Τελική ευθεία! Το τρίτο τρίμηνο είναι γεμάτο προσδοκίες, επειδή η στιγμή που θα κρατήσεις το μωρό στην αγκαλιά σου είναι κοντά. Αλλά ο ενθουσιασμός έρχεται και με πολλά δυσάρεστα συμπτώματα …

Το τρίτο τρίμηνο διαρκεί από τον έβδομο έως τον ένατο μήνα της εγκυμοσύνης, δηλαδή, από την εβδομάδα 28 μέχρι τη στιγμή του τοκετού, συνήθως γύρο στις 40 εβδομάδες. Η περίοδος αυτή μπορεί να είναι δύσκολη και κουραστική, επειδή η μήτρα μεγαλώνει και προκαλεί πολύ δυσφορία. Τα περισσότερα συμπτώματα που θα αντιμετωπίσεις είναι αυτά του δεύτερου τριμήνου, αν και πιθανόν τώρα να είναι πιο έντονα: πόνος στην πλάτη, πρήξιμο των ποδιών, διαταραχές του ύπνου, φαγούρα και ξηρότητα του δέρματος…

Αλλά να κρατάς μια θετική στάση! Διάβασε αυτήν τη λίστα με τις πιο συχνές ενοχλήσεις των τριών τελευταίων μηνών της εγκυμοσύνης, και μάθε τι μπορείς να κάνεις να τις ανακουφίσεις. Θα εστιάσουμε στα συμπτώματα που εμφανίζονται στο τρίτο τρίμηνο, και σε αυτά που υπήρχαν αλλά είναι κάπως διαφορετικά τώρα:

1) Διάσταση των ορθών κοιλιακών μυών 

Καθώς η μήτρα μεγαλώνει, πιέζει το κοιλιακό τοίχωμα και προκαλεί διαχωρισμό των μυών του ορθού κοιλιακού (ή “6-pack”) που βρίσκονται κατά μήκος της μέσης γραμμής του στομάχου. Το αποτέλεσμα: ένα εξόγκωμα ή ένα κενό στη μέση της κοιλιάς. Αυτή η κατάσταση, που ονομάζεται διάσταση των ορθών κοιλιακών μυών (ή diastasis recti abdominis), είναι πιο εμφανής όταν οι κοιλιακοί μύες είναι τεντωμένοι, π.χ. όταν βήξουμε ή με την έγερση από ξαπλωμένη θέση. Η διάσταση των κοιλιακών μπορεί να προκαλέσει πόνο στην μέση, γεγονός που καθιστά δύσκολο την εκτέλεση ορισμένων δραστηριοτήτων, όπως να σηκώσεις αντικείμενα.

Δεν παθαίνουν διάσταση όλες οι εγκυμονούσες, εμφανίζεται πιο συχνά σε γυναίκες άνω των 35 ετών, στις πολυτόκους κυήσεις, σε πολύδυμη κύηση ή σε γυναίκες που κυοφορούν ένα μεγάλο μωρό.

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

• Η διάσταση των μυών βελτιώνεται στους μήνες που ακολουθούν τον τοκετό, αν και κάποιος βαθμός διαχωρισμού μπορεί να παραμείνει. Ορισμένες ασκήσεις θα σε βοηθήσουν να ανακτήσεις κοιλιακή δύναμη μετά τον τοκετό.
• Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, να αποφύγεις τις εντατικές ασκήσεις των κοιλιακών (όπως sit-ups), οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τη διάσταση recti.
• Εάν η μυϊκή αδυναμία των κοιλιακών μυών εμποδίζει τις καθημερινές δραστηριότητες, ζήτησε τη συμβουλή ενός εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή, ο οποίος θα σου δείξει ορισμένες ασκήσεις ενδυνάμωσης.

2) Διαρροή γάλακτος

Προς το τέλος της εγκυμοσύνης, μπορεί να παρατηρήσεις ένα κιτρινωπό υγρό που τρέχει από τις θηλές. Αυτή η ουσία, που ονομάζεται πρωτόγαλα ή πύαρ, θα θρέψει το μωρό τις πρώτες ημέρες μετά τη γέννηση.

Ενώ σε μερικές γυναίκες τρέχει αρκετό πρωτόγαλα, σε άλλες δεν υπάρχει καθόλου διαρροή. Το να υπάρχει ή όχι διαρροή δεν κάνει καμία διαφορά στο πόσο γάλα θα παράγεις αφού γεννιέται το μωρό.

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

• Αν τρέχουν μόνο μερικές σταγόνες, τότε δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτα. Αλλά αν υπάρχει μεγαλύτερη διαρροή, μπορείς να φορέσεις επιθέματα στήθους μέσα στο σουτιέν τα οποία θα απορροφήσουν το γάλα.
• Θα πρέπει όμως να ενημερώσεις το γιατρό σου εάν η έκκριση από τη θηλή γίνεται αιματηρή.

3) Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα

Μυρμήγκιασμα, μούδιασμα, αδυναμία και πόνο στα χέρια κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου συνήθως προκαλούνται από μια κατάσταση που ονομάζεται σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα.

Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα εμφανίζεται αρκετά συχνά στην εγκυμοσύνη, και οφείλεται στην κατακράτηση υγρών στους ιστούς του καρπού, η οποία συμπιέζει ένα νεύρο (το μέσο νεύρο) που τρέχει μέχρι το χέρι και τα δάχτυλα. Οι γυναίκες που κάνουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις με τα χέρια και τα δάχτυλα, όπως εκείνες που περνάνε πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή, πιθανόν να έχουν χειρότερα συμπτώματα.

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα συνήθως υποχωρεί χωρίς θεραπεία μετά τον τοκετό. Εν τω μεταξύ, δοκίμασε τα εξής:

• Να αποφύγεις τις δραστηριότητες που ενδέχεται να προκαλέσουν τα συμπτώματα.
• Να φορέσεις ένα νάρθηκα στον καρπό για να κρατήσει τον καρπό ίσιο, ιδιαίτερα τη νύχτα, όταν οι ενοχλίσεις είναι συνήθως εντονότερες.
• Κάνε ασκήσεις για να τεντώσεις και να ενισχύσεις τους μύες του χεριού και του βραχίονα.
• Εναλλακτικές θεραπείες όπως ο βελονισμός κάποιες φορές ανακουφίσουν τον πόνο.
• Εάν τίποτα δεν βοηθάει, μίλησε με το γιατρό σου, ο οποίος μπορεί να προτείνει φαρμακευτική αγωγή.
• Η χειρουργική επέμβαση είναι η έσχατη λύση η οποία, εκτός και αν τα συμπτώματα γίνονται ανυπόφορα, θα καθυστερήσει μέχρι μετά τον τοκετό.

4) Όνειρα και εφιάλτες

Πιθανότατα είχες ήδη ακούσει για τις διαταραχές του ύπνου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αλλά ενδέχεται να εκπλαγείς όταν θα ξεκινήσεις να έχεις συχνά και έντονα όνειρα, ενίοτε και εφιάλτες. Επιπλέον, μπορεί να συνειδητοποιήσεις ότι θυμάσαι τα όνειρά σου με πολύ μεγαλύτερη σαφήνεια.

Η ακριβής αιτία αυτών των αλλαγών στον τρόπο που ονειρευόμαστε στην κύηση δεν είναι σαφής, αλλά φαίνεται να σχετίζεται με ορμονικούς και συναισθηματικούς παράγοντες, καθώς και με τις συνεχόμενες διακοπές του ύπνου που προκαλεί η εγκυμοσύνη (διάβασε περισσότερα εδώ).

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

• Αν τα όνειρά σου είναι μόνο πιο συχνά ή πιο έντονα, θα πρέπει απλώς να κάνεις υπομονή.
• Ωστόσο, αν έχεις συχνά εφιάλτες που σου προκαλούν έντονη σύγχυση ή δεν σου επιτρέπουν να κοιμηθείς, μπορείς να το συζητήσεις με έναν φίλο, το γιατρό σου ή έναν ψυχοθεραπευτή.

5) Αδεξιότητα, “βάδισμα της πάπιας”

Μπορεί να έχεις παρατηρήσει πως, καθώς η εγκυμοσύνη προχωρά, γίνεσαι όλο και πιο αδέξια: τα πράγματα σου πέφτουν από τα χέρια, χτυπιέσαι συνέχεια, δεν αποκλείεται και να έχεις πέσει κάτω! Δεν είναι ιδέα σου, η αδεξιότητα είναι φυσιολογική στην εγκυμοσύνη και σχετίζεται με πολλούς παράγοντες: έχεις πάρει κιλά, η μήτρα καθώς μεγαλώνει αλλάζει το κέντρο βάρους και δυσκολεύει το περπάτημα,  η “αμνησία” της εγκυμοσύνης καθιστά πιο δύσκολο να συγκεντρωθείς στις δραστηριότητές σου… Επιπλέον, μια ορμόνη που ονομάζεται ρελαξίνη χαλαρώνει όλες τις αρθρώσεις του σώματος σου. Ως εκ τούτου, δεν θα έχεις την ισορροπία και την επιδεξιότητα που είχες πριν μείνεις έγκυος.

Οι ίδιοι λόγοι εξηγούν γιατί, στο τέλος της εγκυμοσύνης, θα αρχίσεις να περπατήσεις “σαν πάπια”, το οποίο θα σε κάνει ακόμα πιο αδέξια!

