ΞΑΝΑ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ; ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΠΡΙΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΤΕ

Posted in ΥΓΕΙΑ by woman2womenblog

“Μια φορά καισαρική, για πάντα καισαρική”… υπήρξε σαν αξίωμα για πολλά χρόνια, εδώ στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες. Όμως, τα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά καισαρικής τομής παγκοσμίως έχουν οδηγήσει στην επανεξέταση των κινδύνων της καισαρικής τομής σε σχέση με την κολπικό τοκετό μετά από προηγηθείσα καισαρική. Έντονη συζήτηση γίνεται γύρω από αυτό το θέμα, με τις απόψεις να είναι διχασμένες. Συνεπώς, όταν έρχεται η ώρα να αποφασίσουν πολλές γυναίκες αναρωτιούνται: εγώ τελικά τι πρέπει να κάνω, ξανά καισαρική ή να επιχειρήσω μια φυσιολογική γέννα;

Η αλήθεια είναι πως η απάντηση δεν είναι τόσο εύκολη. Και οι δύο επιλογές έχουν πιθανούς κινδύνους, ο οποίοι διαφέρουν σε κάθε γυναίκα και σε κάθε εγκυμοσύνη ξεχωριστά.

Σε αυτό το άρθρο θα βρείτε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τον φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική τομή, ώστε να μπορείτε να το συζητήσετε με το γιατρό ή τη μαία σας, και να πάρετε μια συνειδητοποιημένη και υπεύθυνη απόφαση.

1) Τι είναι ο κολπικός τοκετός μετά από καισαρική τομή (VBAC);

Αν είστε έγκυος και γεννήσατε το προηγούμενό σας μωρό με καισαρική τομή, αυτή τη φορά έχετε δύο επιλογές για το πώς θα γεννήσετε:

μια εκλεκτική επαναλαμβανόμενη καισαρική τομή (ERCS: elective repeat caesarean section), ή
ένας φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική τομή (VBAC: vaginal birth after cesarean section). Το VBAC αναφέρεται στη γέννηση μέσω του κόλπου σε μια γυναίκα που είχε ήδη κάνει μια καισαρική τομή σε προηγούμενη κύηση. Ο κολπικός τοκετός περιλαμβάνει και τις περιπτώσεις στις οποίες ο τοκετός υποστηρίζεται με εμβρυουλκία (“κουτάλες”) ή ανναρώφηση (βεντούζα).

Τόσο ο κολπικός τοκετός, όσο και η επαναλαμβανόμενη καισαρική έχουν οφέλη και κινδύνους (βλ. παρακάτω).

Η δοκιμασία τοκετού μετά από καισαρική τομή (αγγλικά TOLAC: trial of labor after cesarean delivery) είναι η προσπάθεια να διεξάγεται ένα VBAC. Εάν είναι επιτυχής, θα έχει ως αποτέλεσμα τη φυσιολογική γέννηση. Αν δεν είναι επιτυχής, θα χρειαστείτε ξανά καισαρική τομή.

2) Πόσες πιθανότητες έχω να γεννήσω κολπικά μετά από μια καισαρική;

Εφόσον έχετε τις κατάλληλες προυποθέσεις για VBAC, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να το πετύχετε: περίπου το 60 έως 80% των γυναικών που επιχειρούν ένα VBAC θα γεννήσουν κολπικά.

Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που επηρεάζουν τις πιθανότητες επιτυχίας, τόσο από την μητέρα όσο και από το μωρό (βλ. παρακάτω). Παρόλα αυτά, είναι αδύνατο να προβλέψουμε με βεβαιότητα ποια γυναίκα θα καταφέρει να γεννήσει φυσιολογικά και ποια θα καταλήξει σε μια επαναλαμβανόμενη καισαρική.

Ένας προηγούμενος φυσιολογικός τοκετός, ιδιαίτερα ένα προηγούμενο VBAC, είναι ο καλύτερος προγνωστικός δείκτης επιτυχούς VBAC, και συνδέεται με ποσοστό επιτυχίας 85-90%.

3) Είμαι καλή υποψήφια για VBAC;

Το VBAC είναι κατάλληλο για την πλειοψηφία των γυναικών που:

είναι έγκυος με ένα έμβρυο (και όχι με δίδυμα ή παραπάνω),
το μωρό είναι τοποθετημένο με το κεφάλι κάτω (κεφαλική προβολή),
έχουν μια τελειόμηνη κύηση (37 εβδομάδες ή παραπάνω),
έχουν μία προηγηθείσα εγκάρσια καισαρική τομή.

