογικό της ρολόι “χτυπάει”, και φοβάται να μην προλάβει να κάνει παιδιά.

Η Μαρία, 35 ετών, είναι διοικητικός στέλεχος σε μια μεγάλη πολυεθνική εταιρεία. Παρά το γεγονός ότι θα ήθελε να έχει μια οικογένεια, πιστεύει πως η μητρότητα αυτή τη στιγμή θα επηρεάσει την καριέρα της.

Και οι δύο γυναίκες αναρωτιούνται το ίδιο: Μήπως να παγώσω τα ωάριά μου;

Η κατάψυξη ωαρίων, ή κρυοσυντήρηση ωαρίων, έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια. Αλλά τον τελευταίο καιρό έχει συζητηθεί εκτενώς από τα μέσα ενημέρωσης, ειδικά από τότε που οι εταιρίες Facebook και Apple ανακοίνωσαν πως θα πληρώνουν την κατάψυξη ωαρίων για τις γυναίκες υπαλλήλους τους (διάβασε περισσότερα εδώ).

Πιθανόν να έχεις ακούσει για την κατάψυξη ωαρίων, αλλά πώς είναι η διαδικασία; Είναι ασφαλής; Πότε την κάνουμε; Είναι εγγυημένο το αποτέλεσμα;

Σε αυτό το άρθρο θα περιγράψουμε τη διαδικασία της κατάψυξης ωαρίων και θα συζητήσουμε κάποιες “πραγματικότητες” που πρέπει να γνωρίζεις σε περίπτωση που αποφασίσεις να προχωρήσεις σε αυτό το εγχείρημα…

 

Τι είναι η κατάψυξη ωαρίων; Πώς γίνεται;

egg freezing human-eggΚατάψυξη ωαρίων σημαίνει ότι τα ωάρια μιας γυναίκας εξάγονται από τις ωοθήκες, καταψύχονται και αποθηκεύονται για μελλοντική χρήση.

Είναι γνωστό πως η γυναικεία γονιμότητα μειώνεται με την ηλικία, και αυτό οφείλεται στη γήρανση των ωοθηκών και των ωαρίων. Σε αντίθεση με τους άνδρες, οι οποίοι παράγουν σπερματοζωάρια κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους, οι γυναίκες γεννιόμαστε ήδη με όλα μας τα ωάρια: έχουμε περίπου 2.000.000 ανώριμα ωάρια στη γέννηση, όταν φτάσουμε στην εφηβεία μένουν περίπου 300.000 και κάθε μήνα χάνουμε αρκετές χιλιάδες. Στα 30 μας έτη το 90% των ωαρίων έχει ήδη φύγει, και μόνο το 3% παραμένει στα 40.

Αλλά δεν είναι μόνο η ποσότητα που έχει σημασία, είναι και η ποιότητα. Καθώς το σώμα γερνάει, γερνάνε και τα ωάρια, το τι σημαίνει ότι το γενετικό τους υλικό μπορεί να αλλοιωθεί. Αυτός είναι ο λόγος που οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας έχουν μειωμένη γονιμότητα, αλλά και αυξημένο κίνδυνο αποβολών και να αποκτήσουν ένα μωρό με ορισμένα προβλήματα όπως το σύνδρομο Down.

Σε αντίθεση με τα ωάρια, η μήτρα δεν επηρεάζεται από τη γήρανση και μπορεί υποστηρίξει μια εγκυμοσύνη, ακόμα και στα 50 έτη. Αυτό ισχύει και για γυναίκες σε εμμηνόπαυση.

Συνεπώς, αν παίρνουμε τα ωάρια μιας γυναίκας και τα παγώνουμε, η ποιότητα των ωαρίων θα παραμείνει αμετάβλητη με το χρόνο: ας πούμε ότι παγώνεις τα ωάριά σου όταν είσαι 30 ετών, και τα χρησιμοποιείς στα 40 σου, τα ωάρια θα εξακολουθήσουν να είναι 30 χρονών!