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

Η αδεξιότητα στην εγκυμοσύνη είναι απόλυτα φυσιολογική και δεν υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείς να κάνεις για να την αποτρέψεις. Ωστόσο, είναι σημαντικό να λαμβάνεις κάποια μέτρα για να προστατεύσεις τον εαυτό σου -και των άλλων- από ατυχήματα:

• Να αποφύγεις καταστάσεις όπου υπάρχει υψηλό κίνδυνο πτώσης, όπως να ανέβεις σε σκάλα, να κάνεις ποδήλατο, κ.α.
• Φόρεσε άνετα παπούτσια, τα οποία δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ επίπεδα ούτε ψηλοτάκουνα (διάβασε περισσότερα εδώ).
• Δώσε ιδιαίτερη προσοχή όταν περπατάς σε βρεγμένη, παγωμένη ή ανώμαλη επιφάνεια.
• Μην πάρεις πολά κιλά στην εγκυμοσύνη, το οποίο θα χειροτερέψει την αδεξιότητα.
• Ενημέρωσε το γιατρό σου αν, εκτός από αδέξια, νιώθεις ζαλισμένη ή με τάση λιποθυμίας, έχεις έντονο πονοκέφαλο ή άλλον δυνατό πόνο.

6) Συναισθηματικές αλλαγές

Όπως πλησιάσει η μέρα του τοκετό, μεγαλώνει ο ενθουσιασμός, αλλά και το άγχος, οι φόβοι και οι ανησυχίες σου! Εκτός από τις συναισθηματικές μεταβολές που σχετίζονται με τις ορμόνες της κύησης, είναι πιθανόν να αρχίσεις να ανησυχείς όχι μόνο για τον τοκετό, αλλά και για όλες τις αλλαγές που θα φέρει το μωρό (δες εδώ).

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

• Διατήρησε την ψυχραιμία σου! Η σωστή διατροφή (εδώ) και η ήπια σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσουν (εδώ). Για να ανεβάσεις την ψυχολογία σου, περιποιήσου με κάποια θεραπεία ομορφιάς! (εδώ).
• Τα μαθήματα τοκετού μπορεί να σε βοηθήσουν να νιώθεις πιο έτοιμη να αντιμετωπίσεις την διαδικασία της γέννας.
• Μοιράσου τα συναισθήματά σου με φίλους, το σύντροφό σου ή με άλλες μέλλουσες μητέρες.
• Συζήτησε για τις ανησυχίες και τους φόβους σου με το γιατρό ή τη μαία σου. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τους ενημερώσεις αν αισθάνεσαι συνεχώς θλιμμένη ή πολύ πεσμένη ψυχολογικά, αν έχεις πολύ αρνητικές σκέψεις, ή αν δεν μπορείς να αντεπεξέλθεις στην καθημερινή ζωή.

7) Κόπωση

Ξέχασε την ενέργεια που είχες στο δεύτερο τρίμηνο, η κούραση σε ξανασυναντά μετά τις 28 εβδομάδες! Η κοιλιά σου μεγαλώνει και θα σου είναι ακόμα πιο δύσκολο να βολευτείς στο κρεβάτι και να έχεις καλό ύπνο. Επιπλέον, οι προετοιμασίες για το μωρό μπορεί να σε αγχώσουν και να σε κουράσουν!

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

• Να τρως υγιεινά, συχνά και μικρά γεύματα: είναι μια καλή ιδέα να έχεις πάντα μαζί σου υγιεινά σνακ που μπορείς να φας όποτε νιώθεις αδυναμία.
• Εάν εργάζεσαι, να κάνεις τακτικά διαλείμματα, ή ακόμα καλύτερα, έναν υπνάκο πού και πού!
• Η ελαφρύ άσκηση μπορεί να σε κάνει να νιώθεις πιο ενεργητική: το περπάτημα, το κολύμπι και η γιόγκα είναι καλές επιλογές, αλλά να ακούσεις πάντα το σώμα σου! Μην πιέζεις τον εαυτό σου.
• Να ενημερώσεις το γιατρό σου αν αισθάνεσαι υπερβολικά κουρασμένη, ο οποίος μπορεί να προτείνει εξετάσεις αίματος για να αποκλείσει αναιμία ή άλλα προβλήματα.

8) “Αμνησία” της εγκυμοσύνης

Δεν είναι μύθος: η έντονη αφηρημάδα ή απώλεια μνήμης (“pregnancy brain”) είναι ένα φυσιολογικό σύμπτωμα της κύησης, το οποίο ενίοτε είναι πολύ ενοχλητικό!

Σχετίζεται ως επί το πλείστον με τις ορμονικές αλλαγές της εγκυμοσύνης, αλλά οι διαταραχές του ύπνου και η κόπωση μπορεί να την χειροτερέψουν.