4) Πότε αντενδείκνυται το VBAC;

Το VBAC δεν συνιστάται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

Τρεις ή περισσότερες προηγούμενες καισαρικές τομές. Δείτε παρακάτω σχετικά με δύο προηγηθείσες καισαρικές.
Έχει γίνει ρήξη μήτρας κατά τη διάρκεια προηγούμενης προσπάθειας τοκετού, καθώς αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος (7 φορές υψηλότερος) μιας υποτροπιάζουσας ρήξης της μήτρας στην επόμενη εγκυμοσύνη.
Η προηγούμενη καισαρική τομή ήταν “κλασική”. Στη συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών, κατά την διάρκεια της καισαρικής η μήτρα κόβεται οριζόντια, στο χαμηλότερο τμήμα της. Αυτό ονομάζεται κατώτερη εγκάρσια καισαρική τομή. Σπάνια απαιτείται μια κάθετη τομή της μήτρας, η οποία είναι γνωστή ως κλασική καισαρική τομή. Περιστασιακά, πραγματοποιείται τομή σε σχήμα J ή T. Και στις δύο περιπτώσεις της κάθετης και της J / T-τομής υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος ρήξης της μήτρας. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε ποια τομή πραγματοποιήθηκε στην προηγούμενή σας καισαρική. Να έχετε υπόψη σας πως ο τύπος της ουλής στο δέρμα δεν αντιστοιχεί κατ ‘ανάγκη εκείνο της μήτρας.
Μια προηγούμενη χειρουργική επέμβαση της μήτρας, όπως η αφαίρεση ινομυωμάτων (ινομυωματεκτομή), καθώς αυξάνει τον κίνδυνο ρήξης της μήτρας.
Υπάρχουν και άλλες επιπλοκές της εγκυμοσύνης που αποτελούν απόλυτη αντένδειξη για φυσιολογικό τοκετό, ανεξάρτητα από την παρουσία ή όχι προηγηθείσας καισαρικής (π.χ. προδρομικός πλακούντας)
Ισχιακή προβολή του εμβρύου (το μωρό έρχεται πρώτα με τους γλουτούς ή τα πόδια) ή άλλες μη φυσιολογικές θέσεις.
Πολύδυμη κύηση (με δίδυμα ή περισσότερα έμβρυα).

5) Ποιοι παράγοντες μειώνουν τις πιθανότητες επιτυχίας ενός VBAC;

Γενικά, οι πιθανότητες επιτυχίας είναι χαμηλότερες όταν:

Ο λόγος για την προηγούμενη καισαρική είναι πιθανό να είναι πρόβλημα και αυτή τη φορά. Ας πούμε ότι μια γυναίκα που είχε ήδη μια κολπική γέννα και στη συνέχεια έκανε μια καισαρική επειδή το μωρό της ήταν σε ισχιακή προβολή (γλουτοί ή πόδια πρώτα) είναι πολύ πιο πιθανό να καταφέρει να γεννήσει με VBAC από κάποια άλλη που είχε κάνει καισαρική μετά την επίτευξη πλήρους διαστολή και εξώθηση για τρεις ώρες, το ότι μπορεί να υποδηλώνει πως αυτή η γυναίκα έχει στενή λεκάνη (η λεγόμενη κεφαλο-πυελική δυσαναλογία).
Γίνεται πρόκληση τοκετού (ο τοκετός δεν ξεκίνησε αυτόματα).
Είστε ηλικίας άνω των 40 ετών.
Είστε υπέρβαρη.
Το μωρό είναι μεγάλο (πάνω από 4 κιλά εκτιμώμενο βάρος).
Η κύηση είναι παρατεταμένη (περισσότερο από 40 εβδομάδες).
Υπάρχει μικρό χρονικό διάστημα ανάμεσα στις κυήσεις (λιγότερο από 19 μήνες).
Έχετε προεκλαμψία (υψηλή αρτηριακή πίεση) τη στιγμή του τοκετού.

Θα πρέπει να συζητήσετε με τον γιατρό σας σχετικά με τις πιθανότητες επιτυχίας συγκεκριμένα για την δικιά σας περίπτωση και να σταθμίσετε προσεκτικά τα οφέλη και τους κινδύνους.

6) Ποια είναι τα πλεονεκτήματα ενός VBAC;

Η καισαρική τομή είναι μια χειρουργική επέμβαση, και ως εκ τούτου συνδέεται με ορισμένους αυξημένους κινδύνους σε σχέση με την φυσιολοκιγή γέννα. Επομένως, ένα επιτυχημένο VBAC συνεπάγεται:

Βραχύτερη περίοδος ανάρρωσης.
Λιγότερος πόνος μετά τον τοκετό.
Χαμηλότερος κίνδυνος μόλυνσης.
Μειωμένη απώλεια αίματος, μειωμένη ανάγκη μετάγγισης αίματος.
Λιγότερες πιθανότητες να χρειαστεί μια επείγουσα υστερεκτομή (αφαίρεση μήτρας).
Χαμηλότερη πιθανότητα βλάβης άλλων οργάνων (ουροδόχου κύστης και εντέρου).
Χαμηλότερος κίνδυνος εμφάνισης θρόμβου αίματος (θρόμβωση) στα πόδια (εν τω βάθη φλεβική θρόμβωση) ή πνεύμονες (πνευμονική εμβολή).
Μειωμένος κίνδυνος πυελικών συμφήσεων (ουλώδης ιστός που σχηματίζεται μεταξύ των οργάνων, ο οποίος μπορεί να είναι υπεύθυνος για χρόνιο πόνο, υπογονιμότητα ή εντερική απόφραξη).
Μειωμένες πιθανότητες αναπνευστικά προβλήματα στο μωρό. Περίπου το 4-5% των νεογνών που γεννιούνται με προγραμματισμένη καισαρική έχουν αναπνευστικά προβλήματα, σε σύγκριση με 2-3% μετά το VBAC. Ο κίνδυνος είναι ελαφρώς υψηλότερος αν η καισαρική τομή έγινε πριν τις 39 εβδομάδες. Είναι γεγονός πως τα προβλήματα αναπνοής είναι αρκετά συνηθισμένα μετά από καισαρική τομή, αλλά συνήθως δεν διαρκούν πολύ.
Πολλές γυναίκες θέλουν να βιώσουν την εμπειρία μιας φυσιολογικής γέννας, και όταν το VBAC είναι επιτυχές, τις προφέρει αυτή την δυνατότητα.