 

Σε ποιες γυναίκες απευθύνεται η κατάψυξη ωαρίων;

Egg freezing beautiful-business-woman-looking-what-time-is-it

Γυναίκες που θέλουν να καθυστερήσουν τη μητρότητα για κοινωνικούς λόγους:

συνήθως λόγω εκπαιδευτικών ή επαγγελματικών υποχρεώσεων, ή επειδή δεν είναι σε μια σταθερή σχέση. Αυτός είναι ο πιο συχνός λόγος που οι γυναίκες ζητάνε και πραγματοποιούν την κατάψυξη ωαρίων, αν και οι απόψεις των επιστημονικών εταιρειών διίστανται πάνω σε αυτό το θέμα. Ενώ η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (ESHRE) την υποστηρίζει, δηλώνοντας: «η κρυοσυντήρηση ωαρίων θα πρέπει […] να είναι διαθέσιμη και για τις γυναίκες […] που θέλουν να προστατεύσουν τον αναπαραγωγικό τους δυναμικό κατά της απειλής του χρόνου», η Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ASRM) είναι πιο επιφυλακτική, και συμπεράνει: «Δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή στοιχεία που να συνιστούν την κρυοσυντήρηση ωαρίων με μοναδικό σκοπό την παράκαμψη της αναπαραγωγικής γήρανσης».

Αν και η κατάψυξη ωαρίων για κοινωνικούς λόγους (“social egg freezing”) θα είναι το επίκεντρο αυτού του άρθρου, υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις στις οποίες η κατάψυξη ωαρίων είναι, πέρα ​​από κάθε αμφιβολία, ανεκτίμητης αξίας:

Γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με ορισμένους καρκίνους.

Μερικές θεραπείες για τον καρκίνο, όπως χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή κάποιες χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να βλάψουν τις ωοθήκες και να οδηγούν σε στειρότητα. Ως εκ τούτου, το πάγωμα των ωαρίων πριν από τη θεραπεία μπορεί να διατηρήσει τη γονιμότητα σε αυτές τις γυναίκες.

Γυναίκες με υψηλό κίνδυνο πρόωρης εμμηνόπαυσης:

  • γυναίκες που έχουν ένα ελαττωματικό γονίδιο ή χρωμόσωμα που είναι γνωστό ότι προκαλούν πρόωρη εμμηνόπαυση,
  • άτομα με ισχυρό οικογενειακό ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης.
  • γυναίκες με ένα ελαττωματικό γονίδιο (όπως BRCA1 και 2) που σχετίζονται με υψηλό κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών, όταν κρίνεται αναγκαία η αφαίρεση των ωοθηκών. Σε αυτές τις γυναίκες, αν η τεκνοποίηση δεν έχει ολοκληρωθεί, η κατάψυξη ωαρίων μπορεί να είναι μια επιλογή πριν από την επέμβαση.

Ορισμένα ζευγάρια που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF):

  • Όταν για θρησκευτικούς ή νομικούς λόγους, δεν δύναται να καταψυχθούν τα έμβρυα. Αυτό ισχύει και για χώρες όπως η Ιταλία, όπου η κατάψυξη εμβρύων απαγορεύεται από το νόμο.
  • Αν ο άνδρας αδυνατεί να συλλέγει σπέρμα, ή όταν άνδρες με σοβαρή υπογονιμότητα δεν έχουν επαρκή αριθμό σπερματοζωαρίων να γονιμοποιήσουν όλες τα διαθέσιμα ωάρια. Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα ωάρια μπορούν να καταψυχθούν για χρήση σε μεταγενέστερη ημερομηνία.