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

Μην ανησυχείς! Ο εγκέφαλός σου θα ξαναλειτουργήσει κανονικά μετά τον τοκετό… Αυτό βέβαια είναι σχετικό, μην ξεχάσουμε τις άγρυπνες νύχτες που σε περιμένουν 😉

Εν τω μεταξύ, αυτές οι συμβουλές θα βοηθήσουν:

• Η καλή οργάνωση είναι πολύ χρήσιμη: φτιάξε λίστες με τα πράγματα που πρέπει να κάνεις, βάλε υπενθυμίσεις στο κινητό σου.
• Ζήτησε βοήθεια! Να περιορίζεις τις δραστηριότητές σου, να αναθέτεις κάποιες δουλειές σε άλλους.
• Ορισμένες τροφές με χολίνη και Ωμέγα 3 λιπαρά είναι πιθανόν να ενισχύσουν την λειτουργία του εγκεφάλου της εγκυμονούσας και του εμβρύου.

9) Συχνουρία, ακράτεια ούρων

Καθώς το μωρό μεγαλώνει, πιέζει όλο και περισσότερο την ουροδόχο κύστη, με αποτέλεσμα να προκαλεί μια συνεχόμενη αίσθηση ότι θέλεις να ουρήσεις. Και αυτό θα είναι χειρότερο τη νύχτα, διότι η κατακράτηση υγρού που γίνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας απορροφάται όταν ξαπλώνουμε.

Πολλές γυναίκες παρατηρούν και απώλεια ούρων όταν βήχουν, γελάνε, φτερνίζονται, σηκώνουν βαριά αντικείμενα, ή κάνουν γυμναστική.

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

Για τη συχνουρία:

• Να αποφεύγεις τα ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη, η οποία έχει διουρητική δράση.
• Το σώμα χρειάζεται πολλά υγρά στην εγκυμοσύνη. Συνεπώς, μην σταματήσεις να πίνεις νερό! Αντ’ αυτού, μπορείς να περιορίσεις την κατανάλωση υγρών πριν πας για ύπνο.
• Σκύψε προς τα εμπρός κατά την διάρκεια της ούρησης, έτσι ώστε να αδειάσει τελείως η ουροδόχος κύστη.

Για την ακράτεια:

• Να πας στην τουαλέτα πριν κάνεις γυμναστική.
• Να φοράς σερβιετάκια, τα οποία θα απορροφήσουν οποιαδήποτε απροσδόκητη διαρροή.
• Οι ασκήσεις Kegel, που ενισχύουν τους μύες του πυελικού εδάφους, πιθανόν να ελαχιστοποιήσουν την ακράτεια ούρων.

Θα πρέπει να ενημερώσεις το γιατρό ή τη μαία σου εάν νιώθεις πόνο ή κάψιμο κατά την ούρηση, αν δεις αίμα όταν σκουπίζεσαι ή εάν έχεις επιτακτική ανάγκη για ούρηση αλλά κάνεις μόνο μερικές σταγόνες. Αυτά μπορεί να είναι όλα σημάδια μιας ουρολοίμωξης.

10) Καούρα

Ίσως είχες καούρα τους πρώτους τρεις μήνες της κύησης. Τώρα καθώς η μήτρα μεγαλώνει θα πιέζει τα στομάχι όλο και περισσότερο, με αποτέλεσμα να ωθείσει τα οξέα του στομάχου προς τον οισοφάγο και να προκαλέσει αυτές τις δυσάρεστες καούρες.

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

• Να τρως μικρά και συχνά γεύματα, μην τρως πολύ πριν πας για ύπνο.
• Να αποφύγεις τρόφιμα πολύ γλυκά, πικάντικα, λιπαρά ή όξινα.
• Να κοιμάσαι με δύο ή περισσότερα μαξιλάρια για να έχεις το κεφάλι σε υψηλότερο επίπεδο από το υπόλοιπο σώμα.
• Εάν η καούρα είναι πολύ ενοχλητική, ζήτησε στο γιατρό σου ένα αντιόξινο φάρμακο που να είναι ασφαλές στην εγκυμοσύνη.

11) Κοιλιακός πόνος

Αφού μπεις στο τρίτο τρίμηνο, πιθανόν θα νιώθεις πόνο και πίεση στην πυελική περιοχή (στο κάτω μέρος της κοιλιάς). Οι πιο συχνές αιτίες είναι:

• Πολύ συχνά, το μωρό πιέζει ορισμένα νεύρα που τρέχουν μέχρι τα πόδια. Για τον ίδιο λόγο, μπορεί να αισθάνεσαι καύσος, μούδιασμα ή πόνο στην εξωτερική πλευρά του μηρού, συμπτώματα που μπορεί να είναι πολύ ενοχλητικά για μερικές γυναίκες.
• Προς το τέλος της εγκυμοσύνης, η ορμόνη ρελαξίνη χαλαρώνει τις αρθρώσεις της λεκάνης στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τον τοκετό. Κάποιες φορές όμως, η ηβική σύμφυση (η άρθρωση που ενώνει τα ηβικά οστά) χαλαρώνει υπερβολικά και “ανοίγει” λίγο, προκαλώντας πόνο στην περιοχή, και ενίοτε ένα αίσθημα αστάθειας στα πόδια. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται δυσλειτουργία της ηβική σύμφυσης.
• Η κοκκυγοδυνία εκδηλώνεται όταν το κεφάλι του εμβρύου “τρίβει” τον κόκκυγα (ή “ουρά”) και προκαλεί πόνο, ενίοτε εντονότατο, στην περιοχή της ουράς.
• Οι συστολές Braxton Hicks είναι αιτία πίεσης ή σύσφιξης της κοιλιάς, και πιο σπάνια πόνου (δες παρακάτω).
• Η δυσκοιλιότητα ευθύνεται συχνά για κοιλιακό άλγος και δυσφορία (εδώ).