Αν σχεδιάζετε να έχετε περισσότερα παιδιά, το VBAC μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε ορισμένα προβλήματα υγείας που συνδέονται με πολλαπλές καισαρικές τομές. Μάλιστα, κάποιες επιπλοκές της καισαρικής, όπως η αιμορραγία, η επείγουσα υστερεκτομή, οι τραυματισμοί του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης, οι σχηματισμοί συμφήσεων είναι όλες πιο συχνές όσο αυξάνεται ο αριθμός καισαρικών τομών. Επιπλέον, κάθε καισαρική αυξάνει τον κίνδυνο σε μελλοντικές εγκυμοσύνες επιπλοκών του πλακούντα, όπως ο επιπωματικός πλακούντας (ο πλακούντας είναι χαμηλά στη μήτρα και καλύπτει τον τράχηλο) και ο στιφρός πλακούντας (η πρόσφηση του πλακούντα είναι πολύ βαθιά στα τοιχώματα της μήτρας και δεν αποκολλάται σωστά κατά τον τοκετό). Και οι δύο καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε μαζική αιμορραγία (απειλητική για τη ζωή) και σε υστερεκτομή. Εάν γνωρίζετε ότι θέλετε περισσότερα παιδιά, πρέπει και αυτό να το λάβετε υπόψη στην απόφασή σας.

7) Ποιοι είναι οι κίνδυνοι ενός VBAC;

Μια από τις πιο επίφοβες επιπλοκές ενός VBAC είναι η ρήξης της μήτρας, δηλαδή όταν η ουλή της μήτρας σχίζεται ή διαχωρίζεται. Ακόμα κι αν έχετε τις καλύτερες προϋποθέσεις για ένα VBAC, υπάρχει ένας κίνδυνος 0,7% (δηλαδή 7 στις 1000 γυναίκες που υποβάλλονται σε VBAC) η μήτρα να σπάσει στο σημείο της προηγούμενης καισαρικής τομής. Εάν αυτό συμβεί, μπορεί να προκαλέσει μαζική, απειλητική για τη ζωή αιμορραγία στη μητέρα, και ενδεχομένως στέρηση οξυγόνου στο μωρό, με επακόλουθη εγκεφαλική βλάβη (σε 8 από τις 10.000 περιπτώσεις) ή ακόμη και θάνατος (2-3 στις 10.000 περιπτώσεις). Ενώ ο κίνδυνος αυτός είναι πολύ μικρός συνολικά, είναι υψηλότερος σε σύγκριση με μια προγραμματισμένη καισαρική τομή.
Ανεξάρτητα από τη ρήξη της μήτρας, το VBAC φέρει αυξημένο κίνδυνο μακροπρόθεσμης νευρολογικής βλάβης ή ακόμη και θάνατο του εμβρύου. Και πάλι, ο κίνδυνος είναι πολύ μικρός, αλλά είναι υψηλότερος στις γυναίκες που η προσπάθεια για VBAC απέτυχε σε σχέση με εκείνες που κατάφεραν να γεννήσουν κολπικά ή που γέννησαν με προγραμματισμένη καισαρική τομή.
Ενδέχεται να υποβάλλεστε σε πολλές ώρες προσπάθειας τοκετού και στο τέλος να κάνετε καισαρική. Η ανεπιτυχής δοκιμασία για VBAC συχνά προκαλεί μεγάλη απογοήτευση στις γυναίκες, καθώς οι προσδοκίες τους για φυσιολογικό τοκετό δεν πληρούνται.
Σε περίπτωση VBAC ενδέχεται ο τοκετός να χρίζει υποβοήθηση με αναρρόφηση ή εμβρυουλκία, τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο κάκωσης των μυών που ελέγχουν τον πρωκτό ή το ορθό (ρήξη του περινέου τρίτου ή τέταρτου βαθμού).
Μπορεί να χρειαστεί να γίνει μια έκτακτη καισαρική κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας τοκετού. Αυτό συμβαίνει στο 25% των γυναικών. Μια επείγουσα καισαρική τομή φέρει περισσότερους κινδύνους από μια προγραμματισμένη καισαρική. Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι για μια έκτακτη καισαρική είναι αν ο τοκετός επιβραδύνεται ή υπάρχει ανησυχία για την ευημερία του μωρού.