 

Πώς είναι η διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσω για να παγώσω τα ωάριά μου;

egg freezing woman-giving-herself-ovarian-stimulation-injection

Για να γίνει η κατάψυξη ωαρίων, η γυναίκα θα πρέπει να υποβάλλεται σε μια ορμονική θεραπεία, με στόχο να διεγείρει τις ωοθήκες να παράγουν πολλαπλά ωάρια. Υπάρχουν διάφορα πρωτόκολλα για αυτό -τα λεγόμενα βραχύ και μακρύ πρωτόκολλα- ανάλογα με την ωοθηκική λειτουργία και το πόσο επείγουσα είναι η διαδικασία (π.χ. όταν η κατάψυξη ωαρίων γίνεται πριν από τη θεραπεία του καρκίνου).

Αρχικά, χορηγείται ένα φάρμακο για την αναστολή των φυσικών ορμονών της γυναίκας, μερικές φορές σε συνδυασμό με αντισυλληπτικά χάπια. Στη συνέχεια, ακολουθείται μια ορμονική θεραπεία σε ενέσιμη μορφή -οι ενέσεις συνήθως τις κάνει η ίδια η γυναίκα- για 10 έως 14 ημέρες μέχρι να ωριμάσουν τα ωάρια.

Όταν τα ωάρια είναι ώριμα, αναρροφούνται με μια βελόνα διαμέσου του κόλπου, με υπερηχογραφική καθοδήγηση. Η διαδικασία γίνεται συνήθως κάτω από ήπια αναισθησία (“μέθη”). Τα αυγά καταψύχονται αμέσως, στα περισσότερα κέντρα με τη μέθοδο της υαλοποίησης.

Μόλις η γυναίκα αποφασίσει να προσπαθήσει να μείνει έγκυος -αυτό μπορεί να είναι μήνες ή χρόνια αργότερα- τα ωάρια αποψύχονται, εγχέονται με ένα σπερματοζωάριο και αφήνονται σε έναν επωαστήρα να γονιμοποιηθούν. Μετά από δύο έως πέντε ημέρες, τα προκύπτοντα έμβρυα μεταφέρονται στη μήτρα με ένα λεπτό καθετήρα.

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι κάποιες γυναίκες που έχουν λίγα ωάρια μπορεί να χρειαστεί να υποβληθούν σε πολλούς κύκλους διέγερσης, προκειμένου να έχουν έναν καλό αριθμό κατεψυγμένων ωαρίων (ο ιδανικός αριθμός είναι περίπου 20 – 30).

 

Ηλικιακά ζητήματα …

Ποια είναι η ιδανική ηλικία για να παγώσω τα ωάριά μου;

Egg freezing woman on clock resized 2Από βιολογική απόψη, η απάντηση είναι απλή: όσο νεότερη, τόσο καλύτερα. Και αυτό για τον εξής λόγο: μια γυναίκα στα 20 της αναμένεται να έχει 15 με 25 ωάρια για κατάψυξη. Δεδομένου ότι τα ωάρια είναι καλής ποιότητας, θα χρειαστούν περίπου 4-5 ωάρια για να αποκτήσει ένα μωρό (μερικά δεν θα επιβιώσουν τη διαδικασία της απόψυξης, άλλα δεν θα γονιμοποιηθούν και άλλα θα παράγουν ανώμαλα έμβρυα). Μια γυναίκα 40 ετών, όμως, θα έχει στην καλύτερη των περιπτώσεων 8-10 ωάρια, ενώ μπορεί να χρειαστούν 25 ωάρια για να προκύπτει μια εγκυμοσύνη, επειδή τα ωάρια είναι κατώτερης ποιότητας…

Αλλά σε ποια ηλικία θα πρέπει μια γυναίκα να πάρει την απόφαση να παγώσει τα ωάριά της; Αυτό το ερώτημα είναι πολύ πιο δύσκολο να απαντηθεί. Η λειτουργία των ωοθηκών δεν είναι ίδια για κάθε γυναίκα. Ενώ ορισμένες γυναίκες 30 χρονών έχουν ήδη μειωμένη ωοθηκική λειτουργία, άλλες στα 40 τους έχουν εξαιρετικά ορμονικά επίπεδα … Ένα ιδανικό χρονικό πλαίσιο θα ήταν μεταξύ 30 και 35 χρονών, αλλά και πάλι, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί καθώς αυτό μπορεί να μην ισχύει για όλες τις γυναίκες.