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

Υπομονή! Μόλις γεννηθεί το μωρό, όλα τα συμπτώματα πίεσης θα υποχωρήσουν. Επιπλέον, η παραγωγή ρελαξίνης θα ελαττωθεί και οι αρθρώσεις θα είναι και πάλι σταθερές. Εν τω μεταξύ:

• Να ξεκουράζεσαι όσο περισσότερο μπορείς. Επιπλέον, οι συχνές αλλαγές θέσης θα μετατοπίζουν την πίεση που προκαλεί το έμβρυο, έτσι ώστε να μην πιέζονται συνέχεια τα νεύρα υπεύθυνα για τον πόνο.
• Μην σηκώνεις βαριά αντικείμενα.
• Οι ζεστές κομπρέσες στην επώδυνη περιοχή μπορεί να ανακουφίσουν τον πόνο.
• Σε περίπτωση δυσλειτουργίας της ηβική σύμφυσης, οι ειδικές ζώνες στήριξης θα βοηθήσουν στη σταθεροποίηση της περιοχής.
• Αν ο πόνος είναι πολύ έντονος, ενημέρωσε το γιατρό σου, ο οποίος θα προτείνει την κατάλληλη αγωγή.

12) Πρήξιμο

Κατά τη διάρκεια του δευτέρου τριμήνου, κάποιες γυναίκες εμφανίζουν πρίξημο των αστραγάλων και των ποδιών. Τώρα, το πρήξιμο – ή οίδημα – πιθανόν να εκδηλώνεται επίσης στα χέρια και στο πρόσωπο.

Το οίδημα στην κύηση είναι φυσιολογικό και προκαλείται από την μεγάλη ποσότητα αίματος και υγρών που παράγει το σώμα για να καλύψει τις ανάγκες του μωρού. Αυτό η κατακράτηση υγρών επιπλέον θα μαλακώσει τους ιστούς για να “ανοίγουν” ευκολότερα στην κύηση και τον τοκετό.

Το πρήξιμο είναι πιο έντονο όταν κάνει ζέστη, εάν είσαι όρθια για μεγάλο χρονικό διάστημα, αν καταναλώνεις μεγάλη ποσότητα καφεΐνης ή αλμυρών τροφών, ή σε περίπτωση έλλειψης καλίου.

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

• Μείωσε την κατανάλωση αλατιού και καφεΐνης.
• Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο (όπως οι μπανάνες) μπορεί να βοηθήσουν.
• Τις ζεστές μέρες να αποφύγεις άσκοπες μετακινήσεις ή παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο.
• Να αποφύγεις την ορθοστασία για μεγάλα διαστήματα.
• Να κουνάς τακτικά τα πόδια ή να τα κρατάς ανυψωμένα όσο κάθεσαι.
• Φόρεσε άνετα παπούτσια (περισσότερα εδώ).
• Να αποφύγεις τα ρούχα που είναι σφιχτά γύρω από τους καρπούς ή τους αστραγάλους.
• Τα καλσόν και ή κάλτσες στήριξης πιθανόν να προσφέρουν ανακούφιση.
• Ξεκουράσου όσο σου είναι εφικτό, η κολύμβηση μπορεί επίσης να βοηθήσει.
• Να εφαρμόσεις κρύες κομπρέσες στις περιοχές με τα πρηξίματα.

13) Δύσπνοια

Καθώς η εγκυμοσύνη προχωρά, θα αρχίσεις να λαχανιάζεις μετά από ελάχιστες προσπάθειες, ή ακόμα και όταν μιλάς!

Η ήπια δύσπνοια είναι απόλυτα φυσιολογική. Στην αρχή της εγκυμοσύνης οφείλεται στις ορμόνες, οι οποίες θα σε κάνουν να πάρεις περισσότερες και βαθύτερες αναπνοές, έτσι ώστε να υπάρχει επιπλέον οξυγόνο διαθέσιμο για το μωρό. Αλλά στο τρίτο τρίμηνο η δύσπνοια σχετίζεται κυρίως με τη διεύρυνση της μήτρας που ασκεί πίεση στους πνεύμονες και το διάφραγμα, καθιστώντας πιο δύσκολη την αναπνοή.