Πρέπει να επισημάνουμε πως ενώ ένα επιτυχημένο VBAC είναι λιγότερο επικίνδυνο από μια προγραμματισμένη καισαρική τομή, ένα ανεπιτυχές VBAC που απαιτεί καισαρική φέρει μεγαλύτερο κίνδυνο από μια προγραμματισμένη καισαρική. Και ο κίνδυνος επιπλοκών είναι ακόμη υψηλότερος αν χρίζει επείγουσα καισαρική τομή.

8) Μπορώ να προχωρήσω σε VBAC εάν έχω ήδη κάνει δύο καισαρικές;

Σύμφωνα με τις αμερικάνικες (ACOG) και της βρετανικές (RCOG) κατευθυντήριες οδηγίες, το VBAC μπορεί να προσφέρεται σε γυναίκες που έχουν δύο προηγηθείσες εγκάρσιες καισαρικές τομές, μετά από λεπτομερή συμβουλευτική. Παρόλα αυτά, πρέπει να γνωρίζουν ότι ο κίνδυνος ρήξης της μήτρας αυξάνεται έως και 5 φορές (0,9 έως 3,7%).

Το VBAC μετά από δύο προηγούμενες καισαρικές είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενο, και ενδέχεται να μην είναι αποδεκτό από ορισμένους γιατρούς ή ιδρύματα.

9) Τι να περιμένω κατά τη διάρκεια ενός VBAC;

Το VBAC πρέπει να λαμβάνει χώρα σε νοσοκομείο ή μαειυτήριο που μπορεί να διαχειριστεί επείγουσες καταστάσεις που θα μπορούσαν να απειλούν τη ζωή της γυναίκας ή του εμβρύου, και ΔΕΝ πρέπει να επιχειρείται στο σπίτι.
Θα πρέπει να πληρούνται όλα τα κριτήρια και να μην υπάρχει καμία από τις αντενδείξεις για VBAC που έχουν αναφερθεί προηγουμένως.
Οι παράγοντες που μπορεί να μειώσουν ή να αυξήσουν την πιθανότητα επιτυχίας θα συζητηθούν διεξοδικά, επειδή είναι ξεχωριστοί για κάθε γυναίκα και για κάθε εγκυμοσύνη.
Οι καλύτερες υποψήφιες για VBAC είναι οι γυναίκες στις οποίες ο τοκετός ξεκινά αυτόματα, καθώς η πρόκληση τοκετού (με φάρμακα ή άλλες μεθόδους) μειώνει τις πιθανότητες επιτυχούς κολπικού τοκετού και φέρει 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών.
Γενικά συνιστάται να προσέρχεστε στο νοσοκομείο με τα πρώτα σημάδια τοκετού, για προσεκτική και έγκυρη αξιολόγηση.
Ο καρδιακός παλμός του μωρού θα παρακολουθείται συνεχώς κατά τη διάρκεια του τοκετού για να εξασφαλίζεται η ευημερία του μωρού, αφού οι αλλαγές στην καρδιακή λειτουργία είναι ένα από τα πρώιμα σημάδια προβλημάτων με την προηγούμενη καισαρική τομή.
Ένας ενδοφλέβιος καθετήρας είναι απαραίτητος για την άμεση αντιμετώπιση οποιασδήποτε ενδεχόμενης επιπλοκής.
Να αποφεύγετε να τρώτε οτιδήποτε κατά τη διάρκεια του τοκετού, σε περίπτωση που χρειαστεί να γίνει μια έκτακτη καισαρική αργότερα.
Επιτρέπονται τα φάρμακα για την ανακούφιση του πόνου, συμπεριλαμβανομένης και η επισκληρίδιος αναλγησίας.
Τα ακόλουθα σημάδια μπορεί να είναι ένδειξη ρήξης της μήτρας και χρίζουν μια επείγουσα καισαρική:
1. Συνεχιζόμενη βραδυκαρδία στο έμβρυο (η καρδιακή συχνότητα του μωρού πέφτει, είναι το συνηθέστερο σημάδι ρήξης της μήτρας).
2. Κολπική αιμορραγία.
3. Ευαισθησία στην ουλή της καισαρικής.
4. Πόνος ανάμεσα στις συσπάσεις.
5. Παύση συσπάσεων.
6. Πόνος που επιμένει ακόμα και με την επισκληρίδιο αναλγησία, ή υπερβολικές ανάγκη για επισκληρίδια φάρμακα.
7. Ψηλαφήση εμβρυϊκών μερών έξω από τη μήτρα.
8. Αιματουρία (αίμα στα ούρα).

Είναι σημαντικό να καταλάβετε πως η ρήξη της μήτρας μπορεί να είναι σιωπηρή, και ότι ακόμα και μια επείγουσα καισαρική μπορεί να μην αποτρέψει σοβαρές επιπλοκές, τόσο για εσάς όσο και για το μωρό σας.