Ως οδηγός για το πότε θα πρέπει μια γυναίκα να παγώσει τα ωάριά της, μερικοί ειδικοί προτείνουν να μετρηθεί τακτικά μια ορμόνη στο αίμα που ονομάζεται Anti Mullerian Hormone (ΑΜΗ), η οποία είναι πολύ αξιόπιστη για να δείξει πώς λειτουργούν οι ωοθήκες και πως είναι το “απόθεμα” τους.

Ποιο είναι το ανώτερο όριο ηλικίας για να παγώσω τα ωάριά μου;

Σύμφωνα με την ESHRE, η κρυοσυντήρηση για γυναίκες άνω των 38 ετών δεν θα πρέπει να συνιστάται, εκτός εάν η εκτίμηση του ωοθηκικού αποθέματος δικαιολογεί την διαδικασία. Σε πολλά κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης, το ανώτατο όριο είναι τα 43 έτη, γιατί σε αυτή την ηλικία τα ποσοστά εγκυμοσύνης μειώνονται δραματικά. Και πάλι, μπορεί να υπάρχουν εξαιρέσεις ανάλογα με την ωοθηκική λειτουργία κάθε γυναίκας.

Ποιο είναι το ανώτερο όριο ηλικίας για να χρησιμοποιήσω των παγωμένα ωάρια;

Egg freezing New York magazine

Όπως αναφέρθηκε πριν, η μήτρα “δεν γερνάει”. Υπάρχουν αναφορές για γυναίκες που έχουν γεννήσει ένα παιδί -με δωρεά ωαρίων από νεότερη γυναίκα- στα 60 τους. Αλλά υπάρχει ένα όριο όπου η εγκυμοσύνη δεν θα ωφελήσει ούτε τη γυναίκα, ούτε το παιδί της. Η ASRM συμβουλεύει κατά την εμβρυομεταφορά σε γυναίκες άνω των 55 ετών, επειδή πάνω από αυτή την ηλικία υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος για τη γυναίκα και για το έμβρυο. Πολλά κέντρα στο εξωτερικό θέτουν ως όριο τα 50 έτη.  Στην Ελλάδα, βάση νόμου, το όριο ηλικίας για έμβρυο μεταφορά, είτε με φρέσκα ή με κατεψυγμένα ωάρια είναι 50 ετών.

 

Πόσο αποτελεσματική είναι η κατάψυξη ωαρίων;

Pregnant Heart

Από όλα τα κατεψυγμένα ωάρια, περίπου το 90-95% θα επιβιώσει την διαδικασία της απόψυξης. Όταν αυτά τα ωάρια γονιμοποιούνται, τα αποτελέσματα είναι συγκρίσιμα με εκείνα της εξωσωματικής γονιμοποίησης χρησιμοποιώντας φρέσκα ωάρια: 36-65% ποσοστό εγκυμοσύνης, ανάλογα με διάφορες μελέτες. Όπως και με την εξωσωματική γονιμοποίηση, τα ποσοστά επιτυχίας είναι καθαρά συνδεδεμένα με την ηλικία της μητέρας τη στιγμή της κατάψυξης: όσο νεότερη η γυναίκα, τόσο υψηλότερο το ποσοστό εγκυμοσύνης.

Τα αποτελέσματα αυτά, αν και εντυπωσιακά, δείχνουν ότι η κατάψυξη ωαρίων δεν είναι μια εγγύηση 100% επιτυχίας: από όλες τις γυναίκες που παγώνουν τα ωάριά τους, περίπου οι μισές από αυτές θα μείνουν έγκυες.