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

• Μην το παρακάνεις με τις καθημερινές δραστηριότητες ή την άσκηση, και όταν νιώθεις δύσπνοια, να σταματήσεις.
• Να “κάνεις χώρο” για τους πνεύμονες: να μην κάθεσαι για μεγάλα χρονικά διαστήματα, να σηκώνεσαι τακτικά, να κοιμάσαι με δύο μαξιλάρια.
• Εάν η δύσπνοια είναι έντονη, συνοδεύεται από πόνο στο στήθος ή γρήγορο παλμό, κάλεσε αμέσως το γιατρό σου.

14) Κολπικές εκκρίσεις

Τα αυξημένα κολπικά υγρά είναι φυσιολογικά στην εγκυμοσύνη και εμφανίζονται από το πρώτο τρίμηνο. Αυτές οι εκκρίσεις βοηθούν να απομακρύνουν μικρόβια που ενδέχεται να μεταφέρονται από τον κόλπο μέχρι τη μήτρα. Προς το τέλος της εγκυμοσύνης, η ποσότητα εκκρίσεων αυξάνεται ακόμα περισσότερο, και κοντά στον τοκετό μπορεί να περιέχουν παχύρρευστες βλέννες και λίγο αίμα (“βλεννώδες βύσμα”, θα αναφέρουμε περισσότερα γι ‘αυτό σε άλλο άρθρο). Οι κολπικές εκκρίσεις κανονικά είναι λευκές ή διαφανείς, και δεν πρέπει να έχουν δυσάρεστη οσμή.

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

• Μπορείς να φορέσεις σερβιετάκια, αλλά μην χρησιμοποιείσεις ταμπόν.
• Προτίμησε τα βαμβακερά εσώρουχα, να αποφύγεις τα στρινγκ τα οποία μπορεί να προκαλέσουν έντονη τριβή, που μαζί με τα αυξημένα υγρά ευνοούν τις μυκητιάσεις ή άλλες μολύνσεις.
• Μην κάνεις κολπικές πλύσεις (οι οποίες γενικά πρέπει να αποφεύγονται, πόσο μάλλον στην εγκυμοσύνη).
• Προσοχή στα σαπούνια και μαντηλάκια που μπορεί να ερεθίσουν την ευαίσθητη περιοχή και να ευνοήσουν τις κολπίτιδες.
• Ενημέρωσε το γιατρό σου εάν έχεις υγρά  που είναι κίτρινα, πράσινα ή δύσοσμα, έχεις έντονη φαγούρα ή τσούξιμο, συμπτώματα που υποδηλώνουν μια κολπίτιδα. Επίσης, πρέπει οπωσδήποτε να καλέσεις το ιατρό ή την μαία σου αν έχεις πολλές υδαρείς εκκρίσεις, οι οποίες μπορεί να είναι ένδειξη ότι έσπασαν το νερά.

15) Κιρσοί στο αιδοίο

Αν νιώθεις πίεση ή πρήξιμο στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και ψηλαφήσεις κάτι “σαν σκουλήκια”, μην πανικοβληθείς! Είναι κιρσοί του αιδοίου, δηλαδή διεσταλμένες φλέβες που εμφανίζονται λόγω της αυξημένης ροής αίματος στην περιοχή και της πίεσης που ασκεί η μήτρα πάνω στις φλέβες του αιδοίου. Οι κιρσοί του αιδοίου είναι ένα αρκετά συχνό σύμπτωμα της εγκυμοσύνης, είτε μεμονωμένο είτε μαζί με κιρσούς των ποδιών ή αιμορροΐδες. Η ορθοστασία, η γυμναστική και η σεξουαλική επαφή πιθανόν να τους επιδεινώσουν. Κάποιες φορές όμως οι κιρσοί είναι τελείως ασυμπτωματικοί.

Τι μπορείς να κάνεις γι ‘αυτό:

Συνήθως οι κιρσοί του αιδοίου δεν αποτελούν αντένδειξη για φυσιολογικό τοκετό, και στις περισσότερες περιπτώσεις θα υποχωρήσουν χωρίς καμία θεραπεία μετά τη γέννα.

Αν σε ενοχλούν, δοκίμασε τα εξής:

• Να αποφύγεις την παρατεταμένη ορθοστασία.
• Η κολύμβηση βοηθάει επειδή ελαττώνει την πίεση που ασκεί το μωρό στη λεκάνη, με αποτέλεσμα να βελτιώνει τη ροή του αίματος στην περιοχή και να ανακουφίζει τις ενοχλήσεις.
• Η ανύψωση των γοφών στην κατάκλιση επίσης διευκολύνει την κυκλοφορία αίματος στο αιδοίο. Για αυτό, να βάλεις μια διπλωμένη πετσέτα κάτω από την λεκάνη όταν ξαπλώνεις.
• Να εφαρμόζεις δροσερά επιθέματα στην περιοχή του αιδοίου.
• Σε κάποιες εγκυμονούσες, οι ζώνες στήριξης ειδικά σχεδιασμένες για κιρσούς του αιδοίου προσφέρουν ανακούφιση.