Εν κατακλείδι:

Ένα επιτυχές VBAC έχει τις λιγότερες επιπλοκές.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος ανεπιθύμητων αποτελεσμάτων που σχετίζονται με το VBAC συμβαίνει όταν το VBAC καταλήξει σε επείγουσα καισαρική τομή.
Είναι συχνά αδύνατο να προβλέψουμε ποιες γυναίκες θα έχουν ένα επιτυχημένο VBAC και ποιες θα χρειαστούν μια επαναλαμβανόμενη καισαρική.
Ένα VBAC που ξεκινάει αυτόματα (χωρίς πρόκληση) έχει κίνδυνο 1: 150 ρήξης της μήτρας.
Η ρήξη της μήτρας είναι μια σπάνια, αλλά δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση, τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό της.
Ακόμα και όταν η καισαρική γίνεται αμέσως, ενδέχεται να μην μπορέσει να αποτρέψει σοβαρές επιπλοκές, τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό της.
Ο απόλυτος κίνδυνος σοβαρών προβλημάτων και θανάτου του εμβρύου που σχετίζονται με το VBAC είναι πολύ χαμηλός, αλλά υψηλότερος από την προγραμματισμένη καισαρική.
Τα νεογνά που γεννιούνται μέσω προγραμματισμένης καισαρικής τομής έχουν αυξημένο κίνδυνο αναπνευστικών προβλημάτων, τα οποία όμως είναι συνήθως βραχύβια.
Η προγραμματισμένη καισαρική σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών της πρόσφυσης του πλακούντα (επιπωματικός / στιφρός πλακούντας) σε μελλοντικές εγκυμοσύνες. Και άλλες επιπλοκές όπως οι πυελικές συμφύσεις είναι πιο συχνές όσο αυξάνεται ο αριθμός των καισαρικών.

Τα VBAC είναι πολύ αμφιλεγόμενο και μπορεί να είναι δύσκολο να αποφασίσετε αν είναι το καλύτερο για εσάς. Συζητήστε το διεξοδικά με τον/την γιατρό σας. Δώστε στον εαυτό σας αρκετό χρόνο για να ενημερωθείτε και να εξετάσετε προσεκτικά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε επιλογής.

Βιβλιογραφία

The American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) – Vaginal Birth After Cesarean Delivery FAQ 070, December 2017 (For patients)
ACOG Practice Bulletin Number 184 – Vaginal Birth After Cesarean Delivery, November 2017
Royal College of Obstetricians & Gynaecologists (RCOG) – Birth options after previous caesarean section – July 2016 (For patients)
Royal College of Obstetricians & Gynaecologists (RCOG) – Birth After Previous Caesarean Birth – Green-top Guideline No. 45, October 2015
National Health System (NHS) UK – Clinical Guideline for: The Management of Vaginal Birth After Caesarean (VBAC). July 2016

Photo credits

1.Parents.com; 2.EvolutionaryParenting.com; 3.goldengateobgyn.org; 4.Healthymummy.com; 5.YouTube.com; 6.Scarymummy.com; 7.geoscripts.meredith.services

21Mar2017

ΕΡΠΗΣ ΓΕΝΝΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ: ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ

Posted in ΥΓΕΙΑ by woman2womenblog

Embed from Getty Images

Ο έρπης γεννητικών οργάνων είναι μια πολύ συνηθισμένη λοίμωξη, η οποία συνήθως δεν προκαλεί κανένα σοβαρό πρόβλημα υγείας. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι νιώθουν απελπισία, θλίψη ή θυμό κάθε φορά που ο ιός κάνει την εμφάνισή του… Και, όπως συμβαίνει με τον ιό των κονδυλωμάτων (HPV), η παραπληροφόρηση χειροτερεύει την κατάσταση…

Σε αυτό το άρθρο θα βρεις τις πιο σημαντικές πληροφορίες σχετικά με των έρπητα των γεννητικών οργάνων:

Τι είναι ακριβώς ο έρπης των γεννητικών οργάνων;

Ο γεννητικός έρπης είναι ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ), και προκαλείται από έναν ιό που ονομάζεται Απλός Έρπης (Herpes simplex virus, HSV).

Ο ιός του έρπητα προκαλεί επώδυνες πληγές και φουσκάλες που μπορεί να εμφανίζονται στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, στον πρωκτό, στους μηρούς ή στους γλουτούς. Μερικές φορές όμως, η λοίμωξη δεν προκαλεί καθόλου συμπτώματα. Μάλιστα, πολλοί άνθρωποι έχουν μολυνθεί με τον HSV και δεν το γνωρίζουν.

Υπάρχουν δύο τύποι απλού έρπητα: ο HSV-1 και ο HSV-2. Συνήθως, ο τύπος 2 προσβάλλει την περιοχή των γεννητικών οργάνων ενώ ο HSV-1 ευθύνεται για τον έρπη στο στόμα ή το πρόσωπο. Ωστόσο, και οι δύο τύποι μπορούν να προσβάλλουν και τα γεννητικά όργανα και το στόμα.

Πόσο συχνός είναι ο γεννητικός έρπης;

Εκτιμάται ότι 1 ή 2 στα 10 άτομα (δηλαδή 10-20%) έχουν μολυνθεί με τον HSV. Αλλά από αυτά, το 80% δεν έχουν καθόλου συμπτώματα. Ο έρπης των γεννητικών οργάνων είναι πιο συχνός στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.