 

Πόσο καιρό μπορεί τα ωάρια να παραμένουν κατεψυγμένα;

Egg freezing liquid-nitrogen

Η κατάψυξη ωαρίων είναι μια σχετικά πρόσφατη διαδικασία, αλλά η πρακτική της κατάψυξης εμβρύων γίνεται εδώ και πολλά χρόνια, και έχουν επιτευχθεί εγκυμοσύνες με έμβρυα που ήταν κατεψυγμένα για περισσότερο από 20 χρόνια. Γι ‘αυτό αναμένουμε ότι, κατά πάσα πιθανότητα, το ίδιο θα ισχύει και για τα κατεψυγμένα ωάρια.

 

Είναι η κατάψυξη ωαρίων ασφαλής…

… Για τη γυναίκα;

Egg freezing petri dish

Η κατάψυξη ωαρίων είναι μια πολύ ασφαλής διαδικασία, αν και όχι εντελώς ακίνδυνη. Τα φάρμακα που λαμβάνονται για τη διέγερση των ωοθηκών, η αναρρόφηση των ωαρίων και η αναισθησία που απαιτείται είναι πιθανές πηγές επιπλοκών. Εν συντομία, οι παρενέργειες των φαρμάκων είναι συνήθως ήπιες, καθώς μία από τις πιο επίφοβες επιπλοκές στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών, είναι πολύ σπάνιο (επειδή η εμβρυομεταφορά γίνεται σε δεύτερο χρόνο). Οι υπόλοιποι κίνδυνοι εκτιμώνται ως εξής: κίνδυνοι από την αναισθησία: 1 / 10.000, κίνδυνος σοβαρής αιμορραγίας από τη ωοληψία: 1 / 2.500, κίνδυνο μόλυνσης: λιγότερο από 1/500. Για μια πιο λεπτομερής ανάλυση των επιπλοκών, διάβασε εδώ.

… Για το μωρό;

Egg freezing baby

Μέχρι σήμερα, περισσότερα από 5.000 παιδιά έχουν γεννηθεί από κατεψυγμένα ωάρια, και τα διαθέσιμα δεδομένα φαίνεται να είναι καθησυχαστικά. Στη μεγαλύτερη μελέτη μέχρι στιγμής σε αυτό το θέμα παρακολούθησαν 900 μωρά, και το ποσοστό γενετικών ανωμαλιών ήταν ίδιο σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Φυσικά, δεδομένου ότι η κατάψυξη ωαρίων είναι μια σχετικά πρόσφατη διαδικασία, θα χρειαστούν πολλά χρόνια παρακολούθησης για την επιβεβαίωση της ασφάλειάς της.

 

Αναπάντητα ερωτήματα …

Egg freezing Woman holding clock

Υπάρχουν ακόμα πολλά αμφιλεγόμενα ζητήματα γύρω από την κατάψυξη ωαρίων: κάποιες γυναίκες πιστεύουν πως είναι “επαναστατική και απελευθερωτική, όπως το αντισυλληπτικό χάπι”, άλλες θεωρούν ότι είναι απλώς μέρος μιας κερδοφόρας επιχείρησης, που προσπαθεί να πείσει τις γυναίκες ότι επιβάλλεται να παγώσουν τα ωάρια τους και ότι είναι “ανεύθυνο” να μην το κάνουν. Η απόφαση των εταιριών Apple και Facebook να πληρώσουν αυτή τη διαδικασία στις υπαλλήλους τους “φούντωσε” ακόμα περισσότερο τη διαμάχη…

Προς το παρόν, παραμένουν ορισμένα ερωτήματα να απαντηθούν:

• Θα γίνει η κατάψυξη ωαρίων μια διαδικασία ρουτίνας, ένα είδος “ασφάλειας” που θα έχει κάθε γυναίκα;