Τι άλλο να περιμένεις

Οι κινήσεις του μωρού

• Κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου και αρχές του τρίτου, το μωρό έχει πολύ χώρο στη μήτρα, και έτσι όσο κινείται θα νιώσεις φτερουγίσματα, πίεση, κυλίσματα, στροφές, κλωτσιές και γροθιές. Αλλά όσο μεγαλώνει, το έμβρυο στριμώχνεται όλο και περισσότερο. Άρα πιθανότατα οι κινήσεις του θα αλλάξουν, και θα το νιώσεις περισσότερο να τεντώνεται, να στρέφεται και να κλωτσάει. Αν και προς το τέλος της εγκυμοσύνης μπορεί να μειωθεί η κινητικότητα όσο εμπεδώνεται στη λεκάνη, το μωρό πρέπει να κουνιέται μέχρι τη στιγμή που γεννιέται.
• Να θυμάσαι όμως πως ένα έμβρυο δεν είναι συνεχώς εν κινήσει: υπάρχουν στιγμές που κοιμάται. Προς το τέλος της εγκυμοσύνης, θα ξεκουράζεται για διαστήματα των περίπου 20 λεπτών, αλλά ενίοτε οι περίοδοι ηρεμίας μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και 50 ή 75 λεπτά. Βεβαίως, κάποιες μέρες θα είναι πολύ ζωηρό κι άλλες θα είναι πιο ήσυχο, και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό.
• Πιθανόν να έχεις ακούσει ότι πρέπει να καταγράφεις τις κινήσεις του μωρού. Παρ΄όλα αυτά, υπάρχει πολύ μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ εμβρύων, και έτσι δεν θεωρείται απαραίτητη μια γραπτή καταγραφή των κινήσεων. Δεδομένου ότι κάθε μωρό έχει διαφορετικά χρονικά διαστήματα αφύπνισης και ύπνου, αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι να παρακολουθήσεις τις αλλαγές στις κινήσεις συγκεκριμένα για το μωρό σου. Εάν παρατηρήσεις ελάττωση των κινήσεων του σε οποιοδήποτε στάδιο της κύησης, επικοινώνησε με τη μαία ή το γιατρό σου, έτσι ώστε να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις.
• Κάποιες φορές ίσως να μην είσαι σίγουρη αν το μωρό κουνήθηκε ή όχι. Επειδή είναι πιο πιθανό να κατάλαβες τις κινήσεις του όταν είσαι ξαπλωμένη παρά όρθια ή καθιστή, σε περίπτωση αμφιβολίας να τρως κάτι, προτιμότερο γλυκό, να ξαπλώσεις στο πλάι και να περιμένεις. Μπορείς επίσης να κάνεις κάποιο θόρυβο ή να παίξεις δυνατή μουσική. Αν το μωρό αρχίσει να κουνιέται, πιθανότατα είναι μια χαρά.

Αλλά θα πρέπει να καλέσεις αμέσως τη μαία ή το γιατρό σου εάν παρατηρήσεις κάποια από τα παρακάτω:

• Δεν αισθάνεσαι μερικές κινήσεις ενώ είσαι στο πλάι για δύο ώρες.
• Το μωρό δεν αρχίζει να κινείται με δυνατό θόρυβο ή κάποιο άλλο είδος ερεθίσματος.
• Υπάρχει μεγάλη μείωση στις κινήσεις του μωρού, ή μια σταδιακή μείωση σε μερικές ημέρες.

Αύξηση βάρους

• Κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου θα πρέπει να στοχεύεις σε μια αύξηση βάρους περίπου των 1-2 κιλών ανά μήνα. Παρόλα αυτά, δεν είναι ασυνήθιστο να χάσεις 1 ή 2 κιλά κοντά στον τοκετό, καθώς το μωρό πιέζει το στομάχι και προκαλεί ένα αίσθημα πληρότητας ακόμη και με μικρά γεύματα.
• Συνολικά, μέχρι το τέλος της εγκυμοσύνης θα πρέπει να έχεις πάρεις περίπου 12 κιλά (8-16 κιλά). Ωστόσο, ο γιατρός σου μπορεί να συστήσει μεγαλύτερη ή μικρότερη αύξηση βάρους αν ξεκίνησες την εγκυμοσύνη πολύ αδύνατη ή υπέρβαρη αντίστοιχα.
• Είναι πολύ σημαντικό να μην πάρεις πολλά κιλά κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς αυξάνονται οι πιθανότητες ορισμένων επιπλοκών, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτης κύησης, οσφυαλγία ή να γεννήσεις ένα πολύ μεγάλο μωρό (μακροσωμικό). Και επιπλέον θα δυσκολευτείς να χάσεις τα παραπανίσια κιλά μετά τη γέννα!