Πώς τον κόλλησα;

Ο έρπης των γεννητικών οργάνων μεταδίδεται σεξουαλικά, μέσω της άμεσης επαφής με τις πληγές που προκαλεί ο ιός, κατά τη διάρκεια κολπικού, στοματικού ή πρωκτικού σεξ. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί σε άλλους κατά τη διάρκεια της πρώτης λοίμωξης, σε κάθε υποτροπή ή ακόμη και αν δεν υπάρχουν ορατές πληγές (βλέπε παρακάτω).
Ο HSV πεθαίνει γρήγορα έξω από το σώμα. Ως εκ τούτου, είναι εξαιρετικά απίθανο -αν όχι αδύνατο- να κολλήσεις έρπητα με οποιοδήποτε άλλο τρόπο από ότι με τη σεξουαλική επαφή, όπως με πετσέτες, τουαλέτα, υδρομασάζ κ.α.
Ο ιός ενδέχεται να μεταδοθεί με την ανταλλαγή ερωτικών βοηθημάτων (δονητές κ.α.) με σύντροφο που έχει τον ιό.
Τα μολυσμένα άτομα μπορεί να μεταδώσουν τον ιό σε άλλα μέρη του σώματός τους (πχ, αν αγγίξεις τον έρπη που έχεις στο στόμα και στη συνέχεια αγγίζεις τα γεννητικά σου όργανα). Το ενδεχόμενο αυτό, γνωστό ως αυτοενοφθαλμισμός (autoinoculation) αν και εφικτό, είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμβεί, καθώς το σώμα μας αναπτύσσει -στις περισσότερες περιπτώσεις- αντισώματα που μας προστατεύουν από τον αυτοενοφθαλμισμό.

Μπορώ να γνωρίζω πόσο καιρό έχω τον ιό στον οργανισμό μου;

Όταν ένα άτομο μολύνεται με τον HSV, τα συμπτώματα εμφανίζονται περίπου 2-20 ημέρες αφού ο ιός εισέρχεται στο σώμα.

Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι έχουν τον ιό του έρπητα για πολλά χρόνια χωρίς να το γνωρίζουν, μέχρι που κάποια στιγμή ενδεχομένως να εκδηλωθεί. Το γεγονός αυτό μπορεί να δημιουργήσει παρεξήγηση σε ένα ζευγάρι, επειδή η/ο σύντροφος του νομίζει πως ο άλλος ήταν άπιστος, το οποίο δεν ισχύει σε αυτή την περίπτωση.

Ποια είναι τα συμπτώματα του έρπητα των γεννητικών οργάνων;

Η κλινική εικόνα της αρχικής λοίμωξης διαφέρει με εκείνη των επαναλαμβανόμενων επεισοδίων.

-Κατά τη διάρκεια της πρώτης λοίμωξης μπορεί να παρουσιάζονται:

συμπτώματα γρίπης: όπως πυρετός, ρίγη, μυαλγίες, κόπωση και ναυτία,
πρήξιμο των λεμφαδένων στη βουβωνική χώρα,
τσούξιμο ή αίσθημα καύσου κατά την ούρηση,
έλκη (πληγές): αρχικά είναι πολλαπλές μικρές φουσκάλες, γεμάτες με καθαρό ή κιτρινωπό υγρό. Η περιοχή όπου εμφανίζονται οι φουσκάλες μπορεί να είναι πρησμένη ή ευαίσθητη. Μετά από λίγες μέρες, οι φουσκάλες σπάνε, αφήνουν ρηχά έλκη που είναι συνήθως πολύ επίπονα. Αυτά τα έλκη σχηματίζουν μια κρούστα και στη συνέχεια επουλώνονται χωρίς να αφήνουν ουλές.

Η πρώτη λοίμωξη από τον έρπητα διαρκεί 2-4 εβδομάδες.

Μετά από αυτή την αρχική εκδήλωση, ο HSV παραμένει στο σώμα μας για πάντα, εντός συγκεκριμένων νευρικών κυττάρων. Υπό ορισμένες συνθήκες (δείτε παρακάτω), ο ιός επανενεργοποιείται: “ταξιδεύει” κατά μήκος των νεύρων πίσω στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, και προκαλεί ένα νέο ξέσπασμα, το οποίο ονομάζεται υποτροπή ή υποτροπιάζουσα ερπητική λοίμωξη.

-Κατά τη διάρκεια μιας υποτροπής τα συμπτώματα είναι:

Πρόδρομο στάδιο: δηλαδή, ένα αίσθημα φαγούρας ή καύσου στο κάτω μέρος της πλάτης, τους γλουτούς, τους μηρούς, ή τα γόνατα.
Λίγες ώρες αργότερα, εμφανίζονται οι φουσκάλες, συνήθως χωρίς πυρετό ή πρήξιμο στην περιοχή των γεννητικών οργάνων.

Οι πληγές επουλώνονται πιο γρήγορα, συνήθως μέσα σε 3-7 ημέρες, και είναι λιγότερο επώδυνες.