• Θα ωθήσει τις γυναίκες να γίνονται μητέρες σε μεγαλύτερη ηλικία, με αποτέλεσμα να δημιουργήσει μια γενιά ηλικιωμένων γονέων;

• Είναι η κατάψυξη ωαρίων το μέλλον της γονιμότητας; Θα συμβάλει στην “ιατρικοποίηση” της διαδικασίας σύλληψης;

• Μπορούμε  / Επιτρέπεται να ξεγελάσουμε το βιολογικό μας ρολόι;

• Μήπως η μεγάλες εταιρείες θα αναγκάζουν τις γυναίκες να αφιερώσουν τη ζωή τους στην δουλειά τους, για να τις «ξεφορτωθούν» στα 50 τους; Μήπως οι προσπάθειες των γυναικών θα πρέπει να επικεντρωθούν περισσότερο στην επίτευξη μεγαλύτερων προνομίων για τις εργαζόμενες μητέρες, παρά στο να τους πληρώσουν την κατάψυξη ωαρίων;

• Τι θα συμβεί με όλα τα κατεψυγμένα, αχρησιμοποίητα ωάρια;

• Ποιες είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις της κατάψυξης ωαρίων, ιδίως στις γυναίκες που πάγωσαν τα ωάριά τους, αλλά τελικά η διαδικασία απέτυχε και δεν μείνανε έγκυες;

 

Συμπεράσματα…

  • Η κατάψυξη ωαρίων δεν είναι εγγύηση για μια μελλοντική εγκυμοσύνη. Αν καθυστερείς την τεκνοποίηση υπάρχει ενδεχόμενο να χάσεις την ευκαιρία να κάνεις ένα παιδί.
  • Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να θεωρηθεί ως το «σχέδιο Β»: ένα μέτρο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που φοβάσαι ότι δεν θα είσαι σε θέση να κάνεις παιδιά πριν σου τελειώσουν τα ωάρια.
  • Προτού αποφασίσεις να παγώσεις τα ωάριά σου, θα πρέπει να συζητήσεις εκτενώς τη διαδικασία με έναν εξειδικευμένο επαγγελματία, προκειμένου να μάθεις τους κινδύνους και τις πιθανότητες επιτυχίας στη συγκεκριμένη περίπτωσή σου.
  • Και το βασικότερο από όλα, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζεις ότι στις γυναίκες, όσο μεγαλώνουμε, μειώνεται η γονιμότητα. Συνεπώς, εφόσον είναι δυνατόν, δεν θα πρέπει να καθυστερήσεις την τεκνοποίηση. Το βιολογικό μας ρολόι πράγματι χτυπά!

More info at gofertile.eu

Βιβλιογραφία

The American College of Obstetricians and Gynecologists: Oocyte Cryopreservation. Committee Opinion, Number 584 -January 2014

ESHRE Task Force on Ethics and Law: Oocyte cryopreservation for age-related fertility loss. Hum Reprod. 2012 May;27(5):1231-7.

Practice Committees of American Society for Reproductive Medicine; Society for Assisted Reproductive Technology. Mature oocyte cryopreservation: a guideline. Fertil Steril. 2013 Jan;99(1):37-43.

Cobo A1, Diaz C. Clinical application of oocyte vitrification: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Fertil Steril. 2011 Aug;96(2):277-85.

Egg Freezing for a Future Pregnancy: What to Know. WebMD

Φωτογραφίες

Intro: Getty images; oocyte: scitechdaily.com; career woman: youqueen.com; hormone injection: fssc.com.au; intra cytoplasmic sperm injection: Wellcome images, Flickr.com; ideal age: Tatyana A, Flickr.com; age limit to use frozen eggs ffemagazine.com; pregnant heart: Olivier Martins, Flickr.com; Egg freezing: midlandfertility.com; safety for the woman: theage.com.au; for the baby: Daniel James, Flickr.com; unanswered questions: Stefano Corso, Flickr.com; young pregnant woman: Tips Times Admin, Flickr.com.