Συσπάσεις Braxton Hicks

• Μια πίεση ή σύσφιξη στην κοιλιά, η οποία έρχεται και φεύγει μπορεί να είναι συστολές, αλλά αν είναι σποραδικές και ανώδυνες, πιθανότατα να είναι συσπάσεις Braxton Hicks. Συνήθως οι Μπράξτον Χικς αρχίζουν ήδη από το δεύτερο τρίμηνο, αλλά στο τρίτο τρίμηνο είναι πιο συχνές και εντονότερες.
• Οι συσπάσεις αυτές θεωρούνται “δοκιμαστικές συσπάσεις” επειδή είναι ένα είδος “άσκησης” για τον τοκετό. Είναι ακανόνιστες σε ένταση και συχνότητα, και συνήθως ανώδυνες (αν και μερικές φορές μπορεί να είναι ενοχλητικές).
• Κοντά στον τοκετό, οι Braxton Hicks γίνονται πιο έντονες, και συχνά αναφέρονται ως “ψευτοωδίνες” οι οποίες βοηθάνε στην προετοιμασία της μήτρας για την γέννα. Αυτές οι συστολές πιθανόν να είναι πιο δυνατές ή συχνές όταν είσαι κουρασμένη, αν το μωρό είναι πολύ δραστήριο, μετά από σεξουαλική επαφή ή λόγω αφυδάτωσης.

Σε περίπτωση που δεν είσαι σίγουρη αν οι συσπάσεις είναι αληθινές ή ψευτοωδίνες, δοκίμασε τα εξής:

• Ξάπλωσε, ξεκουράσου και περίμενε λίγη ώρα.
• Κάνε ένα ζεστό ντους ή ένα μπάνιο.
• Να πίνεις πολλά υγρά.

Εάν κανένα από αυτά τα βήματα δεν βοηθάει σε οποιοδήποτε στάδιο της εγκυμοσύνης, αν είσαι λιγότερο από 37 εβδομάδες έγκυος και έχεις συστολές κάθε 15 λεπτά ή πιο συχνά, οι οποίες παραμένουν σε διάστημα μεγαλύτερο των δύο ωρών, επικοινώνησε με τον γιατρό σου.

Σημάδια τοκετού

Όταν θα φτάσεις κοντά στην ημερομηνία τοκετού, είναι σίγουρο πως θα αρχίσεις να αναρωτιέσαι: Ποια είναι τα σημάδια ότι η τοκετός πλησιάζει; Τι θα νιώθω; Και κυρίως: Θα καταλάβω πότε είναι η ώρα; Ένα άρθρο που θα απαντήσει όλες αυτές τις ερωτήσεις θα ακολουθήσει σύντομα … Να μείνεις συντονισμένη!

Πότε πρέπει να ανησυχείς

Τα παρακάτω συμπτώματα μπορεί να είναι σημάδια ότι κάτι δεν πάει καλά με την εγκυμοσύνη σου. Κάλεσε αμέσως το γιατρό σου εάν εμφανίζεις κάποια από τα εξής:

• Δυνατός πόνος στην κοιλιά
• Έντονη ναυτία ή πολλούς εμετούς
• Αιμορραγία
• Έντονη ζάλη ή λιποθυμία
• Απότομη αύξηση βάρους ή πολύ πρήξιμο
• Πυρετός (που δεν σχετίζεται με κρυολόγημα)
• Πόνος ή τσούξιμο κατά τη διάρκεια της ούρησης
• Υδαρείς εκκρίσεις από τον κόλπο
• Άφθονα πράσινα, κίτρινα ή δύσοσμα κολπικά υγρά.

Βεβαίως, αυτή η λίστα δεν είναι εξαντλητική. Μην διστάσεις να επικοινωνήσεις με τον γυναικολόγο σου για οποιοδήποτε άλλο σύμπτωμα που δεν είσαι σίγουρη αν είναι φυσιολογικό ή όχι.

Βιβλιογραφία

• NICE: Antenatal Care- Routine Care for the Healthy Pregnant Woman. March 2008, UK
• HAS: Comment mieux informer les femmes enceintes? Avril 2005, France

Photo credits

Intro: Flickr.com; 1) lifeopedia.com; 2) sheknows.com; 3) momjunction.com; 4) answerforsleep.com; 5) health.com; 6) Flickr.com; 7) healthymamabrand.com; 8) healthywomen.org; 9) intimina.com; 10) baby-pedia.com; 11) onlymyhealth.com; 12) medicmagic.net; 13) dnaindia.com; 14) pinterest.com; 15) amazon.com; Baby movements: babycenter.ca; Weight gain: parenthub.com.au; Braxton Hicks: birthcentered.com; When to worry: herb.co