Τι προκαλεί υποτροπές του γεννητικού έρπητα;

Αν και δεν είναι πάντα ξεκάθαρο πότε ή για ποιο λόγο ο ιός του έρπητα επανενεργοποιείται, ορισμένοι παράγοντες μπορεί να “ξυπνήσουν” τον ιό και να προκαλέσουν μια υποτροπή. Οι πιο συνηθισμένοι είναι:

Στρες: είτε σωματικό (κόπωση) ή ψυχικό (κατάθλιψη, άγχος).
Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα: από ασθένειες, μολύνσεις, ορισμένα φάρμακα, κ.λπ.
Τραύμα ή ερεθισμό της γεννητικής περιοχής: λόγω εντόνου σεξ, υπερβολικής εφίδρωσης, στενών ρούχων, κ.α.
Εκτεταμένη έκθεση στον ήλιο ή σε υπεριώδεις ακτίνες.
Ορμονικές διακυμάνσεις: μερικές γυναίκες παρατηρούν ότι οι υποτροπές είναι πιο συχνές τις μέρες πριν την περίοδο, ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Ορισμένες τροφές: κάποιες μελέτες (εδώ και εδώ) έχουν βρει ότι ή L-αργινίνη, ένα αμινοξύ που υπάρχει σε κάποιες τροφές μπορεί να επιδεινώσει ή να προκαλέσει πιο συχνές εξάρσεις του έρπητα. Οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε αργινίνη περιλαμβάνουν: ξηροί καρποί (αμύγδαλα, καρύδια, κάσιους, φιστίκια), δημητριακά (σιτάρι ολικής αλέσεως, βρώμη, καστανό ρύζι, προϊόντα από αλεύρι), σοκολάτα και ροφήματα με καφεΐνη.

Πόσο συχνά θα εκδηλωθεί ο γεννητικός έρπητας;

Η συχνότητα και η ένταση των εξάρσεων διαφέρει από άτομο σε άτομο. Ενώ μερικοί άνθρωποι έχουν συχνές και επώδυνες υποτροπές με πολλά έλκη, άλλοι έχουν μόνο σπάνια και ήπια συμπτώματα.
Τα “ξεσπάσματα” συνήθως είναι πιο συχνά το πρώτο έτος μετά τη μόλυνση. Στους περισσότερους ανθρώπους, ο αριθμός των υποτροπών μειώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Πόσο σοβαρός είναι ο έρπης των γεννητικών οργάνων;

Ο γεννητικός έρπης δεν θεωρείται απειλητικός για τη ζωή.
Ωστόσο, οι πληγές που προκαλεί ο έρπητας καθιστούν ευκολότερο για τον ιό HIV (ο ιός που προκαλεί το AIDS) να εισέλθει στο σώμα. Επιπλέον, η ταυτόχρονη μόλυνση με τους δύο ιούς μπορεί να κάνει και τις δύο λοιμώξεις πιο σοβαρές.
Αλλά ένα από τα συχνότερα προβλήματα που προκαλεί ο έρπης των γεννητικών οργάνων είναι η συναισθηματική επιβάρυνση. Το γεγονός πως ο HSV προκαλεί επώδυνα συμπτώματα, επιβάλλει ορισμένους περιορισμούς στην σεξουαλική δραστηριότητα, και είναι μια δια βίου κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε έντονη στενοχώρια, άγχος, θυμό, ακόμα και σε κατάθλιψη (διάβασε περισσότερα εδώ). Μην διστάζεις να συζητήσεις για τα συναισθήματά σου με το γιατρό σου, ο οποίος θα σε συμβουλεύσει πώς να αντιμετωπίσεις την κατάσταση.
Μια έγκυος γυναίκα μπορεί να περάσει τον έρπητα στο μωρό της (βλέπε παρακάτω). Συνεπώς, είναι πολύ σημαντικό να ενημερώσεις το γιατρό σου αν είσαι έγκυος και έχεις τον έρπητα.

Πώς μπορώ να μάθω αν έχω τον ιό του έρπητα;

Αν νομίζεις ότι έχεις έρπητα των γεννητικών οργάνων θα πρέπει να συμβουλευτείς έναν γιατρό, ο οποίος θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση με την κλινική εξέταση και, εφόσον χρειαστεί, με ορισμένες εργαστηριακές εξετάσεις:

Ένα δείγμα υγρού από τα έλκη. Το δείγμα μπορεί να επεξεργαστεί με διάφορες τεχνικές, από τις οποίες οι πιο αξιόπιστες είναι η καλλιέργεια του ιού και η αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR).
Μια εξέταση αίματος, οι οποία θα ανιχνεύσει τα αντισώματα που παράγει το σώμα μας να καταπολεμήσει τον ιό.

Όλες οι προαναφερόμενες τεχνικές θα δείξουν αν έχεις τον ιό, και εάν είναι ο τύπος HSV-1 ή HSV-2.

Πώς αντιμετωπίζεται ο έρπης των γεννητικών οργάνων;

Δεν υπάρχει θεραπεία για τον γεννητικό έρπητα.
Ωστόσο, ορισμένα αντι-ιικά φάρμακα – όπως ακυκλοβίρη, φαμσικλοβίρη και βαλακικλοβίρη – μπορεί να μειώσουν τη διάρκεια του επεισοδίου και να κάνουν τα συμπτώματα λιγότερο σοβαρά. Επιπλέον, κάποιες μελέτες δείχνουν ότι τα φάρμακα αυτά μειώνουν τον κίνδυνο να μεταδοθεί ο έρπης σε άλλο άτομο.
Όταν λαμβάνονται σε καθημερινή βάση, τα αντι-ιικά φάρμακα μπορεί να μειώσουν ή να αποτρέψουν εντελώς τις επιτροπές. Αυτή η κατασταλτική θεραπεία ενδείκνυται, μεταξύ άλλων, σε άτομα που παθαίνουν πολύ συχνά ξεσπάσματα (συνήθως περισσότερα από έξι επεισόδια ανά έτος).

Είναι δυνατή η πρόληψη του γεννητικού έρπητα;

Τα προφυλακτικά μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του HSV, αλλά δεν παρέχουν πλήρη προστασία, επειδή οι περιοχές του δέρματος που έχουν τον ιό, αλλά δεν καλύπτονται από το προφυλακτικό μπορεί να εξαπλώσουν τη μόλυνση.
Είναι πολύ σημαντικό να αποφύγετε τη σεξουαλική επαφή εάν εσύ ή ο σύντροφός σου έχετε ορατές πληγές στα γεννητικά όργανα. Το ίδιο ισχύει και για στοματικό σεξ από κάποιον που έχει επιχείλιο έρπη. Να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή στις προδρομικά συμπτώματα που “ανακοινώνουν” ένα ξέσπασμα: η ερωτική επαφή θα πρέπει να αποφεύγεται από τη στιγμή που θα νιώσετε το πρόδρομο μέχρι λίγες μέρες αφού οι πληγές έχουν φύγει. Αν και λιγότερο μεταδοτικός, ο έρπης μπορεί να εξαπλωθεί ακόμη και αν δεν υπάρχουν ορατές αλλοιώσεις, μια διαδικασία γνωστή ως απόπτωση (ή shedding, που σημαίνει ότι ο HSV είναι ενεργός στο δέρμα). Δυστυχώς, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε πότε ένα άτομο είναι σε φάση απόπτωσης.
Να πλύνεις καλά τα χέρια σου μετά από κάθε πιθανή επαφή με πληγές, προκειμένου να αποφύγεις τη μόλυνση του εαυτό σου σε άλο σημείο του σώματος ή την μετάδοση σε κάποιον άλλο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κατασταλτική θεραπεία ενδεικνύεται για να μειωθεί ο κίνδυνος μετάδοσης της λοίμωξης στο σύντροφό σου.
Όταν έχεις τον ιό, η αποφυγή των γνωστών παραγόντων που επανενεργοποιούν τον ιό μπορεί να μειώσει τη συχνότητα και την ένταση των επεισοδίων: η καλή διατροφή, η ξεκούραση, η διαχείριση του άγχους μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά.

Ο έρπης θα επηρεάσει την εγκυμοσύνη ή το μωρό μου;

Μια έγκυος γυναίκα μπορεί να μεταδώσει τον γεννητικό έρπητα στο μωρό της, το οποίο μπορεί να αναπτύξει μια σοβαρή λοίμωξη που ονομάζεται νεογνικός έρπης.
Αν και ο ιός μπορεί να μεταδοθεί σπανίως μέσω του πλακούντα, τα περισσότερα μωρά θα μολυνθούν κατά τη διάρκεια ενός φυσιολογικού τοκετού, με το πέρασμα τους από τον κόλπο.
Αυτό είναι πιο πιθανό να συμβεί αν η πρώτη λοίμωξη με τον HSV συμβεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, και κυρίως αν είναι προς το τέλος της κύησης. Παρότι είναι δυνατόν να μεταδοθεί ο ιός ακόμη και αν η πρώτη λοίμωξη έγινε πριν από την εγκυμοσύνη και υπάρχει μια υποτροπή κοντά στον τοκετό, ο κίνδυνος αυτός είναι πολύ μικρότερος.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χορηγηθεί αντι-ιική θεραπεία προς το τέλος της εγκυμοσύνης για να μειωθεί ο κίνδυνος τυχόν υποτροπών και μετάδοσης στο μωρό.
Αν υπάρχουν πληγές ή προειδοποιητικά σημάδια εμφάνισης της νόσου τη στιγμή του τοκετού, μπορεί να χρειαστεί να γίνει μια καισαρική τομή για να μειωθούν η πιθανότητες να μολυνθεί το μωρό.

Μπορώ να θηλάσω το μωρό μου αν έχω τον ιό του έρπητα;

Στις περισσότερες περιπτώσεις θα μπορέσεις να θηλάσεις. Μάλιστα, ο ιός του έρπητα δεν μεταδίδεται μέσω του μητρικού γάλακτος.
Είτε θηλάζετε είτε όχι, το μωρό μπορεί να μολυνθεί αν έρχεται σε άμεση επαφή με μια πληγή στο σώμα σου. Για να αποφευχθεί η εξάπλωση του ιού, είναι πολύ σημαντικό να καλύπτεις τα σημεία όπου υπάρχουν πληγές και να πλύνεις πολύ καλά τα χέρια σου πριν αγγίξεις το μωρό σου. Αν έχεις έρπη στο στήθος δεν θα πρέπει να θηλάσεις από εκείνη την πλευρά έως ότου η περιοχή έχει επουλωθεί πλήρως.